Hutbeja e parë

Falënderimi i takon vetëm Allahut i cili na dhuroi begati të shumta dhe pasi që kaloi muaji i Ramazanit na mundësoi t’i presim muajt e Haxhit dhe ta vizitojmë shtëpinë e Allahut. Atë e falënderoj për të gjitha të mirat që na i dhuroi.  Dëshmoj se nuk i takon adhurimi askujt me të vërtet përveç Allahut, azze ue xhel, që është Një dhe se Muhamedi është rob dhe i dërguari i Tij.

Paqja dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të, mbi familjen dhe shokët e tij dhe mbi të gjithë ata të cilët i pasojnë ata me të mira, deri në Ditën e Gjykimit.

O ju njerëz,

Frikojuni Allahut dhe falënderoni për atë që jua ligjësoi prej legjislacioneve të madhërishme, dhe për atë që ju veçoi prej muajve të dobishëm, të cilat ju përsëriten çdo ditë, çdo javë e çdo vit dhe sjellin me vete çdo të mirë dhe e largojnë prej jush çdo të keqe.

Namazi largon nga e shëmtuara dhe imoraliteti, është frikërespekt dhe nënshtrim ndaj Allahut, dhe është ndihma më e madhe e besimtarit në bartjen e përgjegjësive të dynjasë dhe ahiretit. Allahu, azze ue xhel, thotë: “O besimtarë! Kërkoni ndihmë për veten nëpërmjet durimit dhe namazit! Në të vërtetë, Allahu është me të duruarit”. Bekare 153.

Zeqati është bamirësi dhe shtrirje dore për fukarenjtë dhe nevojtarët, nxitje për ata që duhet përfituar zemrat e tyre të dobëta në besim, ndihmesë për lirimin e robërve dhe të mbyturve në borxhe, dhe pastrim i pasurisë dhe i shpirtrave të njerëzve. Zeqati pra, është trofe për besimtarin e jo gjobë dhe humbje. Allahu, azze ue xhel, thotë: “Merr nga pasuria e tyre lëmoshë me të cilën t’i pastrosh ata dhe t’ua rrisësh veprat e mira! Lutu për ta, sepse lutja jote është vërtet qetësim për ata. Allahu dëgjon dhe di gjithçka”. Teube 103.

Zeqati po ashtu është shkak i shtimit të pasurisë dhe shkak i zbritjes së bereqetit në të dhe mbrojtje e saj prej çdo fatkeqësie. Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ue selem, thotë: “Dhënia e zeqatit nuk e pakëson pasurinë”. 

Besimtari pra, e konsideron zeqatin trofe për shkak se beson thellësisht në premtimin e Allahut, në krahasim me dyfytyrëshin i cili e konsideron si gjobë për shkak se nuk i beson Allahut dhe premtimit të Tij.

Agjërimi është lënie e ushqimit dhe epsheve për të cilat shpirti fort anon nga ato, duke iu nënshtruar Allahut me këtë adhurim dhe duke shpresuar shpërblimin e Tij. Po ashtu nuk duhet të harrohet roli edukator i agjërimit i cili nxit në moral të mirë dhe largon prej moralit të shëmtuar. Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ue selem,thotë: “Nuk është agjërimi abstenim (vetëm) prej të ngrënit dhe të pirit, por agjërimi është zmbrapsje nga e kota (fjalë dhe punë) dhe e ndyra. E nëse dikush të ngacmon apo sillet ashpër me ty, thuaji: Unë po agjëroj, unë po agjëroj!”.

Haxhi është luftë në rrugë të Allahut. Besimtari për të shpenzon pasurinë, e lodh trupin e tij dhe për hir të Tij e len familjen e vatanin. Me shkuarjen në Haxh besimtari i përgjigjet thirrjes së Allahut e cila erdhi nëpërmjet gjuhës së mikut të Tij, Ibrahimit, alejhi selam, kur i tha Allahu atij: “Thirri njerëzit për haxhillëk: ata do të vijnë në këmbë dhe me deve prej të gjitha viseve të largëta, që të dëshmojnë dobitë e tyre dhe të përmendin Emrin e Allahut në ditët e caktuara mbi kafshët(për kurban), të cilat ua ka dhuruar Ai. Hani nga ato (mishin) dhe ushqeni nevojtarin e varfër! Pastaj, haxhinjtë le të pastrojnë trupin e tyre, le t’i kryejnë zotimet e tyre dhe le t’i vijnë rrotull Shtëpisë së lashtë”. Haxh 27-29.

O ju robër të Allahut,

Tani jemi në muajt e Haxhit të cilat Allahu i bëri sezon nga ku fillojnë ritet e haxhillëkut. Allahu, azze ue xhel, thotë: “Koha e haxhillëkut është në muaj të caktuar. Kush vendos të kryejë haxhillëkun, le të largohet nga marrëdhëniet (me gruan), grindjet dhe sharjet. Ndërkaq, çdo vepër të mirë që bëni, Allahu e di. Pajisuni me gjërat që ju nevojiten për rrugë dhe dijeni se pajisja më e mirë është devotshmëria. Prandaj, kini frikë prej Meje, o njerëz të mençur!” Bekare 197.

 Allahu na lajmëron se koha e haxhillëkut është në muaj të caktuar, e ato janë: Sheval, Dhul Kade dhe dhjetë ditët e para të Dhul Hixhes. Të caktuara janë për shkak se njerëzit i njohin prej kohës së Ibrahimit, alejhi selam, dhe Ismailit, alejhi selam, dhe nuk ka nevojë për qartësimin e saj sikur se nevojitet qartësimi i kohës së agjërimit dhe namazit.

Thënia: “Kush vendos të kryejë haxhillëkun” e ka për qëllim se kush e bën nijetin për Haxh në këto muaj qoftë në fillim të saj, në mes apo në fund, i bëhet obligim kryerja e tij qoftë edhe vullnetar Haxhi i tij, dhe nuk lejohet refuzimi i kryerjes së tij.

Thënia: “le të largohet nga marrëdhëniet (me gruan), grindjet dhe sharjet” na qartëson se si duhet të jetë etika e haxhiut dhe cilave vepra duhet t’i largohet gjatë të qenit e tij në ihram. Haxhiu duhet të jetë i vetëdijshëm se Haxhi është adhurim i madh dhe se duhet t’i largohet mëkateve dhe ndalesave të cilat mund t’ia zvogëlojnë shpërblimet ose t’ia shkatërrojnë Haxhin. Prej ndalesave, janë marrëdhëniet seksuale dhe çdo vepër apo thënie që nxit në të, sharjet dhe grindjet të cilat nxisin në sherr dhe armiqësi dhe e largojnë haxhiun prej përmendjes së Allahut. Qëllimi i Haxhit është nënshtrim dhe afrim kah Allahu me adhurime dhe largim prej mëkateve që Haxhi i tij të pranohet. Përcillet prej Pejgamberit, sal-lallahu alejhi ue selem, të ketë thënë se haxhi i pranuar nuk ka shpërblim tjetër përveç se xhenetin.

Pasi që afrimi nga Allahu nuk realizohet përveçse duke u larguar prej mëkateve e duke vepruar vepra të mira, Allahu, azze ue xhel, urdhëroi në vepra të mira gjatë Haxhit pasi që ndaloi prej atyre të shëmtuarave duke thënë: “Ndërkaq, çdo vepër të mirë që bëni, Allahu e di”. Nëpërmjet këtij ajeti Allahu nxit në vepra të mira veçanërisht gjatë ditëve të Haxhit në ato vende të bekuara si Arafati e Muzdelifa, duke mos e harruar edhe Qabenë ku veprat në të shumëfishohen më tepër se në vendet tjera. Përcillet prej haditheve se një namaz në Qabe është më me vlerë se njëqind mijë namaze në xhamitë tjera.

Prej grindjeve dhe polemikave të ndaluara gjatë Haxhit janë edhe ato të cilat ndodhnin mes fiseve në periudhën e injorancës në sezonin e Haxhit dhe në kompleksin e Haremit, duke u krenuar mes veti me paraardhësit dhe fiset e tyre kështu që kohën e Haxhit e shndërronin nga adhurimi në polemika e debate.

Në kohën tonë u paraqitën disa njerëz të cilët dëshirojnë që ta ringjallin këtë traditë injorante dhe ta shndërrojnë Haxhin në rite djallëzore duke bërë shirk e mëkate dhe duke i dëmtuar haxhinjtë e duke e synuar shkatërrimin e shtëpisë së Allahut. Këta njerëz nuk kanë aspak respekt ndaj shtëpisë së Allahut, ndaj vlerës së ditëve të Haxhit dhe ndaj muslimanëve që i braktisën familjet e tyre për ta kryejnë shtyllën e pestë të Islamit dhe ta fitojnë xhenetin e Allahut.

Allahu, azze ue xhel, thotë: “Kush vendos të kryejë haxhillëkun, le të largohet nga marrëdhëniet (me gruan), grindjet dhe sharjet”. Bekare 197.

