Kërko

zekati - Rezultatet e kërkimit

If you're not happy with the results, please do another search

0 3298

E duke qenë se ata nuk ishin të urdhëruar me tjetër, pos që ta adhuronin Allahun me një adhurim të sinqertë ndaj Tij, që të largohen prej çdo besimi të kotë, ta falin namazin, të japin zekatin, se ajo është feja e drejtë. (Bejine:5)

 O ju besimtarë jepeni zekatin…

Allahun e falemenderojmë i cili e bëri obligim dhenien e zekatit , ndërsa slavatet përshëndetjet qofshin mbi Muhamedin salallahu alejhi ve selem i cili ishte bujari dhe dorëdhënësi më i madh në mesin e gjithë krijesave.

I nderuari vëlla musliman, e nderuara motër muslimane, në këto rrjeshta do të shpjegojmë shkurtimisht rëndësinë e zekatit në islam, për pozitën e tij, rrezikun e mosdhënies së tij dhe për urtësinë e dhënies së tij. Këtë e bëjmë pasi që shumica e muslimanëve tregohen të pakujdesshëm ndaj këtij adhurimi, ku si pasojë e mosdhënies së tij vuan shoqëria muslimane e sidomos të varfurit madje njëkohësisht humbë edhe bereqeti i pasurisë. Prandaj të kemi kujdes mirë se si sillemi me këtë shtyllë të madhe të islamit, ku gjithashtu këtu parashtrohet pyetja ndaj çdo të pasuri: vallë a e ke dhënë zekatin e pasurisë tënde?

A – Çfarë është zekati?

Zekati është adhurim-ibadet i obliguar për Allahun duke shpenzuar një pjesë të pasurisë së caktuar nga ligji islam, më mall të caktuar, në kohë të caktuar, ndaj grupeve të caktuara, me kushte të caktuara. Prandaj jepe zekatin ngase do të shohësh se çfarë pozite ka zekati në islam.

1 – Zekati është shtylla e tretë e islamit, një ndër shtyllat fundamentale të islamit, duke u bazuar për këtë në hadithin e Abdullah ibn Omerit-Allahu qoftë i kënaqur prej tij, i cili thotë së i Dërguari i Allahut-paqa dhe mëshira e Allahut qoftë mbi të, ka thënë:” Islami është ngritur mbi pesë shtylla: Dëshmia se nuk ka të adhuruar tjetër përveç Allahut dhe se Muhamedi është i dërguari i Allahut, falja e namazit, dhënia e zekatit, agjërimi i Ramazanit dhe shkuarje në haxh.” Kurse në transmetimin e Muslimit qëndron:” Islami qëndron mbi pesë gjëra: Të adhurohet Allahu dhe të mohohet çdo adhurim jashtë tij, falja e namazit, dhënia e zekatit, shkuarja në haxh, agjërimi i Ramazanit.[1]

2 – Zekati është cekur në Kuran bashkë me namazin, në shumë vende të Kuranit, ai është cekur në 107 ajete kurse në 82 prej tyre i shoqëurar bashkë me faljen e namazit, faktë i cili tregon për pozitën e madhe të tij tek Allahu, thotë Allahu i Lartësuar:” Faleni namazin, jepeni zekatin dhe bini në ruku me ata të cilët bien në ruku.[2]

B – Ndërsa në vijim do të cekim rrezikun e mosdhënies së zekatit:

