Pyetje: Abdullah ibn Amr, radijallahu anhuma, transmeton: “I dërguari, salallahu alejhi ue selem, u vonua në një udhëtim që udhëtonim, e arritëm ne atë, e namazi po kalonte, derisa ne merrnim abdes, filluam të japim mes’h mbi këmbët, ai thërriti me zë të lartë: “Mjerë për thembrat nga zjarri” dy apo tre herë”. Dëshiroj një shpjegim më të gjerë rreth këtij hadithi?

Përgjigje: Falënderimi i takon Allahut…

Shpjegimi mbi këtë hadith mund të shtjellohet sipas pikave në vijim:

Së pari: Teksti dhe vlerësimi i hadithit.

Abdullah ibn Amr radijallahu anhuma transmeton: “I dërguari salallahu alejhi ue selem u vonua në një udhëtim që udhëtonim, e arritëm ne atë, e namazi po kalonte, derisa ne merrnim abdes, filluam të japim mes’h mbi këmbët, ai thërriti me zë të lartë: “Mjerë për thembrat nga zjarri” dy apo tre herë”. E transmeton Buhariu, hadithi numër 60 dhe Muslimi me numër 241 me një shprehje të ndryshme, ku thuhet:

Abdullah ibn Amri transmeton: U kthyem me të dërguarin e Allahut salallahu alejhi ue selem nga Mekeja në Medine, saqë kur ishim tek një ujë gjatë rrugës, shpejtuan njerëzit për namazin e ikindisë, filluan të marrin abdes me shpejtësi, arritëm tek ata, thembrat shiheshin që nuk i kishte prekur uji. Atëherë i dërguari i Allahut salallahu alejhi ue selem tha: “Mjerë për thembrat nga zjarri, plotësojeni abdesin”.

Ky hadith është transmetuar nga një grup i sahabëve, Allahu qoftë i kënaqur me ta, siç thotë Imam Tirmidhiu, Allahu e mëshiroftë pasi që e transmeton këtë hadith  nga Ebu Hurejra radijallahu anhu.

Dy: Transmetuesi i hadithit.

Është sahabiu i nderuar Abdullah ibn Amr ibn As, ishte prej dijetarëve në mesin e sahabëve, prej atyre që shumë ka transmetuar hadithe, shkruante çdo gjë që dëgjonte nga i dërguari salallahu alejhi ue selem në fleta të veçanta te ai, saqë u bë e njohur një prej fletëve të tija e quajtur “es Sadikah” (e sinqerta), vdiq në Taif.

Tre: Kuptimi i fjalëve.

Vejl (وَيْلٌ) mjerë: dijetarët kanë mendime të ndryshme për kuptimin e kësaj fjale. Prej tyre kanë thënë: Është një luginë në Xhehenem, të tjerët kanë thënë diç tjetër, pos që të gjithë janë unanim se ajo është një fjalë kërcënuese, frikuese dhe kanosje rreziku.

Bedrudin Ajni, Allahu e mëshiroftë ka thënë: “Fjala (Vejl) është një paskajore e cila nuk ka folje të saj, është një fjalë që ka kuptim dënimin dhe shkatërrimin”.

Katër: Dobitë e përfituara nga ky hadith.

1-    Obligueshmëria e larjes së këmbëve gjatë abdesit, dhe jo lejueshmëria e me’hut të këmbës duke mos e larë, këtë e marrim nga mohimi i të dërguarit salallahu alejhi ue selem mes’hit të këmbëve në shpejtësi duke mos i larë dhe jo kalimi i ujit mbi to. Kjo dispozitë është unanime tek të gjitha medh’hebet e katërta. Andaj edhe imam Buhariu e titullon një kapitull të tij me fjalët: “Kapitulli Larja e këmbëve e jo mes’hi mbi to”. Libri Sahih Buhariu, Libri i abdesit, kapitulli numër 27.