Allahu, azze ue xhel, për Qaben thotë: “Vërtet, ata që nuk besojnë dhe pengojnë njerëzit nga rruga e Allahut dhe nga Xhamia e Shenjtë, të cilën Ne e kemi bërë të njëjtë për të gjithë njerëzit, si për vendasin ashtu edhe për atë që vjen nga tjetër vend dhe, ata që synojnë ta përdhosin (Xhaminë), me të keqe, Ne do t’i bëjmë të shijojnë dënim të dhembshëm”. Haxh 29.

O Zot, kush i dëmton haxhinjtë dhe vizitorët e Qabesë dhe synojnë shkatërrimin e saj bëri që ta shijojnë dënimin Tënd më të dhembshëm, të cilin ia premtove çdo njërit që synon shkatërrimin e saj, se Ti ke mundësi të veprosh çka do. O Zot, Ti i cili i dërgove shpendët të vinin tufë-tufë kundër ushtrisë së elefantit dhe i gjuanin ata me gurë nga balta e gurëzuar dhe ata i bëre si gjeth i grimcuar (i përtypur), shijoja të njëjtin dënim atyre që synojnë të bëjnë të njëjtën vepër të shëmtuar, se Ti neve na mjafton dhe sa mbështetës i mirë që je.

Hutbeja e dytë

Falënderimi i takon vetëm Allahut, Zotit të botëve dhe qiejve. Paqja dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të, mbi familjen dhe shokët e tij dhe mbi të gjithë ata të cilët i pasojnë ata me të mira, deri në Ditën e Gjykimit.

O ju njerëz,

Frikojuni Allahut dhe shfrytëzoni kohën tuaj në vepra të mira që të shpëtoni dhe mos u bëni si ata të cilët kohën e tyre e kaluan në gjëra të kota, e pastaj të pendoheni kur t’ju vjen vdekja. Allahu, azze ue xhel, thotë: “E kur ndonjërit prej tyre i vjen vdekja, ai thotë: “O Zoti im, më kthe, që të bëj vepra të mira e ta kompensoj atë që lëshova! Kurrsesi, (kthim nuk ka) e kjo është vetëm fjalë që e thotë ai, e ata kanë para tyre një perde (distancë periodike) deri në ditën kur ringjallen”. Muminun 99-100.

O ju robërit e Allahut, merita e Allahut mbi ju është e vazhdueshme. Pas muajit të Ramazanit i bëri muajt e Haxhit mëshirë për njerëzit dhe i nxiti që ta vizitojnë shtëpinë e Allahut, sikurse e bëri që ai i cili e agjëron Ramazanin me bindje të plotë t’i falen mëkatet e kaluara, po ashtu e bëri që kush shkon në Haxh dhe i largohet sharjes, polemikave dhe ndalesave të Haxhit të kthehet në shtëpi i falur prej mëkateve sikur se atë ditë kur e ka lindur nëna e tij.

Shenja e pranimit të veprës së mirë është kur ajo pasohet me vepër të mirë, ndërsa shenja e mos pranimit të saj është kur ajo pasohet me vepër të shëmtuar. Nuk ka më mirë se kur veprën e keqe e pason një e mirë dhe atë e fshin, por ende më mirë është kur veprën e mirë e pason një e mirë tjetër.

Hasan Basriu, Allahu e mëshiroftë, thoshte: “Allahu, azze ue xhel,  asnjë veprës së besimtarit nuk i ka përcaktuar afat, përveç se vdekjes, e pastaj lexoi: “Dhe adhuroje Zotin tënd deri të vijë ty e vërteta (vdekja)“. Hixhr 99.

O ju musliman,

Allahu, azze ue xhel, na porositë: “Koha e haxhillëkut është në muaj të caktuar. Kush vendos të kryejë haxhillëkun, le të largohet nga marrëdhëniet (me gruan), grindjet dhe sharjet. Ndërkaq, çdo vepër të mirë që bëni, Allahu e di. Pajisuni me gjërat që ju nevojiten për rrugë dhe dijeni se pajisja më e mirë është devotshmëria. Prandaj, kini frikë prej Meje, o njerëz të mençur! Nuk është gjynah të kërkoni nga Zoti juaj ndonjë të mirë. E, kur të ktheheni nga Arafati, përmendni Allahun në vendet e shenjta! Përmendni Atë që ju ka udhëzuar në rrugën e drejtë, sepse ju më parë ishit të humbur! Mandej, kthehuni, siç kthehen të gjithë të tjerët dhe kërkoni ndjesë prej Allahut! Se Allahu është Falës i madh dhe Mëshirëplotë. Pasi t’i kryeni ritet e haxhillëkut, përmendni Allahun ashtu siç i kujtoni prindërit tuaj, madje edhe më tepër! Disa njerëz thonë: “Zoti ynë, jepna të mira në këtë botë!” Por, për këta, s’ka asnjë të mirë në botën tjetër.  Por ka dhe të tjerë që thonë: “Zoti ynë, na jep të mira në këtë botë, na jep të mira në botën tjetër dhe na ruaj nga dënimi i Zjarrit (të Xhehenemit) Këtyre do t’u jepet shpërblim për atë që kanë bërë. Allahu është i shpejtë në llogari”. Bekare 197-202.

nga arabishtja: Irfan Jahiu

Burimi në gj. shqipe: albislam.com

Hutbeja e parë

Falënderimi i takon vetëm Allahut, Atë e falënderojmë dhe prej Tij falje dhe ndihmë kërkojmë. Kërkojmë mbrojtje nga Allahu prej të këqijave të vetvetes dhe të veprave tona. Kë e udhëzon Allahu s’ka kush e humbë dhe kë e largon nga rruga e vërtet Ai s’ka kush e udhëzon. Dëshmoj se nuk i takon adhurimi askujt me të drejtë përveçse Allahut, azze ue xhel, që është Një dhe se Muhamedi është rob dhe i dërguari i Tij. Paqja dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të, mbi familjen dhe shokët e tij dhe mbi të gjithë ata të cilët i pasojnë ata me të mira, deri në Ditën e Gjykimit.

O ju musliman,

Pasi që vendbanimi i robit pas vdekjes së tij është i fshehtë për krijesat dhe dituria është vetëm tek Allahu, nuk i takon askujt që të gjykojë për një krijesë të Allahut se a është banor i xhenetit apo i xhehenemit. Përjashtim bëhet vetëm për ata për të cilët na kanë ardhur citate të qarta prej Kurani dhe Suneti se janë banorë të xhenetit apo xhehenemit. Mirëpo pasi që përfundimi i njeriut sipas të dhënave të mbledhura si pasojë e vëzhgimeve të drejtpërdrejta është bërë tregues i asaj se robi a shpresohet të jetë prej banorëve të xhenetit apo të xhehenemit, neve na lejohet që disa njerëz t’i përgëzojmë dhe të shpresojmë për ata xhenetin e për disa të frikohemi dhe të shpresojmë rahmetin, sipas asaj çka ka vepruar robi i Allahut.

Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ue selem, thotë: “Ka prej jush që punojnë vepra të banorëve të xhenetit (sipas asaj çka e shohin njerëzit) mirëpo ata janë prej banorëve të xhehenemit. Ka prej jush që punojnë vepra të banorëve të xhehenemit, mirëpo ata janë prej banorëve të xhenetit. Veprat shpërblehen sipas përfundimit të saj”.

Ibën Batal, Allahu e mëshiroftë, thotë: “Në fshehtësinë e përfundimit të veprave prej robit gjejmë urtësi të madhe. Po ta dinte robi i Allahut se do të jetë prej të shpëtuarve do t’i hynte vetja në qejf  dhe do ta braktiste punën. Po ashtu po ta dinte se do të jetë prej të shkatërruarve do ta braktiste punën dhe do t’i shtonte veprat e shëmtuara. Prandaj u fsheh kjo dituri prej tij që ai gjithmonë të jetojë mes shpresës dhe frikës”.

Ky ishte shkaku se pse njerëzit e mirë frikoheshin prej përfundimit të keq. Ata përpiqeshin që gjithmonë të kenë mendim të mirë për Allahun, të veprojnë vepra të mira dhe ato të jenë të vazhdueshme.

Malik ibën Dinar, Allahu e mëshiroftë, falte namaz tërë natën, e kapte mjekrën e tij dhe thoshte: “O Zot, Ti i di banorët e xhenetit dhe banorët e xhehenemit, ku do të jetë vendbanimi i Malikut?

Sufjan Theurijut,  Allahu e mëshiroftë, kur iu afrua vdekja filloi të qajë dhe njëri prej tyre që ishte prezent i tha: “O Sufjan a qan për shkak mëkateve të shumta që i veprove? –Tha: Jo, por frikohem se mos po më rrëmbehet imani para vdekjes”.

Pasi që çështja e përfundimit qenka e madhe njeriut i takon të kujdeset për llogaritjen e vetvetes dhe të paralajmërohet prej mashtrimeve të epshit e shejtanit dhe të nxitojë kah pendimi i sinqertë. Çdo shkujdesje dhe neglizhencë prej anës së tij do të jetë pendim e mallkim dhe akuzat për këtë gjendje nuk duhet t’i drejton askujt tjetër përveç se në adresën e tij.