1 – Kurani dhe suneti tregojnë për dënimin e rëndë për mosdhënien e tij, prej të cilit dënim rrënqethet lëkura e rrjedhin lot nga sytë e besimtarit, thotë Allahu i Madhëruar:” Dhe ata që grumbullojnë pasuri në ar dhe argjend dhe nuk e shpenzojnë në rrugën e Allahut, jepu sihariq për dënim të dhimbshëm. Atë ditë kur ajo(pasuri e deponuar) fërgohet në prushin e xhehenemit, e me të(ashtu zharavë) lyhen ballët, anët dhe shpinat e tyre (do t’u thuhet): Kjo është ajo që e depozituat për veten tuaj, pra shijoni atë që e depozitonit![3] Kurse në suren Ali Imran Allahu thotë:” Ata të cilët bëjnë kopraci me atë që nga të mirat e veta u dha Allahu, të mos mendojnë kurrsesi se ajo është në dobi të tyre. Jo ajo është në dëm të tyre. Ajo e mirë me çfarë bënë në koprraci, në ditën e kijametit do t’u mbështillet në qafën e tyre. E Allahut i mbesin në trashëgim qiejt e toka, Allahu është i njohur mirë për atë që ju veproni.[4]

   Ebu Hurejra-Allahu qoftë i kënaqur prej tij, përcjell se i Dërguari i Allahut-paqa dhe mëshira e Allahut qoftë mbi të, ka thënë:”Asnjë pronar i arit dhe i argjendit (të hollave), që nuk i përmbush detyrimet e veta, nuk do të mbetet në Ditën e Gjykimit pa u farkuar me pllaka të zjarrta, që do të nxehen në zjarrin e Xhehenemit, dhe me të do të gërkohen, lyhen anët e tij, balli, kraharori dhe shpina e tij, dhe çdo herë që pllakat ftohen do të nxehen përsëri. Kjo do të jetë në di­tën që do të zgjasë pesëdhjetë mijë vjet, në të cilën do të zba­tohet gjykimi në mes njerëzve, robërve dhe kur do t’i tregohet çdo­kujt rruga për në Xhenet ose në Xhehenem.” Të pranishmit thanë: “O i Dërguari i All-llahut, çfarë do të bëhet me devetë, pasu­ri­në e njeriut?”  – i Dërguari i Allahut-paqa dhe mëshira e Allahut qoftë mbi të, tha: “Edhe asnjë pronar i deves, që nuk i kryen detyrimet e veta, e prej tyre mjeljen e saj ditën kur ajo shkon të pijë ujë. Çdo pronar që nuk i kryen detyrimet e veta ndaj deves, në Ditën e Gjykimit do të shtrihet në një vend të rrafshtë dhe të gjerë, aq sa dy devetë e tij do të mund ta shkelin me thundrat dhe ta kafshojnë me dhëmbët e tyre. Kurdo që njëra prej tyre të kalojë mbi të, tjetra kthehet tek ai, dhe ky mundim do të zgjasë një ditë, gjatësia e së cilës është sa pesëdhjetë mijë vite, derisa të mbarojë gjykimi në mes robërve, dhe kur do t’i tregohet çdokujt rruga për në Xhenet apo Xhehenem.” – Të pranishmit thanë: “O i Dërguari i All-llahut, çfarë do të bëhet me lopët dhe de­let?” – i Dërguari i Allahut-paqa dhe mëshira e Allahut qoftë mbi të, tha: “Çdo pronar i lopëve ose deleve, i cili nuk i kryen detyrimet e veta ndaj tyre, në Ditën e Gjykimit do të je­të i shtrirë në një vend të rrafshtë nga lopët dhe delet e veta, dhe ato me brirët e tyre do ta therin dhe me thundrat e tyre do ta shke­lin, e në mesin e tyre nuk do të ketë me brinjë të kthyer prapa, apo pa brirë e as me brirë të thyer. Kurdo që të kalojnë të parat, menjëherë pas tyre vijnë dhe kalojnë të tjerat. Dhe kjo do të jetë në një ditë, e cila do të zgjasë sa pesëdhjetë mijë vite, derisa t’u shqiptohen gjykimet robërve dhe derisa të mos u tregohet rruga për në Xhenet apo Xhehenem.” Të pranishmit thanë: “O i Dërgua­ri i All-llahut, si do të veprohet me kuajt?” – Edhe për këtë i Dërguari i Allahut-paqa dhe mëshira e Allahut qoftë mbi të, u përgjigjë duke thënë: “Kaloria ndahet në tri lloje: Për dikë do të jetë barrë, për dikë mbulesë dhe për dikë shpëtim. Sa i përket atij, për të cilin është barrë, është ai që i mban kuajt për shkak të namit, kryelar­të­sisë apo garave kundër muslimanëve. Për të tillin kali është barrë. Sa i përket atij, për të cilin është mbulesë, është ai që mban kuaj në rrugën e Allahut, dhe nuk i harron detyrimet ndaj All-llahut dhe kujdeset për ta. Për njeriun e këtillë, kali është mburojë nga zja­rri i Xhehenemit. Sa i përket atij, për të cilin është shpëtim, është ai, që mban kuajt për hir të Allahut dhe muslimanëve, i cili i kullot në livadhe dhe kopshte, gjithë atë që kalorësit dhe kuajt e tyre e hanë në kullosa dhe ara, do të shkruhet aq numër i të mirave. Gjithashtu për çdo shërbim të tyre, të madh dhe të vogël, do të shkruhen të mira. Çdo kalim i distancës dhe hypja mbi një e më shumë lartësira do t’i shkruhen të mira, në numrin e gjurmëve dhe hedhurinave të tyre. Çdo kthim i kalit nga ana e pronarit në lu­menj dhe burime, në të cilat i jep ujë, i shkruhen të mira aq sa herë kali do të pijë ujë.” Të pranishmit i thanë: “O i Dërguari i All-lla­hut, e si do të jetë me gomarët?” – i Dërguari i Allahut-paqa dhe mëshira e Allahut qoftë mbi të, tha: “Mua nuk më është shpallë asgjë e posaçme për gomarët, përveç ajetit të për­gjithshëm e universal: “Ai që punon mirë, sa grimca e sheh atë. Por, edhe kush punon keq, sa grimca do ta shohë.”[5][6]