Imam Tirmidhiu Allahu e mëshiroftë ka thënë: “Kuptimi i këtij hadithi është se nuk lejohet mes’hu mbi këmbët, poqë se nuk ka në to meste apo çorape”. Nga libri “Sunen i Tirmidhiut” 1/96.

Po ashtu Nesaiu ka titulluar kapitullin “Obligueshmëria e larjes së këmbëve” në librin Suneni i Nesaiut, libri i Pastërtisë me numër 89. Një ashtu edhe Bejhakiu Allahu e mëshiroftë me titullin “Argumenti se obligim për këmbët është larja dhe se mes’hu nuk lejohet” në librin “Sunen Kubra” 1/68.

2-    Obligueshmëria e përfshirjes së gjithë gjymtyrëve gjatë larjes, dhe atë duke arritur uji në gjitha pjesët e gjymtyrëve të abdesit dhe mos lërja asnjë pjesë të tyre, këtë e hasim në fjalën e të dërguarit salallahu alejhi ue selem: “Mjerë për thembrat nga zjarri” të veçuarit në përmendjen e thembrave, për arsye se janë fundi i këmbëve, është e mundshme të mos arrijë uji në të, për atë i cili nuk i kushton vëmendje, e aludon në domosdoshmërinë e vëmendjes në plotësimin e abdesin në vendet e obligueshme. Imam Buhariu Allahu e mëshiroftë ka nxjerrë këtë dobi nga ky hadith, dhe ka thënë: “Kapitulli mbi larjen e këmbëve e jo mes’hun e këmbëve”. Gjithashtu ka titulluar kapitullin e tij Muslimi dhe Ebu Davudi në librat e tyre.

3-    Mëshira e të dërguarit salallahu alejhi ue selem ndaj shokëve të tij, ku vonohej nga karvani dhe ecte i fundit në mënyrë që të gjenë të dobëtit, të bartë për të paaftit e të mbikëqyrte gjendjen e tyre.

4-    Kujdesi i sahabëve, Allahu qoftë i kënaqur me ta në kryerjen e namazit dhe mos vonimin e tij nga koha e faljes, edhe nëse ishin në udhëtim e në gjendje të lodhur.

5-    Kujdesi i të dërguarit salallahu alejhi ue selem në mësimin e sahabëve, sqarimin e dispozitave fetare në rast kur kishin nevojë për të, mos heshtja e tij salallahu alejhi ue selem gjatë gabimeve kur ndodhnin prej tyre.

6-    Dhe në hadith ka një dobi të cilën e ka përmendur Buhariu, Allahu e mëshiroftë, në kapitullin e tij “Kush ngrit zërin me dije” Sahih Buhari, libri i diturisë numër 3. Hafidh ibn Haxheri, Allahu e mëshiroftë ka thënë: “Autori është argumentuar për lejueshmërinë e ngritjes së zërit në dije, nga fjalët “Thërriti me zë të lartë”, të argumentuarit me këtë plotësohet atëherë kur ka nevojë për një gjë të tillë, për shkak largësisë, tubimit të madh, etj. Me këtë ndërlidhet edhe nëse është në ligjëratë, siç është vërtetuar në hadithin e Xhabirit:  I dërguari salallahu alejhi ue sele kur ligjëronte e përmendte Kiametin nevrikosej dhe ngrit zërin”. Hadithin e transmeton Muslimi.

7-    Thënia e transmetuesit (dy apo tre herë) është argument gjithashtu për metodën e dobishme të mësimit të cilën e përdorte i dërguari salallahu alejhi ue selem, dhe atë duke përsëritur fjalën që ta mësojnë atë dëgjuesit dhe të vërtetohen dyshuesit.

