Zilia është sëmundje nga sëmundjet e shpirtit, e cila paraqitet ndërmjet ortakëve disa herë, dhe kjo nisur nga shkaku i urrejtjes së njeri-tjetrit, ose ngase njëri është më i shkathët se tjetri në ndonjë aspekt të jetës e kështu me radhë. Ndërmjet kësaj vrime depërton shumë shpejt shejtani në trupin e njeriut. Gjithashtu kjo cilësi është cilësi e poshtër dhe e ulët e çifutëve. Allahu thotë: “A u kanë zili atyre njerëzve për atë që Allahu u dha nga mirësitë e Tij? Ne u patëm dhënë pasardhësve të Ibrahimit librin e sheriatin dhe u patëm dhënë atyre pushtet të madh.”[1] Është zjarr i ndezur fortë kush sprovohet me të, e ai që është sprovuar me këtë ves ka rënë në dënimin e Allahut. Poeti thotë:

Për Allahun nuk ka diçka më të keqe se zilia

Fillon me poseduesin e saj, derisa në fund e mbyt edhe pronarin e saj!

Është thënë: Mëkatet e para që janë bërë në tokën e Allahut ndaj Tij janë tre: “Ëndja, mendjemadhësia dhe zilia. Ëndja ishte nga Ademi, paqja e Allahut qoftë mbi të, mendjemadhësia nga Iblisi, kurse zilia nga Kabili, djali i Ademit i cili e vrau vëllain e vet Habilin.”

Zilia është lloj armiqësie e shfaqur ndaj Allahut, sepse ziliqari i urren mirësitë e Allahut mbi robërit e Tij, kurse Allahu e ka dashur një gjë të tillë, ndërsa ky dëshiron që kjo gjë të zhduket nga robi i Tij. Madje ky person bije ndesh me caktimin e Allahut, pra kjo është të mos jesh i kënaqur me atë që e ka caktuar Allahu, si dhe kundër asaj që është e dashur tek Allahu. Poashtu një gjest i tillë është mohimi i vëllazërisë në islam.

I Dërguari i Allahut, paqja dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të,  thotë: “Mos keni zili njëri tjetrin, mos e mashtroni njëri tjetrin në tregti, mos e urreni njëri tjetrin, mos ia ktheni shpinën njëri tjetrit, mos i ndërhyni njëri tjetrit në shitblerje, por bëhuni robër të Allahut të vëllazëruar.”[2]

Ziliqari urren mirësitë e Allahut ndaj robërve të Tij, ndërsa nga ana tjetër njerëzit atë e urrejnë. Ai e donë vetëm vetveten, nuk dëshiron tu bëjë mirë të tjerëve pasi që nuk posedon mëshirë dhe dashuri për të tjerët në zemrën e tij.

Muavije ibn Ebi Sufjani, Allahu qoftë i kënaqur prej tij, thotë: “Çdo njeri mundem ta kënaq, përveç ziliqarit ndaj begative që i posedojnë të tjerët. Atë e kënaq vetëm mbarimi i mirësive që kanë të tjerët.”

Ibn Kajjimi ka thënë: “Ziliqari është armik i begative të Allahut ndaj robërve të Allahut. Ky njeri është i urryer tek Allahu dhe te njerëzit, nuk udhëheq asnjëherë e as që pajton dikë, njerëzit shkojnë tek ai vetëm për interes.”[3]

Njeriu me vlera nuk është ziliqar. Ziliqari e urren atë që ka merita e Allahu mund ti japë meritorit nga begatitë e shumta të Tij, madje edhe t’ia shtojë ato. E ziliqari s’ka çka bën, pos që ta dëmtojë vetveten.

Ibn Tejmije thotë: “Ai i cili e urren begatinë e Allahut ndaj dikujt tjetër, kjo është sëmundje, ngase begatia mund ti shtohet atij të cilin e ka dikush zili edhe më shumë ose ngjashëm me zilinë që i bëhet atij.”[4]

Ai i cili në zemrën e tij ndjenë zili për dikën, le ta luftojë zilinë me devotshmëri dhe me durim.

Rexha ibn Hajvete thotë: “Çdoherë që njeriu e përkujton vdekjen, nga ai largohet zilia dhe mburrja me vetveten.”

Prandaj o rob i Allahut nxito ta largosh zilinë nga zemra yte, bëni mirë atij të cilin e ke zili si dhe bën dua për të me qëllim që ta shërosh sëmundjen tënde me këtë gjest. Përmende personin për të mirë, derisa ta arrish atë gradë sa që të mirën që e donë për vete ta duash edhe për të, madje edhe me tepër se sa e donë për veten tënde.

Ibn Rexhebi ka thënë: “Ta duash për të tjerët diçka ashtu siç e donë për vetveten është gradë më e lartë e besimit. Personi me këtë besim është besimtarë i plotë, i cili e donë për vëllain e tij atë që e donë për veten e tij.”[5] Atë të cilin e kanë zili të tjerët, këtij personi i bëhet padrejtësi, ky person duhet të bëjë durim, të ketë frikë Allahun, të durojë ndaj dëmeve të ziliqarëve, t’ua falë atyre, ngase kështu ngrihen gradat tek Allahu Fuqiplotë.