   Xhabir ibn Abdullahu-Allahu qoftë i kënaqur prej tij, përcjell në hadithin e Ebu Hurejrës-Allahu qoftë i kënaqur prej tij, si në vijim:” Çdo person i cili nuk e jep zekatin e pasurisë së tij në ditën e gjykimit ajo do ti bëhet gjarpër helmues, i cili e ndjek nga do që të kthehet, i thuhet: Kjo është pasuria yte për të cilën ishe koprac, kur e sheh se nuk ka çfarë të bën atëherë e fut dorën e tij në gojë dhe e gëlltit ashtu siç bën demi.[7]

   Ebu Hurejra-Allahu qoftë i kënaqur prej tij, thote: i Dërguari i Allahut-paqa dhe mëshira e Allahut qoftë mbi të, ka thënë:” Kujdo që Allahu i jep mall dhe ky nuk e jep zekatin e tij, në ditën e gjykimit ajo do të bëhet gjarpër helmues me dy njolla të zeza mbi sytë e tij, do ta rrethojë qafën e tij dhe do ta kap për faqet e tij dhe do ti thotë: Unë jam pasuria yte, thesari yt. E pastaj lexoj ajetin:” Ata të cilët bëjnë kopraci me atë që nga të mirat e veta u dha Allahu, të mos mendojnë kurrsesi se ajo është në dobi të tyre. Jo ajo është në dëm të tyre. Ajo e mirë me çka bënë në koprraci, në ditën e kijametit do t’u mbështillet në qafën e tyre. E Allahut i mbesin në trashëgim qiejt e toka, Allahu është i njohur mirë me atë që veproni.” Kurse në një transmetim tjetër qëndron:” Thesari i pasurisë tuaj ditën e gjykimit do të jetë gjarpër helmues, nga i cili do të ik poseduesi i tij, ndërsa ai do ta ndjek dhe do ti thotë: Unë jam thesari yt, pastaj thotë: Për Allahun do ta ndjek derisa ta zgjas dorën e tij dhe ta përbij me gojë.