8-    Ky hadith po ashtu është edhe përkujtim për myslimanin për domosdoshmërinë për të qenë në pajtim me ligjet fetare në gjitha veprimet dhe thëniet e tija, e të mos neglizhon diç nga ato. I dërguari salallahu alejhi ue selem i ka kërcënuar ata të cilët nuk u arrinte uji në thembra gjatë abdesit me mjerim dhe zjarr ditën e Kiametit, është një vepër shume e thjeshtë në sytë e shumë njerëzve, mirëpo tek Allahu është një gjë e madhe, të kenë kujdes muslimanët të mos bëjnë lëshime në gjëra që mund të jenë shkak për shkatërrimin e tyre në ahiret, ndërsa Allahu i Madhëruar ka thënë: “menduat se ajo ishte imtësi e parëndësishme, ndërsa te All-llahu ajo është e madhe”. Nur, 15.

Përktheu: Shpend Zeneli

Islamqa.info / albislam.com

Pyetje: Ç ‘kuptim ka hadithi: “Agjërimi gjatë dimrit është preja e ftohtë”?

Përgjigje: falënderimi i takon Allahut, paqja dhe bekimi i Tij qofshin mbi të Dërguarin dhe familjen e tij:

Këtë hadith e ka shënuar Tirmidhiu kurse Albani e ka vlerësuar si të saktë.

Në Tuhfetul Ahvedhij shkruan: “për shkak arritjes së shpërblimit pa u lodhur shumë. Në “elFaik” theksohet se preja e ftohtë është ajo pre që vjen vetvetiu pa iu rrekur zjarrit të luftës dhe pa marrë pjesë në luftim.”

Munavi gjatë komentimit të këtij hadithi thotë: “këtu, agjërimi krahasohet me prenë e ftohtë sepse kanë një pikë të përbashkët: arritja e dobisë pa u lodhur”

Qëllimi i hadithit është se agjëruesi gjatë dimrit arrin shpërblimin e agjërimit pa një lodhje të madhe. Ai nuk etet shumë për shkak se është ftohtë dhe nuk ndjen shumë uri për shkak ditës së shkurtë. Ky shpërblim i ngjanë presë së luftës që muxhahidi e arrin pa iu rrekur zjarrit të luftës. Allahu e di më së miri!

Burimi: albislam.com

Pyetje: A është e vërtetë se Iblisi qan kur njeriu bën sexhde?

Përgjigje: Në emër të Allahut, falënderimi i takon Atij…

Është vërtetuar në një hadith të cilin e transmeton  Ebu Hurejra, radijallahu anhu, se i Dërguari, salallahu alejhi ue selem, ka thënë: “Kur biri i Ademit lexon ajetin e sexhdes dhe bën sexhden, shejtani largohet duke qarë dhe thotë: mjerë për mua! Biri i Ademit u urdhërua të bëjë sexhde, e bëri dhe për të është xheneti. Unë u urdhërova të bëj sexhde, refuzova dhe për mua është xhehenemi.”

Këtu bëhet fjalë për sexhde tilaven, d.m.th. për ato ajete të cilat kur lexohen duhet bërë sexhde. Numri i këtyre ajeteve është pesëmbëdhjetë në Kuran. Këto sexhde janë në suren Araf, Rad, Nahël, Isra, Merjem, dy në suren Haxh, Furkan, Nemël, Sexhde, Sad, Fusilet, Nexhëm, Inshikak dhe Alek. Sipas mendimit të pjesës dërmuese të dijetarëve kjo sexhde është sunet i fortë, sidomos kur vështrojmë hadithin e lartëcituar.

Kjo qarje e Iblisit nuk është si rezultat i pendimit. Kurtubiu në librin e tij Mufhim thotë: “kjo qarje nuk është për shkak keqardhjes që ndien për mëkatet e tij, apo kthimit nga rruga që ka marrë, por për shkak zilisë, mllefit dhe dhimbjes që ndien kur një bir i Ademit fiton xhenetin. Kjo ndjenjë e tij është e përafërt me atë që i ndodh atij kur thirret ezani dhe ikameti dhe Ditën e Arafatit.”