O ju musliman,

Pamjet e momenteve të vdekjes janë prej gjendjeve më të rënda për njeriun. Dhembjet e saj janë të rënda e mundimet të papërshkrueshme. Robi nëse do ishte qenë prej tyre që e pastrojnë shpirtin me vepra të mira dhe e përmirësojnë të brendshmen dhe të jashtmen e tyre për hir të Allahut, për të shpresohet përfundim i mirë. Nëse do ishte prej tyre që i bëjnë padrejtësi vetes me mëkate e gjynahe përfundimi i tij frikohet se nuk do të jetë i mirë. Allahu askujt nuk i bën padrejtësi, i jep atij çka do me mëshirën e Tij dhe i merr atij çka do me drejtësinë e Tij.

Imam Abdulhak el Ishbilij,  Allahu e mëshiroftë, thotë: “Dije se përfundimi i keq nuk është përveçse për atë i cili mendjen e ka të shëmtuar dhe këmbëngul në veprimin e mëkateve të mëdha e shkatërruese, më e keqja është kur sprovohet me këtë sprovë para se të vdesë dhe nuk ka mundësi të pendohet, Allahu na ruajt prej kësaj gjendje. Belaja më e madhe është kur njeriu është i përqendruar në fe e pastaj i ndryshohet gjendja, fillojnë mëkatet t’i duken të mira e t’i veprojë dhe kjo të bëhet shkak i përfundimit të tij të keq, Allahu na ruajt: “Me të vërtetë, Allahu nuk e ndryshon gjendjen e një populli, derisa ata të ndryshojnë ç’kanë në vetvete. Kur Ai dëshiron ta ndëshkojë një popull, askush nuk mund ta pengojë Atë; dhe ata, përveç Tij, s’kanë asnjë ndihmës.” Rad 11. Ndoshta ndonjë lloj i mëkatit apo shpifjes në ato momente të vështira bëhet shkaktar për marrjen e zemrës së tij, robërimin e mendjes së tij, fikjen e dritës së tij, i vendoset perde, nuk i bën dobi rikujtimi e as këshilla, dëgjon zërin i cili ia përsërit shehadetin por nuk e kupton qëllimin e tij dhe vdes në këtë gjendje të mjerueshme e cila është shenjë e përfundimit të keq të tij”.

Imam el Ishbilij, Allahu e mëshiroftë, pastaj e cek një rast të një përfundimi të keq dhe thotë: “Përcillet se në Egjipt jetonte një njeri i cili ishte muezin dhe imam xhamie dhe të gjithë e njihnin si njeri i devotshëm. Një ditë u ngrit lartë në minare për ta thirrur ezanin, ndërsa poshtë minares afër xhamisë ishte shtëpia e një të krishteri. Shikoi në brendësinë e asaj shtëpie, e pa një vajzë të bukur me të cilën u sprovua, e la ezanin zbriti poshtë dhe hyri në shtëpinë e asaj vajze.  Vajza i tha: Çka dëshiron prej meje? – Ky i tha: Të dëshiroj ty. – Vajza e pyeti: Pse? –Iu përgjigj: Ma rrëmbeve zemrën dhe ma rrëmbeve shpirtin. – Vajza i tha: Asnjëherë nuk do të bëhem e jotja. – Ky ia ktheu: Atëherë do të martoj. – Vajza: Ti je musliman e unë e krishterë. Babai im nuk do të më martojë asnjëherë për ty. –Tha: Atëherë unë do të bëhem i krishterë. – Vajza: Bëhu dhe do të martohem për ty. – U bë i krishterë për ta martuar atë vajzë, atë ditë qëndroi në shtëpinë e saj dhe po të njëjtën ditë doli në tarracë të shtëpisë ku edhe ra prej saj dhe vdiq. E humbi vajzën, e humbi fenë, e humbi ahiretin dhe Allahu ia mori shpirtin si jobesimtar për shkak se epshin e tij e bëri Zot”.

Ibën Kajjimi, Allahu e mëshiroftë, na përcjell se një njeriut i është thënë në prag të vdekjes: Thuaj: La ilahe il-lallah, ai ka thënë: Nuk më bën dobi mua kjo fjalë, unë nuk di që kam falur për Allahun ndonjë namaz? Dhe nuk e ka shqiptuar këtë fjalë.

Ibën Rexhebi, Allahu e mëshiroftë, na përcjell prej Abdulaziz ibën Ebi Revad, Allahu e mëshiroftë, i cili ka thënë: Kam prezantuar tek një njeri i cili ishte në agoninë e vdekjes dhe ia përkujtonin atij fjalën La ilahe il-lallah, dhe në fund ai nuk e shqiptoi këtë fjalë dhe tha unë e mohoj këtë që e thua dhe vdiq në këtë gjendje. Thotë transmetuesi kam pyetur për të çfarë ka bërë: Mu përgjigjën se ai ka qenë i dhënë pas alkoolit. Abdulaziz ibën Ebi Revad thoshte: Frikësohuni nga mëkatet sepse këto janë ato që e kanë sjellë në këtë situatë.

Dhe të ngjashme si kjo e përmend Imam Dhehebiu, Allahu e mëshiroftë, i cili thotë: Ka qenë një njeri i cili ulej me ata që pinin alkool, pasi që i erdhi vdekja erdhi një njeri ia kujtonte shehadetin kurse ai i tha atij: Pi ti pastaj më jep të pijë edhe unë, pastaj vdiq. Një rast tjetër që e përmend Imam Dhehebiu, Allahu e mëshiroftë, në librin e tij El Kebair (Mëkatet e mëdha) se një njeri i cili luante shah kur ishte në agoni të vdekjes, i është thënë atij, thuaj: La ilahe il- lallah, ai tha: Luaj ti, pastaj vdiq, e mundi gjuha e tij me atë që e kishte kaluar tërë jetën e tij dhe në vend se ta thotë fjalën e teuhidit (La ilahe il-lallah) ai tha luaj ti.

Ibën Kajjimi, Allahu e mëshiroftë, gjithashtu e përmend se një person ishte i njohur me dashurin ndaj këngës dhe muzikës dhe ngado që shkonte i përsëriste ato dhe kështu pasi që i erdhi agonia e vdekjes i është thënë atij: Thuaj: La ilahe il lallah, ai filloi të këndonte derisa vdiq dhe nuk e shqiptoi fjalën e teuhidit.

Ibën Kajimi, Allahu e mëshiroftë, po ashtu thotë më kanë treguar disa tregtarë për një të afërm të tyre kur i erdhi agonia e vdekjes, njerëzit përreth tij filluan t`ia kujtojnë fjalën: La ilahe il-lallah, kurse ai thoshte: Ky mall kushton kaq, ky mall është i lirë, ky myshteri është i mirë derisa vdiq dhe nuk e shqiptoi shehadetin.

Një tjetrit i thonin thuaj la ilahe il-lallah. Thonte: Ah, ah, nuk mundem ta shqiptoj.

Ibën Kajimi, Allahu e mëshiroftë, u përpoq t’i komentojë tregimet që i përmendëm me herët, dhe tha: “I Lartësuar qoftë Allahu, kjo çfarë kanë parë njerëzit është mësim për ata që kanë mendje? Kur njeriu është në gjendje të mirë shëndetësore, i fortë dhe i fuqishëm shejtani mundohet ta mbizotërojë atë dhe ta fusë në mëkate ndaj Allahut të Madhëruar, e bën atë që zemra e tij të jetë e pakujdesshme në përmendjen e Allahut, e bën që të harron ta përmend Allahun me gjuhën e tij dhe e bën që ta largojë nga adhurimet e gjymtyrëve, kjo kur është njeriu i fortë dhe i fuqishëm, atëherë si mendon ti kur njeriut i bie kjo forcë, dobësohet dhe plaket? Në kohën kur ky njeri fillon të ndiej dhimbje në trupin e tij dhe fillon të ankohet për dhimbjet që i ndien, në këtë situatë shejtani i mallkuar e përmbledh të gjithë fuqinë dhe synimin e tij për ta fituar këtë person dhe për ta kthyer nga ai dëshiron, shejtani është shumë i fortë në këtë gjendje kurse personi në fjalë është më së ligështi në këtë gjendje prandaj vështir është që të shpëtojë ky njeri në këtë situatë përveç atyre që i forcon Allahu. Allahu, azze ue xhel, thotë: “Allahu i forcon besimtarët me fjalë të qëndrueshme në këtë botë dhe në botën tjetër, kurse keqbërësit i shpie në humbje; Allahu bën ç’të dojë”. Ibrahim 27.

Përfundimi i keq është dy shkallë, Allahu na ruajt prej tij:

E para: Është përfundim shumë i keq dhe i tmerrshëm, ky përfundim është kur në prag të vdekjes e kap njeriun dyshimi, mohimi, kufri dhe të folurit diç që është në kundërshtim me atë që ka zbritur Allahu apo ka treguar Muhamedi, sal-lallahu alejhi ue selem.