   Ebu Dheri-Allahu qoftë i kënaqur prej tij, thotë: Isha duke e mbri të Dërguarin e Allahut-paqa dhe mëshira e Allahut qoftë mbi të, i cili ishte i ulur nën hijen e Qabes e kur më pa tha:” Ata janë të shkatëruarit pasha Zotin e Qabes!” – Unë iu afrova dhe u ula e pranë tij dhe i thashë:” O i Dërguari i Allahut-paqa dhe mëshira e Allahut qoftë mbi të, babën dhe nënën e flijofshma për ty, kush janë ata? – Tha:”Janë ata të cilët kanë shumë pasuri përpos atij i cili jep në çdo anë para, prapë, djathtas, majtas e këta janë të paktë, çdo pronar i devesë, lopës, dhenve i cili nuk e jep zekatin në ditën e gjykimit ato (kafshët) do tu vijnë më të trasha se sa kanë qen dhe do ti shpojnë me brirët e tyre dhe do ti shkelin me thundrat e tyre, sa e kryen njëra vjen tjetra në radhë kështu veprojnë derisa të gjykohen njerëzia.[8]

Madje besimtari duhet ta di se atë që e jep nga pasuria e tij si obligim, ajo nuk ia pakëson pasurinë e tij, pasi që ka thënë i Dërguari i Allahut-paqa dhe mëshira e Allahut qoftë mbi të:” Nuk pakësohet malli nga dhënia e sadakasë, Allahu atë i cili fal e bën krenar, e atë që bëhet modest për Allahun, Allahu e ngrit atë.[9]

 Poashtu për atë që jep i Dërguari i Allahut-paqa dhe mëshira e Allahut qoftë mbi të, ka thënë:” Jep apo shpenzo, mos u bën koprac që Allahu të mos të të jep ty, mos grumbullo që Allahu të grumbullon kundra teje.” Kurse në Buhari qëndron me tekst:” Mos u bën koprac që Allahu ty mos të të jap.[10]

C – Urtësia e dhënies së Zekatit:

Gjithashtu me anë të zekatit arihet që: të forcohen marëdhëniet ndërmjet të pasurit dhe të varfërit, rruajtja e vetes nga kopracia, shoqëria islame bëhet si një familje e përbashkët, dhënia e zekatit i ndalon krimet në shoqëri, bëhet shkak për zbritjen e mirësive dhe largimin e fatkeqësive, bazuar në hadithin e Abdullah ibn Omerit-Allahu qoftë i kënaqur prej tij, në të cilin thuhet:” Ata të cilët nuk e japin zekatin e pasurisë së tyre ju ndalet shiu nga qielli, sikur mos të ishin kafshët tjera Allahu nuk do të lëshonte shi.[11] Zekati e nxit të varfurin për të bërë mirë ndaj tjerëve, dhënia e zekatit dhe sadakasë është kryerja më e madhe e nevojave të njerëzve dhe ju ndihmon atyre për tu ballafaquar me krizën e rriskut, madje llogaritet si mbuluese në dunja dhe në ahiret ngase ndihmon në kryerjen e nevojave të nëvojtarëve dhe ndihmëse për ata të cilat janë ngushtë dhe në vështirësi. E këtë e dëshmon edhe hadithi i transmetuar nga Aliu-Allahu qoftë i kënaqur prej tij se i Dërguari i Allahut ka thënë: “Allahu ka detyruar muslimanët e pasur të japin një pjesë nga pasuria e tyre sipas nevojave të të varfërve të tyre. Të varfërit nuk do të vuajnë kurrë nga uria apo mungesa e veshmbathjes, derisa të pasurit të mos e neglizhojnë detyrimim e tyre. Nëse veprojnë kështu, Allahu me siguri do tu kërkoj llogari dhe do ti dënoj ashpër.[12]

Andaj pas gjithë kësaj mendo mirë se vallë tash e tutje a do ta japësh zekatin apo jo?

Si përfundim është fjala:”çdo pasuri mall është i Allahut”, andaj jep nga ajo që të ka dhënë Allahu.

Lutja jonë e fundit është i tërë falemenderimi i takon Allahut Zotit të botrave.

