HADITHI:

Ebu Hurejra, Allahu qoftë i kënaqur prej tij, përcjell se i dërguari i Allahut, paqja dhe bekimi i Allahut qoftë mbi të, ka thënë: “Kush i mbath nallanet e tija (këpucët) le të fillojë me të djathtën, e kur të dëshirojë t’i zbathë le të fillojë me të majtën. E djathta le të jetë e para gjatë mbathjes dhe e fundit gjatë zbathjes.”[1]

Gjithashtu ai (Ebu Hurejra, Allahu qoftë i kënaqur prej tij) përcjell se i dërguari i Allahut, paqja dhe bekimi i Allahut qoftë mbi të: “Mos ecni vetëm në një nallanë, por mbathni ato të dyjat përnjëherë, apo  zbathni të dyjat përnjëhere.”[2]

KOMENTI:

Prej etikës gjatë mbathjes së nallaneve (këpucëve) është që të mbath këmbën e djathtë para të majtës, e gjatë zbathjes vepron në të kundërtën, e zbath këmbën e majtë para të djathtës, për arsye se mbathja është shenjë e zbukurimit dhe nderimit kështu që fillon me të djathtën. Gjymtyrët e djathta i përdorë së pari për çdo gjë të mirë, si; ushqimi, pija, kur merr, e kur jep, kur hyn në xhami. Ndërsa për gjera si për: pastrim dhe mënjanim të ndyrësirave e përdorë dorën e majtë, për të dalur nga xhamia del me këmbën e majtë, ndërsa gjatë hyrjes hyn me këmbën e djathtë, sepse hyrja në xhami është ibadet. Kur të hyn në banjo hyn me këmbën e majtë, ndërsa kur të del del me këmbën e djathtë, gjatë marrjes abdes i lanë gjymtyrët e djathta para gjymtyrëve të majta, gjatë veshjes e fut së pari dorën e djathtë para së të fut dorën e majtë, ndërsa gjatë zhveshjes vepron të kundërtën, e nxjerr dorën e majtë para të djathtës.[3]

Këto janë disa rregulla të veshjes. Njashtu prej rregullave të mbathjes së këpucëve është të mos ecë me një, por ose i mbath të dyjat përnjëherë ose i zbath të dyjat përnjëherë, ndërsa ta mbath vetëm njërën, të ecë me të e tjetra është në një tjetër skaj, këtë e ka ndaluar i dërguari, paqja dhe bekimi i Allahut qoftë mbi të, dhe për këtë është përmendur se kjo mënyrë e ecjes është ecje e shejtanit, andaj nuk duhet të ecë me një këpucë.[4]

Autor: Salih ibn Feuzan el Feuzan

HADITHE MBI MORALIN DHE ETIKËN TË PËRMBLEDHURA NGA LIBRI (BULUG EL MERAM)

HADITHI I NJËMBËDHJETË

Përktheu: Shpend Zeneli

Burimi: albislam.com

[1] E shënon Buhariu me numër (5855) dhe Muslimi me numër (2097)

[2] E shënon Buhariu me numër (5856) dhe Muslimi me numër (2097).

[3] I dërguari, paqja dhe bekimi i Allahut qoftë mbi të, pëlqente të djathtën nëtë gjitha punët e tija. Siç e shënon Buhariu në (Sahihun e tij me numër, 5380) hadithin e Aishes, Allahu qoftë i kënaqur prej saj, të ketë thënë: “I dërguari, paqja dhe bekimi i Allahut qoftë mbi të pëlqentë të djathtën për aq sa kishte mundësi në pastrim, mbathje e krehje të flokut…”

[4] Rreth kësaj Imam Tahaviu, Allahu e mëshiroftë, shënon në librin e tij (Mushkil el Athar, 3/387) hadithin e Ebu Hurejres, Allahu qoftë i kënaqur prej tij, i cili përcjell se; i dërguari i Allahut, paqja dhe bekimi i Allahut qoftë mbi të, ka ndaluar nga ecja në një këpucë dhe ka thënë: “Vërtet, shejtani ecë në një nallanë.”

Dijetari i njohur Albani, Allahu e mëshiroftë, e vlerësoi autentik zingjirin e transmetimit të këtij hadithi në librin e tij (Vargu i haditheve të sakta, me numër 348).

