I falënderuar është Allahu, Një i vetmi, të cilit i të përgjërohet gjithçka, Ai as nuk lind, as nuk është i lindur dhe askush nuk është i barabartë (i krahasueshëm) me Atë. Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi Muhammedin, sal-lallahu alejhi ue selem, të Dërguarin e zgjedhur i cili iu dërgua njerëzimit si përgëzues dhe paralajmërues. Të bekuar qofshin familja e tij e ndershme dhe shokët e tij pishtarë ndriçues të udhëzimit.

Muslimani nuk arrin të njeh bukurinë e etikës Islame, nësë nuk kthehet mbrapa në histori për t’i analizuar parimet morale e popujve të kaluar. Nëse vepron kështu do të sheh shkallën e ultë të edukatës morale dhe do t’i shtohet bindja se Islami është fe e moralit të bukur. Ky është populli i Adit që jetonte në pallatet luksoze, në kopshtet e blerta, pranë lumenjve që rrjedhin. Ishin të fuqishëm me pamje të gjigantëve, toka dridhej kur ata ecnin, por kur morali i tyre filloi të prishet Allahu, subhanehu ue te’ala, i dënoi me thatësirë që zgjati tre vjet. Pastaj populli Ad u shkatërrua nga një furtunë shungulluese të rreptë, të cilën Allahu ua dërgoi atyre shtatë net dhe tetë ditë pareshtur. Pas dënimit trupat e njerëzve ishin të përmbysur si trungjet e hurmave të kalbura.

I njejtë është edhe tregimi i popullit të Lutit, alejhi selam. Jeton jetë plotë begati dhe mirësi, por kur morali filloi të degjenerohet dhe kur u përhap homoseksualizmi Allahu i dënoi ashpër. Për prishjen e moralit të tyre flet ajeti të cilët kur dëshiruan të dëbojnë Lutin, alejhi selam, thanë: “Dëbojini ata nga vendbanimi juaj! Ata janë njerëz që duan të mbahen të pastër”. (El A’raf, 82). Kjo fjalë e tyre flet për prishjen e moralit ngase nuk e dëbon dot njeriun e pastër përveç atij që parapëlqen papastërtinë për shkak të prishjes së peshores që i mundëson të dallon të mirën prej të keqes.

Të këtillë janë gjithë historitë e popujve që janë ndëshkuar me shkatërrim, prishja e moralit ishte fillimi i devijimit. Një poet bukur ka thënë:

Një popull do të mbetet në jetë deri sa ka moral, kur të humb morali edhe ata do të humben.

Lumturia e popujve nuk realizohet tërësisht nëse ai popull nuk stoliset me virtyte dhe moral të bukur. Një mendimtar perëndimor ka shkruar: Lumturia e popullit nuk është pasuria e tij, as fuqia që e zotëron e as bukuria e ndërtimeve të tij. Lumturia e një populli është në fëmijët burrat dhe gratë të ditur dhe të edukuar në mirësjellje, në mendjet e ndriçuara dhe në moralin zbukurues. Këta janë lumturia e vërtetë e një populli, forca e tij dhe madhëria kryesore. (Libri Morali në Islam, fq. 14)

Nëse e analizojmë Islamin do të shohim lidhshmëri të ngushtë dhe të fortë mes moralit (virtyteve) dhe parimeve kryesore të kësaj feje. Këtë e lexojmë qartë në fjalën e të Dërguarit të Allahut, sal-lallahu alejhi ue selem, i cili ka thënë: “Jam dërguar që t’i përkryej virtytet e larta”.

Vlerën e moralit e vërteton edhe ajeti në të cilin Allahu, subhanehu ue te’ala, e lvdëron Muhamedin, sal-lallahu alejhi ue selem, me fjalët: “Ti je me virtyte madhore” (El Kalem, 4)

Shtyllat e Islamit, që janë lidhjet mes Allahut dhe robit dhe që paraqesin detyrat që i kemi ndaj Tij,  synojnë të fisnikërojnë shpirtin njerëzor. Për namazit, Allahu në Kuran thotë: “Vërtet që namazi të ruan nga shthurja dhe nga çdo vepër e shëmtuar” (El Ankebut, 45)

Zekati e pastron shpirtin nga njollat e koprracisë: “Merr nga pasuria e tyre lëmoshë me të cilën t’i pastrosh ata dhe t’ua rrisësh veprat e mira!” (Et Teube, 103) Pastrimi i përmendur, e ka kuptimin e rritjes dhe shtimit të virtyteve.

Gjatë agjërimit është e ndaluar ngritja e zërit dhe fyerja dhe poashtu gjatë Haxhillëkut: “Kush vendos të kryejë haxhillëkun, le të largohet nga marrëdhëniet (me gruan), grindjet dhe sharjet.“ (El Bekare, 197)

Nga e përmendura më lartë del në shesh se Islami si fe ka vendosur rregulla që e mbrojnë njeriun nga shthurja morale, nëpërmjet adhurimeve që ruajnë dhe ripërtërijnë lidhjen mes Krijuesit dhe të krijuarve.