Përgatiti: Nexhat Ceka

[1] Mutefekun alejhi Buhariu nr.8, Muslimi nr.16.

[2] Bekare:43.

[3] Teube:34-35

[4] Ali Imran:180

[5] Mutefekun alejh Buhariu nr. 1402, Muslimi nr. 987,988

[6] Zelzele:7-8

[7] Transmeton Muslimi nr. 28

[8] Mutefekun alejh, Buhariu nr. 1440, 6638, Muslimi nr. 990

[9] Transmeton Muslimi nr. 2588

[10] Mutefekun alejh Buhariu nr. 1433, Muslimi nr. 1029

[11] Transmeton Ibn Maxhe nr. 4019, Hakimi i cili hadithin e bën të saktë me këtë pajtohet edhe Dhehebiu 4/540, po ashtu Albani e ka bërë të saktë në “Sahih Ibn Maxhe” 2/370

[12] Transmeton Taberaniu në librin “El-Ausat” dhe “Es-Sagir”

0 20174

Ka shpëtuar ai që është pastruar” (A’la:14)

Falënderimi i takon vetëm Allahut i cili e bëri muajin e Ramazanit zotëri të gjithë muajve dhe dyfishues të mirësive dhe veprave. Atë e falënderojmë dhe e lavdërojmë dhe vetëm prej Tij dhe vetëm prej Tij ndihmë dhe falje kërkojmë. Paqa dhe mëshira e Allahut qofshin mbi imamin e agjëruesve, shëmbëlltyrën e shpenzuesve dhe modelin e të devotshmëve Muhamedin birin e Abdullahut.

   Në këtë tekst neve do të mundohemi shkurtimisht të përmendim diçka rreth një “institucioni” tepër të njohur në islam e ai është zekatul fitri. Zekatul fitri është një lloj zekati i cili jepet në fund të muajit të Ramazanit kurse shpjegimin e tij do ta bëjmë në disa pika.

1 – Dispozita e tij:

 

 Sadekatul Fitri u bë i obligueshëm në vitin e dytë sipas Hixhretit dmth së bashku me agjërimin e ramazanit. Kjo është cekur në Kuran, në sunetin e qartë dhe me koncensus të të gjithë muslimanëve. Allahu i Madhëruar thotë: “Ka shpëtuar ai që është pastruar”.[1] Dmth ka pastruar shpirtin e vet me lëmoshë. Omer Ibn Abdul Azizi-Allahu e mëshiroftë, i urdhëronte njerëzit që të nxjerrin sadekatul fitrin dhe e lexonte këtë ajet. Ikrimeja thoshte: Kuptimi i këtij ajeti është për atë njeri i cili e nxjerr sadekatul fitrin para namazit të bajramit. Pra është obligim për çdo musliman i vogël e i madh, mashkull apo femër, i lirë apo rob kjo bazuar edhe në fjalën e Ibn Omerit-Allahu qoftë i kënaqur prej tij, i cili thotë:” i Dërguari i Allahut-paqa dhe mëshira e Allahut qoftë mbi të, e ka bërë obligim sadakatul-fitrin në ramazan ,me masën një sa’a (2,4 kg përafërsisht) me hurma ose një sa’a me elb për çdo njeri qoftë i lirë apo rob, mashkull apo femër, i madh ose i vogël nga muslimanët.[2]

2 – Urtësia e tij:

   Prej urtësive të zekatul fitrit janë :

  1. Pastrim i agjëruesit nga gjërat e kota që mund ta kenë shoqëruar gjatë agjërimit.
  2. Ndihmë për të varfurit që atë ditë (ditën e bajramit) të mos ia shtrijnë dorën dikujt për të lypur. Ibn Abasi-Allahu qoftë i kënaqur prej tij, thotë:” i Dërguari i Allahut-paqa dhe mëshira e Allahut qoftë mbi të, e bëri obligim zekatul-fitrin, pastrim të agjëruesit nga fjalët e kota dhë për ti udhqyer të varfurit.[3]

3 – Kush e ka obligim zekatul fitrin?