Ibn Kajjimi thotë: “Prej gjërave më të rënda mbi njeriun që me të të ketë sukses nga Allahu është shuarja e zjarrit të ziliqarit dhe atij që i ka bërë padrejtësi, duke i bërë mirë atij. Sa i shtohet këtij e keqja, dëmi e teprimi, ky ia kthen me mirësi, këshilla dhe mëshirë ndaj tij.”[6]

Përgaditi: Nexhat Ceka

[1] Nisa: 54.

[2] Transmeton Muslimi.

[3] “Bedaiul-fevaid“ 2/462.

[4] “Mexhmu fetava“ 10/112.

[5] “Xhamiul-ulumi vel-hikem“ 2/263.

[6] “Bedaiul-fevaid“ 2/468.

Ky është një tregim i vërtet që e rrëfen një pilot i cili punon në kompaninë e aeroplanëve “Egypt Air” dhe thotë:

– Unë punoja në linjën e aeroplanit i cili fluturonte në relacionin “Kajro – Tokio” për tre muaj … pastaj për dy muaj u largova nga ky relacion dhe fluturoja për në vende tjera. Deshi Allahu që pas një periudhe të kthehem prapë një të njëjtin relacion dhe kompania si zakonisht lidhte kontrata me të njëjtët hotele ku pushonim dhe flinim. Zbrita në të njëjtin hotel dhe isha në pritje të shpërndarjes së dhomave. Në atë moment erdhi recepsionisti dhe filloi të thërret: Zotëri Muhamed Salim!! Zotëri Muhamed Salim!!

– U çudita!! Thash në vete: unë tash sa mbërrina në hotel!! Si e din emrin tim?! Iu përgjigj: Unë jam Muhamed Salim!

– Më tha: Urdhëro.

– Ma dorëzoi një zarf ku në të kishte 300 Dollar!!

– I thash çka është kjo?!

– Mu përgjigj: Para tre muajve kur ishe këtu e harrove këtë zarf në dhomën tënde dhe unë nga “amaneti” e ruajta këtë zarf në recepsion dhe çdo herë kur vinte delegacion nga “Egypt Air” e hulumtoja emrin tënd në mesin e delegacionit se a je prezent me ta apo jo. Sot e vërejta emrin tënd në mesin e tyre dhe erdha ta dorëzoj këtë zarf!!

– Subhanallah, tre muaj e hulumton emrin tim në mesin e delegacionit. Sa delegacione kanë ardhur në javë dhe sa emra i ka hulumtuar … dhe … dhe!!!

– Piloti tha: Më erdhi shumë mirë dhe sipas traditave tona e hapa zarfin dhe i morra 150 Dollar dhe 150 të tjerat ia dhurova si shenjë respekti për këtë gjest të tij.

– Iu skuq fytyra dhe u zemërua dhe më tha: Kjo është detyra ime. A më jep të holla për amanetin tim dhe kryerjen e detyrës sime?!!

– Piloti thotë: Mu skuq fytyra dhe u turpërova nga ai. Desha ti tregoj se kjo është tradita e jonë në tokat arabe por u turpërova ti tregoj dhe ti jap një pasqyrë të keqe për vendet tona dhe i thash: Më vjen keq … më fal. Në vete thash ta falënderoj në mënyrë tjetër. A ka mundësi të ftoj në darkë këtë natë?!

– Më tha: Më vjen keq. Nuk mundem ta pranoj ftesën tënde se do të ndjehem në vetvete se kjo vepër është shpërblim përballë asaj që ta ktheva zarfin. Ndoshta herëve tjera kur do të kthehesh do ta pranoj ftesën!!

– Piloti thotë: Nga dëgjimi i këtyre fjalëve më erdhi të mërzitem për gjendjen e disa njerëzve në tokat tona dhe fillova të turpërohem nga vetvetja. Ky njeri më dha një mësim që nuk do ta harroj asnjëherë, se: “Unë kur e kryej një detyrë me të cilën janë i ngarkuar nuk duhet të pres shpërblim si shkëmbim i shërbimit të kryer”.

Suksesi i thirrësit është i lidhur me aftësinë e tij të ndikon tek ata të cilëve ua drejton thirrjen islame. Nuk ka dyshim se ndikimi i tillë vjen vetvetiu dhe nuk është e mundshme të imponohet e as që të mos vërehet. Që të përvetëson vetinë e ndikimit thirrësi në Islam duhet të orvatet ti arrijë këto synime:

1. Të jetë i dalluar me imanin e tij dhe i lartësuar me gjendjen e tij shpirtërore. Thirrësi ka besim të paluhatshëm, frikohet nga hidhërimi i Allahut, është i sinqertë në mbështetjen e tij tek Allahu. Vazhdimisht është i vetëdijshëm për mbikëqyrjen hyjnore, i qëndrueshëm në kthimin e tij të vazhdueshëm tek Allahu. Gjuha e tij e përmend Allahun, me mendjen e tij mediton në mbretërinë dhe sundimin e të Gjithëfuqishmit. I përkushtuar në adhurime, garues në të mira, natën e ngjall me adhurim, kujdeset për sinqeritetin dhe ka mendim të mirë për Allahun.