I Dërguari thotë “kur thirret ezani, shejtani ia mbath dhe lëshon gazra” (Muslimi)

Po ashtu thotë: “nuk është parë shejtani ndonjëherë më inferior, më i nënçmuar dhe më i mllefosur se Ditën e Arafatit. Kjo ndodh për shkak mëshirës së madhe që zbret atë ditë” (Taberani, daif)

Parashtrohet pyetja: a përfshihen këtu të gjitha sexhdet apo vetëm sexhde tilave?

Këtu hadithi flet për një çështje të fshehtë që nuk mund të arrihet me mendjet tona, prandaj kur kemi të bëjmë me çështje të këtilla atëherë e kemi për obligim të ndalemi aty ku ndalet teksti i sheriatit, pa shtuar dhe pa lënë mangët asgjë. Hadithi përmend se shejtani qanë kur lexohet ajeti i sexhdes dhe lexuesi bën sexhde. Në asnjë koment të këtij hadithi -me aq sa kam lexuar – dijetarët nuk kanë thënë se bëhet fjalë për çdo sexhde porse janë mjaftuar me përmendjen e asaj që është përmendur në hadith. Këtë e forcon edhe fakti se Muslimi në Sahihun e tij këtë hadith e vendoi nën titullin “Kreu: vlera e sexhdes kur lexohet ajeti i sexhdes, qarja e shejtanit dhe lutja e tij kundër vetes kur lexuesi bën sexhde.” Allahu e di më së miri.

Burimi: albislam.com

         Dijetar i nderuar: Shpresojmë se do të na sqaroni fjalën e Resulull-llahut, sal-lall-llahu alejhi ue sel-lem, kur thotë: “Nuk ka epidemi, as ogur, as bestytni me Hamme-n (qokthin) e as bestytni në muajin safer”[1]. Çfarë lloj mohimi është ky në këtë hadith dhe si mund të pajtojmë këtë hadith me hadithin “Ik nga murtaja (lebra gërbula) ashtu si ikën nga luani”[2]?

Përgjigje:

Epidemi është transferimi i sëmundjes nga i sëmuri tek i shën­doshi, kjo sikurse ndodh në sëmundjet fizike, po ashtu mund të ndo­dhë edhe në ato psikike-morale.

Për këtë Resulull-llahu, sal-lall-llahu alejhi ue sel-lem, ka thë­në se sho­ku i keq është sikurse farkëtari, ose ta djeg rrobën, ose kur të dalësh nga ai, del me erë jo të mirë.

Pra, fjala epidemi në këtë rast i përfshin që të dy kuptimet.

Ogur është pesimizmi apo dëshpërimi nga diçka që sheh, dë­gjon apo e di.

Hamme, kjo është komentuar me dy komente:

I pari: Se ajo është një lloj sëmundje, e cila po ashtu tran­s­fe­ro­het tek i shëndoshi, nëse është kjo për qëllim atëherë mund të the­mi se Resulull-llahu, sal-lall-llahu alejhi ue sel-lem, këtë e ka për­mendur me një fjali (me epideminë) si përcaktim (pjesë të ve­çan­të) të asaj që ka kup­tim më të gjerë (d.m.th. epidemia).

I dyti: Se është për qëllim shpendi i njohur me emrin qokth[3], e ara­bët më parë kanë besuar se kur të vritet ndonjë njeri, vjen qok­thi te fa­mil­ja e të vrarit dhe këndon, e ata e kuptojnë se ka ar­dhur për t’i nxitur në hakmarrje, bile disa kanë besuar se ai ësh­të vetë shpirti i të vrarit dhe vjen te familja e tij, këndon dhe nuk i lë të qetë derisa të hakmerren.

E kur ndonjëherë ky shpend u ndalte mbi shtëpinë e dikujt (ku nuk kishte ndodhur ndonjë vrasje) dhe këndonte, ata mër­zi­te­shin dhe thonin se kjo lajmëron vdekjen e pronarit të asaj shtë­pie, mirëpo e gjithë kjo ësh­të besim i kotë.