HADITHI:

Amr ibn Shuajbi transmeton nga babai i tij (Shuajbi ibn Muhamed), e ky nga babai i tij (Abdullah ibn Amr ibn As), Allahu qoftë i kënaqur prej tij, se i dërguari i Allahut, paqja dhe bekimi i Allahut qoftë mbi të, ka thënë: “Hani, pini, veshuni, jepni sadaka, larg mendjemadhësisë e shpërdorimit.”[1]

KOMENTI:

Në këtë hadith është urdhëri i tij, paqja dhe bekimi i Allahut qoftë mbi të, për njeriun që të ushqehet prej asaj që e ka furnizuar Allahu, të pijë prej asaj që e ka furnizuar Allahu, e të veshet me atë që e ka furnizuar Allahu prej veshjeve të bukura.

Në origjinë gjërat e tilla janë të lejuara, falënderimi i qoftë Allahut, ngase Ai na i lejoi gjërat e mira dhe na i ndaloi të këqijat, kështu që njeriu duhet të ushqehet me llojet e ushqimeve që i ofrohen, qoftë edhe nëse është ushqim mesatar, ushqehet me atë që i lehtësohet të e arrijë. Dhe pin prej pijeve të mira e të shijshme si; uji, lëngjet e fruteve të mira, qotë prej rrushi apo prej hurme nëse nuk arrijnë deri në gradën e alkoolit, të gjitha janë pije të lejuara, konsumon prej saj ajo që i lehtësohet.

Allahu thotë: “O Pejgamberë! Hani nga të mirat dhe punoni vepra të mira!” Sureja Muminun, 51.

Dhe i dërguari, paqja dhe bekimi i Allahut qoftë mbi të, ka thënë: “Allahu ka urdhëruar besimtarët me atë që i ka urdhëruar profetit.”[2] Allahu thotë: “O Pejgamberë! Hani nga të mirat dhe punoni vepra të mira!.” Dhe thotë: “O besimtarë! Hani nga ushqimet e këndshme që ua kemi dhuruar Na juve dhe nëse jeni adhurues të Perëndisë bëhuni falenderues të Tij.” Sureja Bekare, 172.

Kështu që, njeriu ushqehet me gjëra të mira e të shijshme, dhe pin prej pijeve të mira dhe të shijshme.

Jep sadaka njerëzve e nevojtarëve.

(larg mendjemadhësisë e shpërdorimit), shpërdorim është çdo gjë që e tejkalon sasinë e mjaftueshme, të shton nga ushqimet e pijet e shumta, qoftë edhe pse janë të lejuara.

Për dallim nga shpenzimi pa vend, është shpenzim i gjërave në mëkate, qoftë edhe nëse është një dirhem i vetëm, Allahu thotë: “mos bën shpenzim të pavend. Shpenzuesit e pavend (batakçinjtë) me të vërtetë, janë vëllezërit e djallit.” Sureja Isra, 26-27.

Autor: Salih ibn Feuzan el Feuzan

HADITHE MBI MORALIN DHE ETIKËN TË PËRMBLEDHURA NGA LIBRI (BULUG EL MERAM)

HADITHI I TETË

Përktheu: Shpend Zeneli

Burimi: albislam.com

[1] E shënon Ahmedi në (Musned, 6/245 me numër 6693) ibn Maxheh në (Sunen, 4/600 me numër 3604) dhe el Harith në (Musned, 2/607 me numër 571) Hakimi në (Mustedrek, 4/150 me numër 7188) Bejhakiu në (Shuabul Iman, 6/315 me numër 4251) e shënon edhe Buhriu në (Sahihun e tij 7/140) por pa zingjir të transmetimit. Shejh Albani e vlerësoi hasen – të mirë.

[2] E shënon Muslimi në (Sahihun e tij, me numër 1015)

HADITHI:

Sad ibn Ebi Vekasi, Allahu qoftë i kënaqur prej tij, përcjell se i dërguari i Allahut, paqja dhe bekimi i Allahut qoftë mbi të, ka thënë: “…Allahu e do njeriun e devotshëm, pasanik (në zemër) e i fshehur (veprat e tij prej njerëzve).” E shënon Muslimi (2965)

KOMENTI:

Sad ibn Ebi Vekasi, Allahu qoftë i kënaqur prej tij, një prej të parëve që pranuan islamin dhe prej muhaxhirëve, dhe një nga dhjetë të përgëzuarit me xhenet.

Këto tri virtyte të përmendura në hadith, për të cilat Allahu e do njeriun që posedon këto cilësive, që njashtu flet për një prej atributeve të Allahut, që flet për dashurinë e Tij, sikur që i takon madhërisë së Tij.

Virtyti i parë: (devotshëm), njeriu i cilësuar me devotshmëri. Devotshmëri ndaj Allahu është; të veprosh urdhrat e Tij duke lakmuar shpërblimin nga Ai, dhe të largohesh nga ndalesat duke u frikuar nga dënimi i Tij.