Kjo është adresa e suksesit, veti e të mirëve, çelësi i suksesit. Kështu realizohet adhurimi i sinqertë ndaj Allahut dhe fitohet mbështetja e Allahut. Kështu bëhesh thirrës i drejtuar, kur vepron e përkryen punën, kur gjykon e qëllon të drejtën, kur flet fjala e tij bën dobi. Ai është njeriu të cilin selefi e kanë përshkruar: Kur ta shohësh, pamja e tij të bën ta kujtosh Allahun.

2. Dituria e mjaftueshme fetare dhe njohuri të përgjithshme. Kështu njerëzit do të gjejnë përgjigje për dilemat e tyre, zgjidhje për problemet e tyre. Ai është referenca shkencore tek e cila kthehen njerëzit për të njohur dispozitat e fesë, jep komentimin dhe analizën e saktë lidhur me realitetin. Me dituri të mjaftueshme atij i shtohet mundësia e bindjes, aftësia për ti larguar e dyshimet. Dallohet me prezantim të  mirëfilltë, i plotësuar nga ana kreative dhe përmbajtjesore.
3. Është i zgjuar dhe vepron me planifikim, larg mendjelehtësisë që i humb vlerat e udhëheqësit. Frenon hidhërimin që e humb bukurinë e udhërrëfyesit, largohet prej veprimeve që fshijnë shenjat e burrërisë. Evzaiu e tregon qartë tatimin që duhet ta paguajë thirrësi: Qeshnim dhe bënim shaka derisa filluan njerëzit të na ndjekin. Prej asaj kohe nuk na lejohet përveç buzëqeshjes.

Thirrësi duhet të krijon baraspeshën mes shakave dhe seriozitetit duke u munduar të ruan personalitetin që lë përshtypje të mirë. Me logjikën e tij vendos drejtë atëherë kur dallojnë mendimet, analizon dhe i argumenton analizat e tij. Atëherë kur humb perceptimi i drejtë privohesh edhe nga vizioni i qartë. Thirrësi është i prirë të rendit prioritetet, të shfrytëzon mundësitë, të gjejë rrugëdalje nga problemet, të përfiton nga koha dhe të përshtatet në situata të ndryshme.

4. Zemërgjerësia dhe morali që përfshin gjithë njerëzit që i ka përreth. Nuk do ti përfitoni njerëzit me të holla aq sa do ti përfitoni me moralin tuaj. Njerëzit kanë nevoja të shumta dhe pyetje të llojllojshme. Kjo nënkupton se thirrësi duhet të jetë durimtar. Është thënë durimi është varri i veseve. Morali i mirë i bashkon njerëzit, ndikon në të. Një njeri erdhi te Ebu Is’hak Esh Shirazi dhe tha: … kur e pash moralin e tij të mirë, butësinë dhe asketizmin vendosa të qëndroj pranë tij. E shoqërova deri në ditën kur vdiq. Njerëzit bashkohen rreth atij që u ndihmon të plotësojnë nevojat e tyre, që angazhohen për të ndihmuar atë që ka ndonjë brengë, që pyet për atë që mungon, që flijon për të tjerët, që forcon lidhjen dhe bashkimin me të tjerët me bamirësi.

Bëju mirë njerëzve do ti pushtosh zemrat e tyre, asgjë sikur bamirësia nuk e përfiton njeriun.

5. Trimëria, guximi dhe qëndrueshmëria. Njerëzit gjatë vështirësive tërhiqen. Thirrësi duhet të ketë guxim ta flet të vërtetën gjithnjë duke e pasur parasysh nevojën për urtësi gjatë veprimeve. Ai është i pari, drejtë tij kthehen shikimet, me të lidhen zemrat nëse është trim, guximtar, përballues gjatë fatkeqësive, kush shumëkush tërhiqet, lakon, devijon, fshihet… I mjafton thirrësit ta kujtojë qëndrimin e Resulullahut, sal-lallahu alejhi ve selem, në Hunejn. Qëndresa e tij ishte pikënisja dhe inicimi i fitores.
6. Vazhdueshmëria dhe kreativiteti. Puna me ndërprerje ndikon në zvogëlimin e ndikimit. Përsëritja shkakton monotoni. Thirrësi angazhohet që veprimtaria e tij të jetë e vazhdueshme duke zbuluar gjithnjë forma të reja dhe duke hapur shtigje të reja të thirrjes në Islam. Kështu do të mbetet gjurma, do të largohet monotonia dhe do të nxitet në produktivitet.

Këto ishin disa udhëzime për forcimin e aftësisë ndikuese. A jemi të vetëdijshëm se ndikimi i dobët shpeshherë është rezultat i dobësisë sonë dhe mosplotësimit të tipareve të personalitetit ndikues.

Autor: Dr. Ali Badahdah

Përktheu: M-r. Talha Kurtishi

Burimi: denana.com