Safer është komentuar me disa komente:

Një: Kanë thënë se është për qëllim muaji i seferit, sepse ara­bët e kon­sideronin si muaj i pafat.

Dy: Se është një sëmundje e barkut, e cila e godet devenë dhe trans­fe­rohet prej te njëra në tjetrën.

Nëse kjo kishte qenë e vërteta do të thonim prapë se Re­sulull-llahu, sal-lall-llahu alejhi ue sel-lem, këtë e ka përmendur me një fjali (me epi­deminë) si përcaktim të asaj që ka kuptim më të gjerë.

Tre: Se është për qëllim dredhia e njohur e muajit sefer, dre­dhi­në të ci­lën e kanë bërë pabesimtarët, të cilët e zgjasnin (e vo­no­nin) shenj­të­ri­në e muajit Muharem në muajin Sefer, herë e shenj­tëronin muajin Mu­ha­rem e herë jo.[4]

Mendimi më i vërtetë është: me këtë është për qëllim muaji i se­ferit, mu­aj të cilin e konsideronin si të pafat në kohën e injo­ran­cës.

Në të vërtetë kohërat nuk kanë kurrfarë ndikimi në ndodhitë dhe në cak­­timin e All-llahut, azze ue xhel-le, muaji Sefer është një­­soj sikurse mu­ajt e tjerë, në të cilin mund të ndodhin gjëra të mi­ra dhe gjëra të kë­qija.

E në anën tjetër, dikush prej njerëzve sot kur kryen ndonjë pu­në gja­të muajit Sefer, është i qetë dhe thotë: “kjo punë u krye në filan datë të mu­ajit të mirë Sefer”.

Kjo fjalë e këtij bën pjesë në mjekimin e bidatit me bidat apo mje­ki­min e paditurisë me padituri. Muaji Sefer nuk është as mu­aj i mirë e as i keq, por është sikurse çdo muaj tjetër.

Pikërisht për këtë disa nga selefi kanë urrejtur kur dikush e ka dë­gju­ar qokthin duke kënduar të thotë “ hajr inshaAll-llah”, nuk thu­het as hajr as sherr, por ai këndon sikurse çdo shpend tjetër.

Këto katër gjëra që Resulull-llahu, sal-lall-llahu alejhi ue sel-lem, i ka mohuar në këtë hadith, tregojnë se e kemi detyrim që të mbështetemi në All-llahun me bindje, të kemi vendosje të sin­qer­të dhe të mos trego­he­mi të dobët kur të ballafaqohemi me kë­to gjëra.

Kur muslimani shqetësohet shumë me bestytni, nuk shpëton prej kë­tyre dy gjendjeve:

Një: T’iu përgjigjet këtyre gjërave, duke vazhduar punën e tij ose du­ke u larguar nga ajo për shkak të tyre.

Në këtë rast, ky person i ka lidhur gjërat me diçka që nuk ësh­të reale.

Dy: Të mos iu përgjigjet, duke vazhduar punën e tij pa u inte­re­suar për këto, mirëpo në veten e tij ka një lloj pasigurie apo mër­zie.

Kjo edhe pse është më e lehtë se e para, prapë se prapë e ka de­tyrim që mos t’u përgjigjet këtyre gjërave, por të jetë i bindur dhe i mbështetur ve­tëm në All-llahun, subhanehu ue teala.

Dikush prej njerëzve hap Mus’hafin për të kërkuar fat, nëse e sheh se aty ku e ka hapur Kur’anin përmendet zjarri, thotë “kjo she­një nuk është e mirë”, e nëse ndodh të përmendet xheneti tho­të “kjo është mirë”.

Kjo vepër në të vërtetë është e njëjtë me veprën e atyre që e ka­në bë­rë gjatë injorancës, të cilët me short (me hedhjen e shi­gje­ta­ve në dy anët e të cilave shkronin vepro dhe mos vepro, dhe si­pas kësaj u orientonin sh.r.) kërkonin fatin.