Të nderuar, njeriu nuk do të arrin të zbukurohet me virtyte të larta nëse ato nuk burojnë nga akideja e pastër dhe e çiltër. Besimi është vendi ku buron morali, prandaj Muhamed El Behij, bukur ka shkruar: “Sistemi etik i Islamit është fryt i besimit të pastër, ndikues dhe të shkëlqyeshëm islam. Morali i lartë është gjurmë e adhurimeve të kryera në formën e duhur dhe rezultat i nënshtrimit të çiltër ndaj Allahut.” ((د. محمد البهي: الغزالي وفلسفته الأخلاقية والصوفية ص 9 نقلاً من كتاب الأخلاق في الإسلام ص 17

Lutja jonë e fundit është: I falënderuar qoftë Allahu, Zoti i botëve.

Përktheu: Talha Kurtishi

Të falënderojmë, o Allahu ynë, derisa të arrijmë pëlqimin Tënd dhe të falënderojmë atëherë kur e arrijmë pëlqimin Tënd dhe të falënderojmë pasi ta arrijmë pëlqimin (rizallëkun) Tënd.

O ju besimtarë, robër të Allahut, Zoti ynë, subhanehu ue te’ala thotë:

“Vërtet, numri i muajve tek Allahu është dymbëdhjetë, sipas Librit të Allahut, që prej ditës kur krijoi qiejt dhe Tokën. Katër prej tyre janë të shenjtë, sipas besimit të drejtë. Prandaj, mos i bëni vetes dëm, duke i shkelur këta muaj!” (Et Teube, 36)

Dy imamët Buhariu dhe Muslimi në librat e tyre shënojnë këtë hadith të cilin, prej të Dërguarit të Allahut, sal-lallahu alejhi ue selem, e transmeton Ebu Bekrete, radijallahu anhu: “Viti I ka dymbëdhjetë muaj, katër prej tyre janë të shenjtë, tre janë radhazi Dhul Ka’de, Dhul Hixhxhe dhe Muharrem dhe muaji Rexheb-Mudar mes muajve Xhumada dhe Sha’ban”.

Këta muaj janë quajtur të shenjtë (Esh’hurul Hurum) për dy shkaqe:

I pari: Sepse në të është e ndaluar lufta përpos nëse atë e fillon armiku me sulm.

I dyti: Sepse, mëkatet gjatë këtyre muajve janë më të rënda se sa në muajt tjera.

Për këtë shkak Allahu theksoi ndalesën e mëkateve në këto muaj duke thënë: “Prandaj, mos i bëni vetes dëm, duke i shkelur këta muaj!” Kjo ngase ndalimi i  mëkateve  në këto muaj është më i ashpër.  Në këtë aludoi dijetari i madh Sa’diu i cili duke e komentuar këtë pjesë të ajetit ka shkruar: Është e mundshme që përemri dëftor të kthehet te dymbëdhjetë muajt të cilat Allahu i ka bërë përcaktues të kohës për njerëzit, ngase mëkatet janë të ndaluar gjatë tërë vitit, prandaj duhet të kemi kujdes dhe të mos i bëjmë padrejtësi vetes dukë mëkatuar.

Mundësia e dytë është që me këtë përemër të janë caktuar katër muajt e shenjtë dhe ndalesa e mëkatimit të këto muaj të ketë rëndësi të veçantë. Kjo nënkupton se padrejtësia dhe mëkatet në muajt e shenjtë janë shkelje më të rënda se sa në muajt tjerë.  (Tefsiri i Sa’diut, fq. 373)

Ibën Abbasi, radijallahu anhuma, ka thënë: “Allahu i ka dalluar katër muajt duke i bërë ato të shenjtë. Mëkatet në këto muaj janë më të mëdha ndërsa edhe shpërblimi për veprat e mira është më i madh. Allahu i ka dalluar këto muaj duke i përmendur dhe duke e ndaluar padrejtësinë në këto muaj edhe pse ajo (padrejtësia) është e ndaluar në gjithë muajt e vitit.

Katade, Allahu e mëshiroftë, ka thënë: “Padrejtësia gjatë muajve të shenjtë është mëkat më i madh dhe më i shëmtuar se sa në muajt tjerë, edhe pse padrejtësia është mëkat i madh në çdo kohë. Allahu, subhanehu ue te’ala, lartëson kë do dhe zgjedh kë do, zgjodhi të dërguar prej melekëve, zgjodhi të dërguar prej njerëzve, prej fjalëve e zgjodhi përmendjen e Allahut, prej Tokës i zgjodhi xhamitë, prej muajve e dalloi Ramazanin dhe muajt e shenjtë, prej ditëve e lartësoi Ditën e Xhumasë, prej netëve e zgjodhi natën e Kadrit. Prandaj madhëroni ato të cilat i ka madhëruar Allahu, sepse të mençurit dhe të arsyeshmit i madhërojnë gjërat sipas vlerësimit të Allahut. (Tefsir Ibën Kethir, 4/148)

Përktheu: Talha Kurtishi