   Obligohet me të çdo musliman i cili posedon një sa’a pasuri që i tepron veç nevojave ushqimore të tij dhe familjes së tij brenda një dite dhe një natë.

4 – Masa e tij dhe llojet e ushqimeve valide:

 

   Masa e zekatul fitrit është një sa’a ndërsa një sa’a është e barabartë me 4 emdad, një mud është i barabartë me dy grushta të mbushur plot me ushqim të njerëzve mesatërë. Kurse nga ushqimi jepet ai ushqim i cili është kryesorë apo bazë në atë vend qoftë ai: grurë, elb, hurma, oriz, rrush i thatë, misër ose qumësht i thatë.  Bazuar në hadithin e Ebu Seid el-Hudriut-Allahu qoftë i kënaqur prej tij, i cili thotë : ” Në kohën e të Dërguarit të Allahut-paqa dhe mëshira e Allahut qoftë mbi të, e jepnim zekatul-fitrin për të madhin e të voglin, për robërit e të lirët një sa’a me ushqim ose me qumësht të thatë ose një sa’a me elb ose një sa’a grurë ose një sa’a me rrush të thatë.[4] Ndërsa nga mendimet më të qëlluara dhe gjithëpërfshirëse të dijetarëve është ai i Ibn Kajjim el-Xheuziut-Allahu e mëshiroftë i cili thotë: E vërtëta e kësaj çështje është t`i ofrosh të varfërit atë që ia mbulon nevojën në ditën e bajramit me atë që janë të adaptuar banorët e atij vendi (me ushqimin e tyre). Duke u bazuar në fjalët e Muhamedit alejhi selam ku thotë:” Mbulojani kërkesat në ditën e bajramit.” Nuk ka dyshim se nëse mundet të ofrohet skamnorëve ushqimi i cekur në hadithet e pejgamberit aleji selam që janë nga ushqimet bazë në atë vend është më mirë, e nëse jo atëherë u ofrohet ajo që ua mbulon atyre kerkesat e tyre, pasi që qëllimi i gjithë kësaj është t`u plotësohet atyre një deshirë apo t`u arrihet një mirësi, siç thotë edhe i Dërguari i Allahut-paqa dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të:” Mirësi është ajo që e pushon (qetëson) shpirtin dhe e kënaq zemrën, kurse mëkat është ajo që e preokupon shpirtin dhe është e dyshuar në zemër.” 

5 – Kur obligohet te jepet zekatul-fitri dhe kur nxjeret?

   Zekatul-fitri bëhet obligim të jepet me perëndimin e diellit në natën e fitër Bajramit, ndërsa sa i përket kohës kemi kohë kur lejohet dhe koha kur është më e mirë të jepet. Sa i përket asaj se prej kur lejohet të jepet është një ose dy ditë para fitër Bajramit sepse kështu vepronte Ibn Omeri-Allahu qoftë i kënaqur prej tij, dhe të tjerë prej shokëve të Dërguarit të Allahut-paqa dhe mëshira e Allahut qoftë mbi të. Ndërsa koha me e preferuar e dhënies së tij është të jepet pas perëndimit të diellit natën e fitër Bajramit deri pak para namazit të fitër Bajramit. Ibn Omeri-Allahu qoftë i kënaqur prej tij, përcjell dhe thotë:” Na ka urdhëruar i Dërguari i Allahut-paqa dhe mëshira e Allahut qoftë mbi të, ta japin zekatul-fitrin para se te dalin njerëzit për ta falur namazin (e Bajramit).” – Nafiu-Allahu e mëshiroftë thotë: Ibn Omeri e jepte një ose dy ditë para ditës së fitër Bajramit. – Ndërsa në versionin tjetër Nafiu-Allahu e mëshiroftë thotë: Ibn Omeri ua jepte zekatul-fitrin atyre që e pranonin atë ,një apo dy ditë para ditës së fitër Bajramit.[5] Po ashtu fjala e Ibn Abasit-Allahu qoftë i kënaqur prej tij, i cili thotë:” i Dërguari i Allahut-paqa dhe mëshira e Allahut qoftë mbi të, e bëri obligim zekatul-fitrin, pastrim të agjëruesit nga fjalët e kota dhe ushqim për të varfurit. Ai i cili e jep këtë sadaka para namazit të Bajramit i pranohet (si zekatul-fitër) ndërsa ai i cili e jep pas namazit të Bajramit i quhet vetëm sadaka.[6]