Mohimi që është në hadith, nuk është mohim i ekzistimit të ty­re sep­se ato ekzistojnë te njerëzit, por është mohim i ndikimit të tyre, sepse ndi­kues është vetëm All-llahu.

Prej këtyre gjërave, ajo për të cilën dihet se është shkak, ajo ësh­të shkak i vërtetë, e ajo për të cilën vetëm mendohet, ën­dë­rro­het apo sup­o­zo­het se është shkak, ajo është shkak i kotë.

Pra, këto shkaqet e llojit të dytë, nuk mund të ndikojnë në diç­ka apo të shkaktojnë diçka.

Epidemia ekziston dhe për këtë është argument fjala e Re­su­lull-lla­hut, sal-lall-llahu alejhi ue sel-lem: “Mos të afrohet i sëmuri pra­në të shëndoshit”, d.m.th., të mos afrohet ai që i ka devetë e së­mura pra­në atij që i ka devetë e shëndosha dhe që mos të për­ha­pet së­mun­d­ja.

Po ashtu është argument edhe hadithi: “Ik nga gërbula ashtu si ikën nga luani”, pra, ka urdhëruar që të iket, që të mos për­ha­pet sëmundja, këtu pohon se epidemia ka ndikim, por ndikimi i saj nuk është i pavarur që të ndikojë vetë.

Resulull-llahu, sal-lall-llahu alejhi ue sel-lem, ka urdhëruar që të iket nga zgjebeja dhe ka ndaluar që të afrohet i sëmuri pranë të shën­doshit nga as­pekti i largimit prej shkaqeve, jo nga aspekti se ato ndikojnë ve­të.

All-llahu, subhanehu ue teala, ka thënë: “…e mos hidhni ve­ten në rre­zik…” (el-Bekare 195).

Pra, nuk është e drejtë që të thuhet se Resulull-llahu, sal-lall-lla­hu alej­hi ue sel-lem, e mohon ndikimin e epidemisë, sepse kë­të e tregojnë si të pavërtetë realiteti dhe hadithet që i lexuam.

Nëse dikush thotë se kur Resulull-llahu, sal-lall-llahu alejhi ue sel-lem, tha: “Nuk ka epidemi…”, një njeri tha: O i Dërguar, ç’thua për disa de­­ve, të cilat rrinë në një ranishte dhe janë të shën­dosha, e aty afrohet një de­ve e sëmurë nga zgjebeja, kështu që edhe ato i godet sëmundja?! Re­su­lu­ll-llahu, sal-lall-llahu alejhi ue sel-lem, tha: “E kush e sëmuri të pa­rën”?!

Përgjigjemi: Resulull-llahu, sal-lall-llahu alejhi ue sel-lem, me fja­lën e tij “E kush e sëmuri të parën”, dëshiron të tregojë se së­mund­ja ësh­të transferuar nga e sëmura te të shëndoshat me cak­ti­min e All-llahut, az­ze ue xhel-le. Ngase sëmundja nuk e ka go­di­tur të parën me epidemi, por e ka goditur nga caktimi i All-lla­hut, sepse ndonjë gjëje mund t’ia dij­më shkakun, por mundet edhe të mos ia dijmë.

Pra, për sëmundjen e të parës nuk dihet, përveç se është me cak­ti­min e All-llahut, azze ue xhel-le, e për sëmundjet e të tje­rave kemi njo­hu­ri për shkakun, e nëse kishte dashur All-llahu të mos sëmureshin, nuk do të sëmureshin, prandaj ndodh që de­ve­në ta godet zgjebja pastaj të shërohet dhe të mos vdesë.

Po ashtu edhe kolera, e cila ka mundësi që të përhapet në një shtë­­pi, t’i godasi disa dhe të vdesin, e një grup tjetër shpëton, bile as që i godet ajo.

Besimtari duhet të mbështetet në All-llahun dhe të jetë i bin­dur në Të.