E dyta: Është më e vogël se kjo e para: Kjo është kur në prag të vdekjes njeriu fillon të dëshirojë ndonjë gjë prej gjërave të dynjasë, apo ndonjë dëshirë prej dëshirave të ndaluara dhe kjo i shfaqet atij në momentin e vdekjes në zemrën e tij, njeriu vdes në atë gjendje çfarë ka jetuar, nëse ka qenë nga ata që ka dhënë kamatë ai do të përfundojë me këtë mëkat të madh, nëse ka qenë nga ata që ka vepruar harame të tjera si p.sh.: Drogë, muzikë, cigare dhe fotografi pornografike, u ka bërë padrejtësi njerëzve e të ngjashme si këto përfundimi i tij do të jetë i keq, Allahu na ruajt. Mirëpo nëse është nga ata që kanë qenë njësues të Allahut ata do të jenë të mbrojtur nga dënimi i Allahut.

Hutbeja e dytë

Falënderimi i takon vetëm Allahut, i cili i shumëfishon veprat, i falë mëkatet dhe e pranon pendimin e robit. Paqja dhe mëshira e Allahut qofshin mbi Muhamedin, mbi familjen dhe shokët e tij dhe mbi të gjithë ata të cilët i pasojnë ata me të mira, deri në Ditën e Gjykimit.

O ju musliman,

Pasi që përfundimi i keq është çështje e rrezikshme për jetën e njeriut na detyrohet t’i njohim disa prej shkaqeve më kryesore të cilat na drejtojnë nga ajo me qëllim që t’i largohemi dhe mos t’i afrohemi.

– Prej shkaqeve të përfundimit të keq është: Braktisja e ahiretit dhe dashuria ndaj dynjasë.

Allahu, azze ue xhel, thotë: “Kushdo që i kthen shpinën Këshillës Sime, do të ketë jetë të mjeruar dhe Ne, në Ditën e Kiametit, do ta ringjallim të verbër. Ai do të thotë: “O Zoti im, përse më ringjalle të verbër, kur unë kisha shikuar më parë?” (Allahu) do t’i thotë: “Kështu të erdhën shenjat Tona dhe ti i harrove ato e po kështu sot do të jesh i harruar. Kështu e ndëshkojmë Ne atë që e tepron (me gjynahe) dhe nuk beson shenjat e Zotit të tij; e dënimi në jetën tjetër, në të vërtetë, është më i ashpër dhe më i qëndrueshëm”. Taha 124-127.

Imam Abdulhak el Ishbilij,  Allahu e mëshiroftë, thotë: “Dije, Allahu të mëshiroftë, se përfundimi i keq ka shkaqe, mënyra dhe rrugë. Më kryesorja është dashuria ndaj dynjasë, braktisja e ahiretit dhe bërja e mëkateve”.

– Prej shkaqeve të përfundimit të keq po ashtu është: Lënia e pendimit për më vonë, vazhdimësia në mëkate dhe mospërfillja e detyrimeve.

Shumë njerëz pretendojnë se do të pendohen prej mëkateve, por kur? Beqari thotë do të pendohem kur të martohem. Studenti thotë do të pendohem kur t’i përfundoj studimet. Fukaraja thotë do të pendohem kur të punësohem. I riu thotë do të pendohem kur të plakem dhe kështu me radhë, secili e cakton një afat kohor se kur do të pendohet. Mirëpo i parashtrohet pyetja të gjithëve se kush ju garanton se do ta mbërrini realizimin e këtyre shpresave? A nuk frikoheni se Allahu do t’jua marrë shpirtin para se t’i realizoni shpresat e juaja? Po edhe nëse e mbërrini atë afat kohor që e dëshironi, kush ju garanton se do të pendoheni kur dihet se jetën e keni kaluar në mëkate dhe epshe, të cilat në shumicën e rasteve janë shkak i rrotullimit të zemrës dhe shkatërrimit të saj? Allahu, azze ue xhel, thotë: “O besimtarë! Bindjuni Allahut dhe të Dërguarit kur ju thërret drejt asaj që ju jep jetë! Dhe ta dini se Allahu ndërhyn midis njeriut dhe zemrës së tij dhe se tek Ai do të mblidheni të gjithë”! Enfal 24.

Allahu, azze ue xhel, thotë : “Ne do t’ua largojmë zemrat dhe shikimet e tyre nga e vërteta”, e pastaj e qartëson shkakun e këtij largimi ku thotë: “sepse ata nuk e besuan atë (Kuranin) herën e parë”. Pra shkaku i saj ishte refuzimi i të vërtetës kur iu erdhi herën e parë, e pastaj thotë: “Ne do t’i lëmë ata që të bredhin të verbër në humbje e mosbesim”. Enam 110.

Allahu e mallkon një popull të cilin e mashtrojnë shpresat dhe i braktisin punët e ahiretit, e pastaj kur i vjen exheli ata janë në shkujdesje. Allahu, azze ue xhel,thotë: “Do të vijë dita (e Kiametit), kur mohuesit do të dëshirojnë që të ishin muslimanë. Lëri ata që të hanë e të kënaqen dhe le t’i mashtrojë shpresa; ata do ta marrin vesh”! Hixhr 2-3.

Ali ibën Ebi Talib, radijallahu anhu, thotë: “Frikohem për ju prej dy gjërave: Prej shpresës së gjatë dhe pasimit të epshit. Shpresa e gjatë është shkak për harrimin e ahiretit, kurse pasimi i epshit të largon prej të vërtetës”.

– Prej shkaqeve të përfundimit të keq po ashtu është: Dashuria ndaj mëkateve.

Njeriu kur vazhdon të bëjë mëkate dhe nuk nxiton që të pendohet prej tyre, ia dobëson zemrën dhe ia mbisundon mendjen në momentet e fundit të jetës që të mos pendohet prej saj. Allahu shpirtin ia merr në këtë gjendje dhe kështu do të ringjallet Ditën e Kiametit.

Xhabiri, radijallahu anhu, na përcjell se Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ue selem, ka thënë: “Çdo rob do të ringjallet ashtu siç ka vdekur”.

Ibën Kethiri, Allahu e mëshiroftë, thotë: “Mëkatet dhe pasionet e zhgënjejnë vepruesin e tyre para vdekjes së bashku me shejtanin dhe kështu që kur i shtohet edhe besimi i dobët në ato momente, atëherë prite përfundimin e keq”.

– Prej shkaqeve të përfundimit të keq po ashtu është: Veprimi i risive, pasimi i atyre që i veprojnë ato dhe mbrojtja e saj me të gjitha mënyrat e mundshme.

Imam el Kazuinij, Allahu e mëshiroftë, kur flet për përfundimin e keq thotë: “Përfundimi i keq ka shkaqe të shumta, mirëpo më të rënda dhe më së shumti që duhet të frikohemi janë dy gjëra:

E para: Risia e rrënjosur në zemrën e vepruesit të saj, i cili tërë jetën e vepron duke menduar se ajo është e vërtetë, mirëpo në fakt ajo është e kotë.

E dyta: Besimi i dobët, dashuria ndaj dynjasë e cila e mbisundon zemrën e njeriut dhe dashuria e dobët ndaj Allahut dhe të Dërguarit të Tij. Atë të cilin epshet dhe pasionet e udhëheqin tërësisht do ta urrejë fenë e Allahut dhe të Dërguarit të Tij, do ta urrejë përmendjen e vdekjes dhe momentin e saj, do ta urrejë largimin prej kësaj bote dhe takimin me Allahun. Në këtë rast kemi frikë për të se do t’i largohet besimi prej gjoksit të tij.

Pasi që i përmendëm shkaqet e përfundimit të keq detyrohemi që ta angazhojmë veten me adhurime dhe devotshmëri, t’i largohemi mëkateve dhe asaj çka e ka ndaluar Allahu, të lutemi vazhdimisht që përfundimi i jonë të jetë i mirë dhe të kemi mendim të mirë për Allahun.

Abdullah ibën Amër, radijallahu anhu, na përcjell se e ka dëgjuar Pejgamberin, sal-lallahu alejhi ue selem, duke thënë: “Të gjitha zemrat e bijve të Ademit janë në mes dy gishtave prej gishtave të Allahut sikurse një zemër e vetme, i rrotullon nga të dojë”

Dhe pastaj ka thënë: “O Ti i cili i rrotullon zemrat, forcona zemrat tona në nënshtrim ndaj Teje”

E lus Allahun, azze ue xhel, me emrat e Tij të bukur dhe cilësitë e Tija të larta të na mbrojë prej përfundimit të keq dhe gjithë rrugëve të cilat na drejtojnë nga ajo dhe të na mundësojë të vdesim ashtu siç dëshiron Allahu prej robit të Tij.