Është quajtur (takva) devotshmëri, sepse të ruan nga dënimi i Allahut, nocion i marrur nga (el vikajeh) të ruajturit, çfarë të ruan e të mbron nga një e keqe. Kështu që adhurimi ndaj Allahut është emërtuar (takvallëk) devotshmëri, sepse të ruan nga dënimi i Tij, e të mbron nga zjarri.

Takvallëk, është një fjalë gjithëpërshirëse, përmbledh çdo virtyt të mirë. Dhe Allahu e bëri shkak të shumë mirësive, Allahu thotë: “e kush i dron Allahut, Ai i bënë rrugëdalje atij, dhe e furnizon atë prej nga nuk e pret.” Sureja Talak, 2-3.

“E, kush i druan Allahut, Ai ia lehtëson çështjen atij.” Sureja Talak, 4.

“ai që ruhet nga të këqijat dhe bëhet i durueshëm, Allahu, me të vërtetë, kurrë nuk ua humbë shpërblimin bamirësve.” Sureja Jusuf, 90.

Dhe Allahu e bëri shkak të shpëtimint nga zjarri ditën e Kiametit: “Pastaj do t’i shpëtojmë ata që kanë qenë besimtarë, e do t’i lëmë zullumqarët në të – të gjunjëzuar.” Sureja Merjem, 72.

Pra, është një fjalë përmbledhëse dhe me dobi shumë të mëdha, e që nënkupton që robi t’i respekton urdhrat e Allahut, e të shpreson në shpërblimin e Tij, të largohet prej ndalesave të Tija, e të frikohet prej dënimit të Tij, ky është takvallëk, dhe Allahu i do të devotshmit, këtë e thotë në Kuran, Allahu thotë: “Me të vërtetë, Allahu, i do ata që janë të devotshëm.” Sureja Teube, 4.

Dhe njashtu i do të penduarit, Allahu thotë: “Pa dyshim, Allahu i don ata që pendohen fort (për mëkatet) dhe ata që pastrohen shumë.” Sureja Bekare, 222.

Virtyti i dytë: (pasanik), që ka kuptimin në këtë rast; i pasur në zemër, të jetë i kënaqur me riskun që ia jep Allahu, nuk është i pangopshëm e lakmues i madh, i dërguari, paqja dhe bekimi i Allahut qoftë mbi të ka thënë: “Nuk është i pasur kush ka shumë mall, por i pasur është ai që është i pasur në zemër.”[1]

Ka njerëz që janë të pasur edhe pse kanë pak pasuri, kur ai është i furnizuar me bindje, dhe sheh shumë njerëz të varfër në zemër edhe pse posedon shumë pasuri të kësaj bote.

Virtyti i tretë: (i fshehur), është ai i cili nuk dëshiron të shfaqet para nejrëzve me veprat e tija, por i fsheh ato, e i mban sekret me sinqeritet në Allahun e Madhëruar, nuk dëshiron që të lavdërohet, e as që të përmendet, bën punë të mira, është bamirës, dhe nuk dëshiron që njerëzit ta shohin, i fsheh punët e tija, këtë person e do Allahu, sepse qëndron larg syefaqësisë, shumë afër sinqeritetit dhe besnikërisë ndaj Allahut, nuk jipet pas dëshirës për t’u shfaqur, nuk i do lëvdatat dhe falënderimet e njerëzve, por e do kënaqësinë e Allahut,  dhe veprat që e afrojnë tek Ai. Këtë njeri e do Allahu.

Në një transmetim tjetër është përmendur fjala (الحفي) në vend (الخفي)  është ai i cili nderon të afërmit, nderon familjarët e i mirëpret, është dashamirë me vëllezërit e tij muslimanë.

Në këtë hadith është përshkruar Allahu i Lartmadhuëruar me atributin e dashurisë, dhe tregon për vlerën e virtyteve si; devotshmëria, zemrën e pasur, sinqeriteti në Allahun në fjalë e në vepra, asketizmi ndaj lëdatave të njerëzve, nuk i intereson lavdërimi i tyre por i intereson kënaqësia e Allahut, qoftë edhe nëse njerëzit hidhërohen me të dhe flasin keq për të, atij nuk i intereson aspak.

Autor: Salih ibn Feuzan el Feuzan

HADITHE MBI MORALIN DHE ETIKËN TË PËRMBLEDHURA NGA LIBRI (BULUG EL MERAM)

HADITHI I SHTATË

Përktheu: Shpend Zeneli

Burimi: albislam.com

[1] E shënon Buhariu me numër (6446) dhe Muslimi me numër (1051)