   Thotë Ibn Kajjimi-Allahu e mëshiroft: Nga këto hadithe kuptojmë që nuk lejohet të nxirret sadekatul fitri pas namazit të bajramit.

   Kurse Ibn Tejmije-Allahu e mëshiroftë thotë: Nëse vonohet sadakatul fitri pas namazit të bajramit personi obligohet ta paguaj atë edhe më vonë dhe asesi nuk lirohet nga ky obligim me kalimin e kohës.

Madje tjerë nga dijetarët kanë thënë: Fukahatë janë dakorduar që sadekatul fitri nuk i falet atij që e vonon dhe se ajo ngel borxh deri sa ta lanë atë borxh, njëherit edhe vonesa është haram dhe se vonuesi ka bërë një haram nëse e ka vonuar me pa arsye të pranuar.

6 – Kujt i jepet zekatul-fitri?

   Dhënia e zekatul-fitri është pothuaj e ngjajshme me zekatin në përgjithësi. D.m.th. u jepet tetë grupeve të përmendura në fjalën e Allahut:Allahu caktoi obligim që lëmosha (zekati etj.) t’ju takojnë vetëm: të varfëre (nevojtarëve), të ngratëve(që s’kanë fare), punonjësve (që e tubojnë), atyre që duhet përfituar zemrat (të dobëtve në besim), e duhet dhënë edhe për lirim nga robëria, të mbyturve në borxhe, (luftëtarëve) në rrugën e Allahut dhe atij që ka mbetur në rrugë. Allahu e di gjendjen e robërve, punon sipas urtësisë së vet.[7] Ndërsa fukaratë dhe miskinat kanë më shumë përparësi, bazuar në hadithin që e transmeton Ibn Abasi-Allahu qoftë i kënaqur prej tij, i cili thotë:” i Dërguari i Allahut-paqa dhe mëshira e Allahut qoftë mbi të, e bëri obligim zekatul-fitrin, pastrim të agjëruesit nga fjalët e kota dhë ushqim për ti udhqyer të varfurit.[8]

   E lusim Allahun të na jap dije të saktë mbi dipozitat e fesë tonë, të na bëj nga bujarët dhe bamirësit e këtij muaji e të na I pranoj veprat tona pasi që vetë Allahu thotë në Kuran: “Te Ai ngritet fjala e mirë (besimi) dhe veprimi i mirë, e Ai i pranon ato.”[9]

Dhe lutja e fundit e jona është: Falemenderimi I takon Allahut Zotit të Botrave.

   Përgatiti: Nexhat Ceka

[1] A’la:14

[2] Mutefekun alejhi.

[3] Transmeton Ebu Davudi, Ibn Maxhe e të tjerë kurse hadithi është hasen.

[4] Mutefekun alejhi.

[5] Mutefekun alejhi.

[6] Transmeton Ebu Davudi, Ibn Maxhe e të tjerë kurse hadithi është hasen.

[7] Teube:60.

[8] Transmeton Ebu Davudi, Ibn Maxhe e të tjerë kurse hadithi është hasen.

[9] Fatir:10

0 334

Atëherë kur të vijë nata e të shpërndahet errësira, njerëzit  shtrihen për të fjetur, e çdo secili prej tyre e dëshiron një vend të sigurtë, të qetë për të fjetur, sepse gjumi për ta është një dobësi, kështu ata duhet të fshehen nga sytë e tjerëve, për të mbuluar dobësinë e tyre, e të ruajnë veten dhe jetën e tyre, ngaqë errësira sjell një lloj frike për krijesat e ndryshme.