Burimi në gj. shqipe: albislam.com

Literaturë e konsultuar:

1- Husnul hatimeh ue su’uha – Dr. Halid Shajia

2- Su’ul hatimeh – Dr. Emin Shekaui

3- Su’ul hatimeh – Dr, Abdulaziz Sed’han

Hutbeja e parë

Falënderimi i takon vetëm Allahut, Atë e falënderojmë dhe prej Tij falje dhe ndihmë kërkojmë. Kërkojmë mbrojtje nga Allahu prej të këqijave të vetvetes dhe të veprave tona. Kë e udhëzon Allahu s’ka kush e humbë dhe kë e largon nga rruga e vërtet Ai s’ka kush e udhëzon. Dëshmoj se nuk i takon adhurimi askujt me të vërtet përveç Allahut, azze ue xhel, që është Një dhe se Muhamedi është rob dhe i dërguari i Tij.

Paqja dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të, mbi familjen dhe shokët e tij dhe mbi të gjithë ata të cilët i pasojnë ata me të mira, deri në Ditën e Gjykimit.

O ju musliman,

Allahu, azze ue xhel, thotë: “O besimtarë! Kini frikë Allahun ashtu si i takon Atij dhe vdisni vetëm duke qenë myslimanë!” Ali Imran 102, dhe “Dhe adhuroje Zotin tënd derisa të të vijë vdekja!” Hixhr 99. 

Prej ajeteve kuptojmë se Allahu i porosit robërit e Tij që të stolisen me petkun e devotshmërisë, të jetojnë si musliman dhe të vdesin vetëm si musliman. Nuk ka kënaqësi më të madhe për robin se sa të vdesë si besimtar në Zotin e tij dhe të jetë i kënaqur me fenë e tij. Kjo është rruga e vetme e cila e drejton kah lumturia e kësaj bote dhe asaj të amshueshmes dhe e shpëton prej brengave e pikëllimit të dyja botëve. A ka qenë dhe a do të jetë ky njeri i lumtur apo i pikëlluar do të dëshmojnë veprat e tij në fund. Asnjëri prej nesh nuk ka njohuri për qëllimet e zemrave të njerëzve, prandaj kur gjykojmë, gjykojmë sipas asaj çka e shohin sytë e tanë dhe sipas asaj se si shpërblehen veprat në fund të saj. Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ue selem, thotë: “Veprat shpërblehen sipas përfundimit të saj.”

Dijetarët duke u bazuar në këtë hadith i kanë përcjellë shenjat e përfundimit të veprave dhe kanë konstatuar se ka shenja të përfundimit të mirë dhe shenja të përfundimit të keq, sipas asaj çka ka vepruar robi i Allahut: “Kush ka bërë ndonjë të mirë, qoftë sa një thërrmijë, do ta shohë atë, e kush ka bërë ndonjë të keqe, qoftë sa një thërrmijë, do ta shohë atë.” Zelzele 7-8.

Sot me emrin e Allahut do të flasim për shenjat e përfundimit të mirë, e në hutben e ardhshme do të flasim për shenjat e përfundimit të keq.

Allahu, azze ue xhel, me mirësinë e Tij i ka caktuar disa shenja të qarta që aludojnë në përfundimin e mirë të njeriut, prandaj çdo njeri që vdes me ndonjërën prej tyre është për përgëzim.

– Prej shenjave të përfundimit të mirë është: Thënia e shehadetit (la ilahe il-lallah) në çastet e fundit të jetës.

Muadh ibën Xhebeli, radijallahu anhu, na përcjellë se Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ue selem, ka thënë: “Ai i cili thotë si fjalën e fundit la ilahe il-lallah hyn në xhenet.” 

– Prej shenjave të përfundimit të mirë po ashtu është: Rënia dëshmor në fushën e betejës.

Allahu, azze ue xhel, thotë: “Kurrsesi mos i quani të vdekur ata që janë vrarë në rrugën e Allahut. Jo, janë të gjallë, duke u ushqyer te Zoti i tyre. Janë të gëzuar për çfarë u ka dhënë Allahu nga dhuntitë e Tij dhe gëzohen edhe për ata që ende nuk u janë bashkuar e që kanë ngelur pas tyre (dhe ende nuk kanë rënë martirë), sepse nuk do të frikësohen (për çfarë i pret) dhe nuk do të pikëllohen (për çfarë kanë lënë pas). Ata gëzohen me dhuntitë dhe mirësinë e Allahut, sepse Allahu nuk ua humb shpërblimin besimtarëve.” Ali Imran 169-171. 

Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ue selem, thotë: “Dëshmorit tek Allahu i Lartësuar i jepen gjashtë gjëra: I falen të gjitha mëkatet që në shpërthimin e parë të gjakut që del prej tij, e sheh vendin e tij në xhenet, mbrohet prej dënimit të varrit, sigurohet nga frika më e madhe (fryrja në Sur), pajiset me stolinë e besimit, martohet me hyritë e xhenetit dhe i pranohet ndërmjetësimi për shtatëdhjetë të afërmve të tij.”   

Disa prej dijetarëve thonë se dëshminë shpresohet ta fiton edhe ai i cili e kërkon me sinqeritet në zemrën e tij, mirëpo nuk i mundësohet që të vdes në luftë. Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ue selem, thotë: “Kush kërkon prej Allahut që të bie dëshmor në luftë, Allahu ia mundëson që t’i mbërrin gradat e dëshmorëve edhe nëse vdes në shtrat.” 

– Prej shenjave të përfundimit të mirë po ashtu është: Vdekja me djersë në ballë. 

Burejda ibën Hasibi, radijallahu anhu, u nis në Horasan për të vizituar një vëlla të tij të sëmurë. Kur arriti, e gjeti në momentet e vdekjes. Balli i tij ishte me djersë. Burejda në shenjë gëzimi tha: “Allahu Ekber! Kam dëgjuar Pejgamberin, sal-allahu alejhi ue selem, të thotë: “Vdekja e besimtarit është me djersë ne ballë.”

Dijetarët u përpoqën ta japin komentin e këtij hadithi duke vlerësuar se kjo vjen si rezultat i dhimbjeve të rënda të vdekjes, që t’i falen mëkatet dhe ta takon Allahun i pastër prej mëkateve. Disa thanë se kjo është rezultat i turpit të robit prej Allahut, për shkak se kur i vjen përgëzimi i kujtohen mëkatet e bëra, turpërohet para takimit me Allahun dhe i dalin djersët. Disa thanë se vdekja me djersë në ballë është shenjë e vdekjes së besimtarit edhe pse nuk kuptohet qëllimi i saj.

– Prej shenjave të përfundimit të mirë po ashtu është: Vdekja natën e Xhumasë (e cila fillon me perëndimin e diellit të ditës së Enjte) ose ditën e saj.

Abdullah ibën Omeri, radijallahu anhu, na përcjellë se Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ue selem, ka thënë: “Çdo musliman që vdes ditën ose natën e Xhumasë, Allahu e mbron nga sprova e varrit.”

Kjo na mëson se vlera e kohës dhe merita e vendit kanë gjurma të mëdha.

– Prej shenjave të përfundimit të mirë po ashtu është: Vdekja nga sëmundja e murtajës.

Enes ibën Malik, radijallahu anhu, thotë se Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ue selem, ka thënë: “Për çdo musliman, vdekja nga murtaja është vdekje shehidi”.

Aisha, radijallahu anha, na përcjellë se ajo e ka pyetur të Dërguarin e Allahut për murtajën dhe ai i ka treguar se: “Ajo është dënim që Allahu ia dërgon kujt të dojë, ndërsa për besimtarët e ka bërë mëshirë. Nuk ka asnjë rob që gjendet në vendin ku është shpërndarë murtaja dhe qëndron aty, duke bërë durim dhe duke e ditur se asgjë nuk do ta godas përveç asaj që Allahu ia ka caktuar, e të mos e ketë shpërblimin e shehidit.”

Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ue selem, thotë: “Ditën e Kiametit vijnë dëshmorët dhe ata të cilët kanë vdekur prej murtajës, dhe thonë ata të cilët kanë vdekur prej murtajës: Ne jemi dëshmorë. U thuhet: Shikoni kah ata, në rast se janë plagët e tyre sikurse plagët e dëshmorëve të cilëve u rrjedh gjak me erë të miskut, ata janë dëshmorë. Kur shikohen, me të vërtetë i gjejnë ato shenja tek ata.” 

– Prej shenjave të përfundimit të mirë po ashtu është: Vdekja e gruas për shkak të barrës së fëmijës.

Ubadeh ibën Samit, radijallahu anhu, na përcjell se Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ue selem, vizitoi Abdullah ibën Revahën, radijallahu anhu, i cili ishte sëmurë dhe na tha: “A e dini cilët janë dëshmorët e umetit tim?” Të pranishmit thanë: “Muslimani i vrarë në fushë të betejës është dëshmor.” – Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ue selem, tha: “Atëherë, dëshmorët e umetit tim qenkan pak. Muslimani i vrarë në rrugë të Allahut është dëshmor, muslimani që vdes nga sëmundja e murtajës është dëshmor, gruaja që vdes për shkak të fëmijës së saj në bark është dëshmor.”

Dijetarët thonë se në hadith bën pjesë gruaja që vdes në lindje ose vdes dhe fëmija është në barkun e saj.