Tregohet se Resulull-llahu, sal-lall-llahu alejhi ue sel-lem, ish­te me një njeri që ishte i sëmurë nga zgjebja dhe i tha: -“Ha!” (nga ush­qimi ku han­te edhe vetë Resulull-llahu), sepse ai e kish­te bin­d­jen e fortë në All-lla­hun, subhanehu ue teala, dhe kjo lloj bind­je mund t’i bëjë ballë këtij shka­ku, i cili është në dorë të All-lla­hut, az­ze ue xhel-le.

Këtë pajtim të haditheve që përmendëm është pajtimi më i mi­rë që është ndërmjet këtyre haditheve.

Disa dijetarë kanë thënë se hadithi i parë është i deroguar, por ai pre­tendim nuk është i vërtetë. Sepse prej kushteve të de­ro­­gi­mit është pa­mundësia e pajtimit (bashkimit), e kur është e mundur të bëhet paj­ti­mi është detyrim të pranohet ai, sepse me paj­­timin e argumenteve d.m.th., punohet me që të dy argu­men­tet. E nëse e derogon ndonjërën, atë­herë njërin argument e ke lë­në anash.

Punimi me që të dy argumentet është më i kërkuar sesa më­nja­nimi i njërit argument. All-llahu e di më së miri.

Nga arabishtja: Omer B.

Burimi: albislam.com

[1] Buhariu (5707) dhe Muslimi (2220).

[2] Buhariu (5707).

[3] Shpend grabitqar me pendë të murrme, pak më i vogël se kukuvajka që këndon natën në verë, quhet edhe gjon. (sh.p.).

[4] Në Islam ka katër muaj të shenjtë: Rexheb, Dhul-Ka’de, Dhul-Hixhxhe dhe Mu­ha­rem, muaj në të cilët nuk lejohet lufta. E dredhia e këtyre ka qenë se ata shenjtërinë e mu­ajit Muharem e zgjasnin për në muajin sefer. (sh.p.)

Pyetje: Hadithet që kanë të bëjnë me ardhjen e Mehdiut, janë të vërteta apo jo?

Përgjigje: Hadithet që kanë të bëjnë me ardhjen e Mehdiut mund t’i ndajmë në katër kategori:

• Hadithe të rrejshme,
• Hadithe të dobëta (daife),
• Hadithe të mira (hasen), të cilat bashkarisht mund të arrijnë në gradën e haditheve të saktë d.m.th. sahih ligajrihi.[1]
• Hadithe sahih, sipas mendimit të disa dijetarëve.

Mirëpo ai nuk është Mehdiu për të cilin mendohet se gjindet në ndonjë tunel (shpellë) nëntokësor në Irak.

Kjo nuk ka kurrfarë baze, është bestytni dhe nuk ka në të re­a­litet.

Mehdiu për të cilin flasin hadithet është njeri sikurse çdo­një­ri, lind në kohën e vet dhe do të paraqitet te njerëzit në kohën e vet. Ky është tregimi për Mehdiun.

Mohimi total i tij është gabim, e po ashtu dhe pohimi total, sep­se pohimi total me një aspekt e përfshin edhe pohimin e atij Meh­diu për të cilin mendohet se gjindet në atë tunel, e kjo është gabim, sepse besimi në këtë Mehdi është çmenduri dhe dalalet në sheriat ngase nuk ka bazë.

Ndërsa pohimi i Mehdiut për të cilin ka lajmëruar Resulull-lla­hu, sal-lall-llahu alejhi ue sel-lem, dhe për të cilin ka shumë ha­dithe, i cili do të lindi në kohën e vet dhe do të paraqitet në ko­hën e vet, kjo është e vërtetë.

Burimi: albislam.com

Muhamed el Uthejmin

[1] Sahih ligajrihi është hadithi hasen, i cili është i përforcuar me hadith tjetër që e ka të njëjtin kuptim dhe është në gradën e tij të vërtetësisë apo më lart se ai. (sh.p.)