– Prej shenjave të përfundimit të mirë po ashtu është: Vdekja nga sëmundjet e barkut.

Abdullah ibën Jesar thotë se isha ulur me Sulejman ibën Sured dhe Halid ibën Irfatah dhe e përmendën se një njeri kishte ndërruar jetë si pasojë e sëmundjes së barkut. I tha njëri tjetrit: A nuk ka thënë Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ue selem: “Ai i cili vdes prej sëmundjeve të barkut nuk dënohet në varr.” –Tjetri iu përgjigj: “E the të vërtetën.”

Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ue selem, me një hadith thotë: “Ata që vdesin me sëmundje të barkut janë dëshmorë.”

Janë dhënë disa mendime se për cilat sëmundje të barkut bëhet fjalë në këtë hadith. Një mendim është për atë që vdes nga fryrja e barkut, një mendim i dytë është për atë që vdes nga diarreja, dhe një mendim tjetër është se i përfshin të gjithë ata që vdesin nga çfarëdolloj dhimbje barku.

– Prej shenjave të përfundimit të mirë po ashtu është: Vdekja nga mbytja në ujë, nga shembja e ndonjë objekti, nga djegiet dhe nga sëmundja e tuberkulozit.

Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ue selem, ka thënë: “Pesë kategori (të vdekurish) janë dëshmorë: Ata që vdesin nga sëmundja e murtajës, ata që vdesin me sëmundje te barkut, të mbyturit, ata që vdesin nga ndonjë objekt që shembet mbi ta dhe dëshmorët në rrugën e Allahut.”

Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ue selem, ka thënë: “…i djeguri është dëshmor …”

Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ue selem, ka thënë: “…ai që vdes nga tuberkulozi është dëshmorë….”

O Zot, kërkoj prej teje të na mbrosh gjatë jetës dhe vdekjes sonë dhe bëna prej atyre të mbrojturve në dynja dhe ahiret.

Hutbeja e dytë 

Falënderimi i takon vetëm Allahut, Zotit të botëve dhe qiejve. Paqja dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të, mbi familjen dhe shokët e tij dhe mbi të gjithë ata të cilët i pasojnë ata me të mira, deri në Ditën e Gjykimit.

O ju musliman,

– Prej shenjave të përfundimit të mirë po ashtu është: Roja që vdes në rrugë të Allahut, duke mbrojtur muslimanët dhe vendin e tyre.

Selman el Farisij, radijallahu anhu, na përcjellë prej Pejgamberit, sal-lallahu alejhi ue selem, se ka thënë: “Qëndrimi roje në rrugë të Allahut një ditë dhe një natë, është më i vlefshëm se agjërimi i një muaji dhe falja gjatë netëve të tij. Nëse ai vdes, puna që bënte i vazhdon akoma, i vazhdon risku dhe ruhet nga sprova i Munkerit dhe Nekirit në varr.“

Fudaleh ibën Ubejd, radijallahu anhu, thotë se Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ue selem, ka thënë: “Çdo të vdekurit veprat i përfundojnë me vdekjen e tij përveç atij i cili vdes si roje në rrugë të Allahut. Atij i vazhdojnë veprat deri Ditën e Gjykimit dhe mbrohet prej sprovës së varrit.”

– Prej shenjave të përfundimit të mirë po ashtu është: Vdekja duke bërë punë të mira.

Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ue selem, tregon: “Kush thotë “La ilahe il-lallah” duke e kërkuar Fytyrën e Allahut dhe mbyll jetën me ketë fjalë, futet në xhenet. Kush agjëron një ditë për hir të Allahut dhe mbyll jetën me të, futet në xhenet, dhe kush jep një sadaka për hir të Allahut dhe mbyll jetën me të, futet në xhenet.”

Shejh Albani, Allahu e mëshiroftë, në librin e tij: “Dispozitat e xhenazes dhe risitë në të” thotë: “Me ketë rast dëshiroj të tregoj se edhe vëllai im më i madh Muhamed Naxhi Ebu Ahmedi ka vdekur gjatë Haxhit, vitin e kaluar (1401 h), me një punë të mirë, inshallah. Ai vdiq gjatë hedhjes së gurëve në ditën e fundit të Teshrikut (qëndrimit në Mina). Disa haxhilerë më kanë treguar se një shokë i tij (vëllait) i kishte dhënë një gotë çaji me dorën e majtë. Ai i thotë: “O vëlla, ma jep me të djathtën. Mos e kundërshto Sunetin!” (apo diçka të përafërt me këtë), dhe në atë çast vdiq, Allahu e mëshiroftë, dhe na takoftë ne dhe atë me Profetët, të sinqertët (si Ebu Bekri), shehidët dhe të drejtit, sepse këta janë shoqërues të shkëlqyer.”

– Prej shenjave të përfundimit të mirë po ashtu është: Ai që vritet nga një prijës tiran, për shkak se e ka këshilluar atë sinqerisht.

Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ue selem, tregon se: “Zotëria i shehidëve është Hamza ibën AbdulMutalibi dhe një burrë që ngrihet para një prijësi tiran, e urdhëron për të mirë dhe e ndalon nga e keqja, ndërsa prijësi e vret.”

– Prej shenjave të përfundimit të mirë po ashtu është: Vdekja duke mbrojtur pasurinë personale, fenë dhe vetveten.

Seid ibën Zejd, radijallahu anhu, na përcjellë se Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ue selem, ka thënë: “Kush vritet duke mbrojtur pasurinë e tij është dëshmor, kush vritet duke mbrojtur familjen e tij është dëshmor, kush vritet duke mbrojtur fenë e tij është dëshmor dhe kush vritet duke mbrojtur gjakun e tij (vetveten) është dëshmor.”

Ebu Hurejra, radijallahu anhu, thotë se një njeri erdhi tek Pejgamberi, sal-allahu alejhi ue selem, dhe i tha: O i Dërguari Allahut, në rast se një njeri vjen dhe dëshiron që të ma merr pasurinë time, çfarë të veproj? – I tha: “Mos ia jep pasurinë tënde.” –Po nëse më lufton? – I tha: “Luftoje edhe ti.” – Po nëse më vret? – I tha:“Ti je shehid.” – Po nëse unë e vras? – I tha: “Ai është në xhehenem.”

Ajo çka duhet të dihet në këtë rast është se dijetarët dëshmorët i ndajnë në tre grupe:

Grupi i parë: Dëshmor në dynja dhe ahiret. Ky është ai i cili vritet në betejë për hir të Allahut.

Grupi i dytë: Dëshmor në dynja. Ky është ai i cili ishte dyfytyrësh.

Grupi i tretë: Dëshmor vetëm në ahiret. Ky është ai i cili e meriton shehidllëkun sipas parimeve sheriatike, mirëpo nuk realizohen dispozitat e tij në dynja, si i mbyturi në ujë, e kështu me radhë.

E lus Allahun, azze ue xhel, me emrat e Tij të bukur dhe cilësitë e Tij të larta ta bën përfundimin tonë të mirë dhe të jetë i kënaqur me ne. O Zoti jonë, bëna prej atyre që jetojnë si musliman, vdesin si musliman dhe ringjallen para Teje si musliman, me vepra të mira dhe të pranuara.

Nga arabishtja: Irfan Jahiu

Burimi në gj. shqipe: albislam.com

Hutbeja e parë

Falënderimi i takon vetëm Allahut, Atë e falënderojmë dhe prej Tij falje dhe ndihmë kërkojmë. Kërkojmë mbrojtje nga Allahu prej të këqijave të vetvetes dhe të veprave tona. Kë e udhëzon Allahu s’ka kush e humbë dhe kë e largon Ai nga rruga e vërtet s’ka kush e udhëzon.

Dëshmoj se nuk i takon adhurimi askujt me të vërtet përveçse Allahut, azze ue xhel, që është Një dhe se Muhamedi është rob dhe i dërguari i Tij. Paqja dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të, mbi familjen dhe shokët e tij dhe mbi të gjithë ata të cilët i pasojnë ata me të mira, deri në Ditën e Gjykimit.

“O besimtarë! Kijeni frikë Allahun ashtu si i takon Atij dhe vdisni vetëm duke qenë muslimanë!” Ali Imran 102. 

“O njerëz! Frikësojuni Zotit tuaj, i Cili ju krijoi prej një njeriu, ndërsa prej atij krijoi bashkëshorten e tij, kurse prej këtyre të dyve krijoi shumë meshkuj e femra. Dhe frikësojuni Allahut, me emrin e të Cilit ju kërkoni të drejtat e ndërsjella dhe ruani lidhjet farefisnore. Se vërtet, Allahu është përherë Mbikëqyrës mbi ju.” Nisa 1. 

“O besimtarë, frikësojuni Allahut dhe thoni vetëm të vërtetën. Ai do t’jua bekojë veprat tuaja dhe do t’jua falë gjynahet. Kush i bindet Allahut dhe të Dërguarit të Tij, do të arrijë një fitore madhështore.“ Ahzab 70-71.

O ju musliman,

Teuhidi (njësimi i Allahut) është detyra dhe obligimi i parë që duhet të ngjyroset muslimani me të dhe ta praktikon. Teuhidi është adhurimi kryesor dhe më me vlerë, dhe Allahu për realizuesin e tij ka përgatitur shpërblime të mëdha në dynja dhe ahiret.

Ibën Tejmijje, Allahu e mëshiroftë, thotë: “Kush e mediton gjendjen në tokë do të vëren se shkak i çdo përmirësimi në tokë është njësimi i Allahut, azze ue xhel,adhurimi i Tij dhe nënshtrimi i të Dërguarit të Tij, ndërsa çdo sherr, sprovë dhe bela, thatësi dhe uri, shtypje prej armikut dhe sundim, vjen si pasojë e kundërshtimit të Pejgamberit, sal-lallahu alejhi ue selem, dhe thirrjes në idhujtari dhe në ligje të cilat bien ndesh me ligjet e Allahut, azze ue xhel .”

Allahu, azze ue xhel, thotë: “Sa për ata që besojnë dhe nuk e molepsin besimin e tyre me padrejtësi (idhujtari), pikërisht atyre u takon siguria dhe ata janë të udhëzuar.” Enam 82, që nënkupton se ata të cilët e adhurojnë Allahun me sinqeritet dhe nuk e njollosin teuhidin e tyre me idhujtari për to Allahu ka përgatitur shpërblime: “pikërisht atyre u takon siguria dhe ata janë të udhëzuar”. Pra shpërblimi i tyre është se ata janë të sigurt dhe të udhëzuar në rrugën e drejtë në dynja dhe ahiret.

Kur zbriti ky ajet shokët e Pejgamberit, sal-lallahu alejhi ue selem, i kaploi frika, menduan se fjala padrejtësi në ajet e ka për qëllim padrejtësinë ndaj vetvetes dhe se nuk ka siguri e as udhëzim përveçse për atë i cili nuk i bën padrejtësi vetvetes. Prandaj iu drejtuan Pejgamberit, sal-lallahu alejhi ue selem, dhe i thanë: “O i Dërguar i Allahut, cili prej nesh nuk i bën padrejtësi vetvetes?” Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ue selem, u përgjigj: “Nuk është ashtu siç mendoni. Ajeti “nuk e molepsin besimin e tyre me padrejtësi (idhujtari)” e ka për qëllim nuk e njollosin besimin e tyre me shirk. A nuk i keni dëgjuar fjalët e Llukmanit: “Pa dyshim, idhujtaria është një padrejtësi shumë e madhe”. Llukman 13″.

Pra, ua bëri me dije se ai i cili nuk e njollos besimin e tij me këtë padrejtësi do të jetë prej atyre që i garantohet siguria dhe udhëzimi, dhe se ai do të jetë prej të zgjedhurve: “Pastaj, Ne ua dhamë Librin robërve Tanë të zgjedhur (nga ndjekësit e Muhamedit, sal-allahu alejhi ue selem). Disa prej tyre i bëjnë dëm vetes (duke bërë vepra të ndaluara), disa janë në rrugë të mesme (duke kryer detyrimet dhe duke shmangur të ndaluarat), ndërsa disa, me lejen e Allahut, shkojnë përpara me të mira (përtej detyrimeve); kjo është dhuntia e madhe.” Fatir 32.

Padrejtësi quhet vendosja e një gjëje në vend jo të drejtë dhe jo të përshtatshëm. Prandaj shirku (idhujtaria) është emërtuar si padrejtësi, për shkak se njeriu e vendos adhurimin e tij në vend jo të duhur dhe nuk ia përkushton Allahut, por ia përkushton dikujt tjetër që nuk e meriton.

Padrejtësinë dijetarët e ndajnë në tre lloje:

Lloji i parë: Padrejtësi që ia bën njeriu vetvetes me idhujtari. Ky është lloji më i madh i padrejtësisë: “Pa dyshim, idhujtaria është një padrejtësi shumë e madhe”. Llukman 13.

Lloji i dytë: Padrejtësi që ia bën njeriu vetvetes me mëkate. Allahu, azze ue xhel, thotë: “Kush punon vepër të keqe ose e ngarkon veten me gjynahe, pastaj kërkon falje prej Allahut, do të gjejë se Allahu është Falës e Mëshirëplotë.” Nisa 110.

Lloji i tretë: Padrejtësi ndaj robërve të Allahut në shpirt, pasuri ose nder.

Kush largohet prej këtyre tre llojeve të padrejtësive fiton siguri dhe udhëzim të plotë në dynja e ahiret. Kush largohet prej padrejtësisë së madhe dhe nuk largohet prej dy llojeve të tjera, do të ketë mangësi në sigurinë dhe udhëzimin e tij sipas sasisë së padrejtësisë që ia bën vetvetes dhe ia bën të tjerëve. Ndërsa ai i cili nuk largohet prej padrejtësisë së madhe nuk do të ketë as siguri e as udhëzim në dynja dhe ahiret.

Buhariu dhe Muslimi, Allahu i mëshiroftë, e shënojnë një hadith në librat e tyre prej Ubadeh ibën Samit, radijallahu anhu, i cili na përcjell se Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ue selem, ka thënë: “Kush dëshmon se nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Allahut të Vetëm të pa shok dhe se unë jam rob dhe i Dërguari i Tij dhe se Isa është rob dhe i Dërguari i Tij dhe fjalë e Tij që e hodhi te Merjemja dhe shpirt prej Tij (sikurse edhe shpirtrat tjerë) dhe se xheneti është i vërtetë dhe se xhehenemi është i vërtetë, Allahu e futë atë në xhenet sipas punës që e ka bërë.”

Ky hadith madhështor në vete i përmban katër çështje kryesore:

Çështja e parë: Dëshmia se nuk i takon adhurimi askujt me të drejtë përveç Allahut, azze ue xhel.

Muslimani duhet ta dijë se ky është kuptimi i vërtetë i shehadetit (dëshmisë), dhe se nuk i bën dobi aspak shqiptimi i saj pa mos e kuptuar thelbin e saj dhe pa mos vepruar me të, me bindje të plotë, duke iu larguar çdo gjëje që e mohon dhe e shkatërron atë.

Ai i cili vetëm e shqipton e nuk punon me të dhe nuk e di kuptimin e saj, nuk e pranon e beson sinqerisht, nuk e pohon e mohon çdo gjë që e aludon kjo fjali, nuk i bën dobi aspak shqiptimi i saj edhe po ta përsëriste ditë e natë, dhe gjithashtu do të jetë argument kundër tij në dynja e ahiret.

Idhujtarët e Mekës në kohën e Pejgamberit, sal-lallahu alejhi ue selem, e mohonin këtë fjalë dhe kuptimin e saj dhe kur Pejgamberi, sal-allahu alejhi ue selem, u thoshte atyre: “Thoni: la ilahe il-lallah (nuk i takon adhurimi askujt me të drejtë përveçse Allahut) do të shpëtoni”.  Thoshin: “A mos kërkon ai, që të gjithë zotat t’i bëjë një Zot të Vetëm? Vërtet që kjo është një gjë e çuditshme!” Sad 5.” Idhujtarët e sotëm në krahasim me ato të mëhershmit e shqiptojnë këtë fjalë, mirëpo e mohojnë kuptimin e saj. Bile as në raste vështirësie nuk i luten Allahut në krahasim me idhujtarët e Mekës të cilët në vështirësi i drejtoheshin vetëm Allahut, azze ue xhel. Prandaj ai i cili pretendon se është njësues (muvehhid) është ai i cili pohon se Allahu është Një, Krijues i çdo gjëje dhe kështu e komenton edhe shehadetin gabon shumë, për shkak se ky koment i shehadetit është i mangët dhe gjuha arabe nuk aludon në këtë kuptim. Kurani dhe Suneti na qartësojnë se njësues është ai i cili ia përkushton adhurimet vetëm Allahut dhe nuk i bën ortak në asnjë adhurim dhe se ky është qëllimi i dërgimit të të gjithë pejgamberëve prej te Nuhu, alejhi selam, e deri te Muhamedi, sal-lallahu alejhi ue selem. 

Çështja e dytë: Dëshmia se Muhamedi është rob dhe i dërguari i Tij.

Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ue selem, në këtë hadith përshkruhet me dy cilësi.

Cilësia e parë: Rob i Allahut i cili nuk posedon veçori hyjnore adhuruese. Kjo është argument kundër atyre të cilët i drejtohen Pejgamberit, sal-lallahu alejhi ue selem, me dua e lutje, me kërkim të bereqetit dhe me lloje të ndryshme të adhurimeve. 

Cilësia e dytë: I Dërguar i Allahut të cilin e dërgoi për të gjitha krijesat, njerëzit dhe xhinët, të cilët i urdhëroi që t’i nënshtrohen dhe mos ta kundërshtojnë. Kjo është argument kundër atyre të cilët nuk i nënshtrohen e nuk e pasojnë rrugën e tij, por i pasojnë epshet dhe pasionet e tyre.

Ndërsa kuptimi i thënies dëshmoj se Muhamedi është rob dhe i dërguari i Tij është: “Nënshtrimi i tij në atë çka urdhëroi, besimi dhe konfirmimi i tij në atë çka lajmëroi, largimi prej asaj çka e ndaloi dhe adhurimi i Allahut vetëm me atë ai çka erdhi dhe e ligjësoi.” 

Çështja e tretë: Isa është rob dhe i Dërguari i Tij dhe fjalë e Tij që e hodhi te Merjemja dhe shpirt prej Tij. 

Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ue selem, Isain, alejhi selam, e përshkroi në këtë hadith me katër cilësi:

E para: Se ai është rob i Allahut. Kjo është argument kundër të krishterëve të cilët pretendojnë se Isa është Zot, ose biri  i Zotit, Allahu na ruajt prej këtyre shpifjeve.

E dyta: Se ai është i Dërguar i Allahut. Kjo është argument kundër jehudive të cilët e refuzuan mesazhin e Isait dhe e akuzuan se është bir i lavires, Allahu na ruajt prej këtyre shpifjeve.

E treta: Se ai është fjalë e Tij që e hodhi te Merjemja, që do të thotë se Allahu e krijoi me fjalën “Bëhu”, fjalë e cila u bart nëpërmjet Xhibrilit, alejhi selam, deri tek Merjemja.

E katërta: Se ai është shpirt prej Tij, që do të thotë se Isa, alejhi selam, është shpirt sikur se shpirtrat e tjerë që i krijoi Allahu, azze ue xhel, dhe fjala shpirt që i dedikohet emrit të Allahut është dedikim nderi dhe fisnikërie.

Çështja e katërt: Xheneti është i vërtetë dhe xhehenemi është i vërtetë. 

Besimi në xhenet dhe në xhehenem është pjesë e besimit në Ditën e Fundit, mirëpo Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ue selem, i veçoi me përmendje në këtë hadith për shkak se ato janë stacioni i fundit i përhershëm i çdo njeriu. Xheneti do të jetë vendbanim për besimtarët dhe të devotshmit, xhehenemi do të jetë vendbanim për jobesimtarët dhe mëkatarët.

Fryti i dëshmisë së katër çështjeve të lartpërmendura të cilat i përfshiu hadithi është futja e robit në xhenet sipas punës që e ka bërë. Ai i cili  e takon Allahun i pastër prej të gjitha mëkateve hyn në xhenet me mëshirën e Allahut, ndërsa ai i cili e takon Allahun me mëkate duke mos i bërë ortak në adhurime, është nën vullnetin e Allahut, nëse do ia falë me mëshirën e Tij, e nëse do e dënon me drejtësinë e Tij e pastaj e futë në xhenet.

O ju robërit e Allahut, 

Buhariu dhe Muslimi, Allahu i mëshiroftë, e shënojnë një hadith në librat e tyre prej Itbanit, radijallahu anhu, i cili na përcjell se Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ue selem, ka thënë: “Allahu ia ka ndaluar hyrjen në xhehenem atij i cili thotë la ilahe il-lallah dhe me atë e kërkon Fytyrën e Allahut.”

Kush e shqipton shehadetin dhe nuk punon me të nuk i bën dobi aspak ky hadith. Allahu ia ka ndaluar xhehenemin atij i cili vjen me shehadet duke qenë i sinqertë në atë çka e thotë, duke e vërtetuar me vepra dhe vdes me bindje të plotë në të ashtu siç aludon hadithi i Itbanit, radijallahu anhu.

Janë përcjellë shumë hadithe se kush thotë la ilahe il-lallah dhe në zemrën e tij ka një grimcë atomi prej mirësie i ndalohet atij xhehenemi, po ashtu janë përcjellë hadithe të shumta se një numër i madh i atyre që e thonë këtë thënie do të hynë në xhehenem e pastaj Allahu i fut në xhenet, dhe po ashtu na janë përcjellë shumë hadithe se kush thotë la ilahe il-lallah dhe se Muhamedi është i Dërguari i Allahut i ndalohet atij hyrja në xhehenem, mirëpo të gjitha kanë ardhur të kufizuara dhe me kushte të caktuara.

O rob i Allahut, 

“Drejtohu me përkushtim në fenë e pastër monoteiste, natyrën fillestare, në të cilën Allahu i ka krijuar njerëzit. S’ka ndryshim të krijimit të Allahut. Kjo është feja e drejtë, por shumica e njerëzve nuk e dinë.” Rum 30.

Hutbeja e dytë 

Falënderimi i takon vetëm Allahut, paqja e mëshira qofshin mbi Pejgamberin, sal-lallahu alejhi ue selem, dhe mbi të gjithë ata që e pasojnë rrugën e tij deri Ditën e Gjykimit.

O ju muslimanë,

Dëshmia la ilahe il-lallah i ka shtatë kushte të cilat duhet të plotësohen që t’i bëjë dobi atij që e shqipton.

1- Dituria, detyrohet ta dimë kuptimin e saj dhe çka kërkohet prej saj, çka pohon e çka mohon.

2- Besimi i palëkundur, që thënësi ta besojë atë pa asnjë dyshim. Në rast se është i dyshimtë atëherë nuk i bën dobi thënia e saj.

3- Pranimi, i asaj çka përmban kjo fjali në vete, siç janë adhurimet ndaj Allahut.

4- Dorëzimi dhe nënshtrimi, në atë çka aludon kjo fjali: “Kush i dorëzohet Allahut, me tërë qenien e tij, duke qenë punëmirë, ai është kapur për vegën më të fortë. Tek Allahu do të kthehet çdo gjë.” Llukman 22. “Vega e fortë” në ajet e ka për qëllim fjalinë la ilahe il-lallah, ndërsa“kush i dorëzohet Allahut” e ka për qëllim: kush i nënshtrohet Allahut me sinqeritet.

5- Çiltërsia dhe sinqeriteti, çka do të thotë pastrimi i veprave prej të gjitha llojeve të idhujtarisë dhe të mos synohet me shqiptimin e saj kënaqësia e kësaj bote.

6- Vërtetësia, që ai ta vërteton këtë fjalë me gjuhë, me zemër dhe me vepra.

7- Dashuria, e kësaj fjalie dhe asaj në çka aludon ajo.

Shehadeti po ashtu i ka edhe dy shtylla:

1- Mohimi, që nënkupton mohimin e adhurimit të hyjnive tjera përveç Allahut, azze ue xhel.

2- Pohimi, të pohosh se adhurimi i takon vetëm Allahut.

O ju robërit e Allahut, 

Ka prej njerëzve të cilët mendojnë se këmbëngulja e dijetarëve për ta paraqit rrezikun e idhujtarisë dhe për të thirr në teuhid  është i tepërt. Këtë e kundërshtojnë dijetarët e Ehli Sunetit të cilët thonë se dijetarët, e në veçanti Ibën Tejmija, nuk kanë këmbëngulur në çështjen e teuhidit më tepër se sa e meriton kjo çështje. Allahu është Ai i cili këmbënguli në paraqitjen e rrezikut të saj, ku edhe thotë në dy vende në Kuran: “Vërtet, Allahu nuk fal që të adhurohet dikush apo diçka tjetër veç Atij” Nisa 48.

Allahu, azze ue xhel, po ashtu na paralajmëroi edhe nëpërmjet Isait, alejhi selam: “Sigurisht, atij që adhuron tjetërkënd përveç Allahut, Allahu do t’ia ndalojë Xhenetin dhe strehim i tij do të jetë Zjarri” Maide 72.

Allahu, azze ue xhel, i tha Muhamedit, sal-lallahu alejhi ue selem: “Me të vërtetë, të është shpallur ty (o Muhamed), si dhe atyre që kanë qenë para teje: “Nëse i shoqëron Allahut diçka tjetër (në adhurim), me siguri që punët e tua do të zhvlerësohen dhe do të jesh ndër të humburit.” Zumer 65, dhe “Por, nëse ata adhurojnë zota të tjerë, do t’u humbë çdo gjë nga ajo që kanë bërë.” Enam 88 dhe “Atëherë i vritni idhujtarët kudo që t’i ndeshni, i zini robër, i rrethoni dhe u bëni pusi kudo!” Teube 5. 

Po ashtu na janë përcjellë shumë hadithe që paralajmërojnë prej shirkut dhe në çdo hadith ku ceken mëkatet e mëdha vërehet se Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ue selem, çdo herë i fillonte me përmendjen e shirkut e pastaj me përmendjen e mëkateve të tjera. Kur u pyet, sal-lallahu alejhi ue selem, se cili është mëkati më i madh tek Allahu? – U përgjigj: “T’i bësh shok Allahut ndërsa Ai të ka krijuar.”

E lus Allahun, azze ue xhel, me emrat e Tij të bukur dhe cilësitë e Tij të larta të na bëjë prej atyre që e adhurojnë vetëm Allahun dhe të na mbrojë prej idhujtarisë dhe prej asaj që na çon nga ajo.

Nga arabishtja: Irfan Jahiu

Burimi në gj. shqipe: albislam.com