E kur njeriu vdes, vendbanim i tij bëhet varri deri në momentin e ringjalljes, ajo jetë zhvillohet në dynja; sepse është në këtë tokë dhe njerëzit e shohin varrin, ndërsa zhvillohet edhe në ahiret sepse përjetimet e varrit si kënaqësia e dënimi janë të ngjashme me ato të xhenetit dhe xhehenemit.

Errësira e varrit, dënimi e fitneja e varrit është gjë që i frikëson besimtarët e i shqetëson ata që i marrin këto këshilla, ata nuk ndalen së menduari për atë natë, të kujdesen e të frikohen e të punojnë, kështu që pagjumësia e atyre që falen, e etja e agjëruesve,  përshpëritja e atyre që përmendin Allahun, insistimi në lutje i atyre që luten, ishte që të dalin fitimtarë në atë natë. I dërguari (sal-lAlllahu alejhi ve sel-lem) ka thënë: “këto varre janë të mbushura me errësirë për banorët e tyre, por Allahu i ndriçon ato kur unë  ua fali namazin (e xhenazes) atyre.” E shënon Muslimi

Njeriu dënohet në varr për shkak mëkateve të mëdha të cilat i ka vepruar gjatë jetës së tij në dynja, e të tjerë të cilët shpëtojnë nga dënimi i varrit pasi që Allahu i ka udhëzuar të bëjnë vepra të mira, të cilat vepra u kanë paraprirë atyre në varr, dhe e kanë bërë atë të rehatshëm kur të hyjnë aty.

E njerëz të cilët do të testohen në varr, do të pyeten për Zotin e tyre, për fenë dhe për të dërguarin e tyre, e nuk shpëton nga ky testim dhe nuk mund t’i jep njeriu përgjigjette sakta, pos ai të cilin e përqendron Allahu, këta janë besimtarët dhe vepërmirët, “Allahu i forcon ata që besuan në fjalën e fortë (të mirë) në jetën e kësaj bote edhe në botën tjetër, ndërsa mizorët Allahu i bën të humbur..” Ibrahim, 27.

Kuptohet se imani dhe veprat e mira të shpëtojnë nga sprova e varrit.

Të jetë njeriu stabil është shkak për të shpëtuar nga dënimi i varrit “E, s’ka dyshim se ata që thanë: “Allahu është Zoti ynë”, dhe ishin të paluhatshëm, atyre u vijnë engjëjt (në prag të vdekjes dhe u thonë): të mos u frikësoheni, të mos pikëlloheni, keni myzhde xhennetin që u premtohej.” Fusilet, 30.

Veki’ ibën Xherah (Allahu e mëshiroftë) thotë: Përgëzimi do të jetë në tre vende; gjatë vdekjes, në varr dhe ditën e ringjalljes “Ne kujdesemi për ju, si në jetën e kësaj bote, ashtu edhe në botën tjetër, kudo të keni atë që dëshironi dhe gjithçka kërkoni.” Fusilet, 31.

Pra, melekët u thonë besimtarëve në momentet e agonisë, ne ishim shoqëruesit tuaj në jetën e dynjasë, ju udhëzonim, ju drejtonim, dhe ju mbronim me lejen e Allahut, njashtu do të jemi me ju edhe në ahiret, jua zbusim trishtimin e varrit, po edhe gjatë fryerjes në Sur, ju japim siguri ditën e ringjalljes, së bashku me ju e kalojmë urën e siratit deri sa t’ju shpiejmë në xhenet.

Në hadithim e Ebu Hurejres transmetohet se i dërguari (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) ka thënë: “Kur i vdekuri vendoset në varr, e dëgjon zhurmën e këpucëve të atyre që e kanë varrosur kur ata largohen. Nëse ka qenë besimtar, namazi i qëndron tek koka, kurse agjërimi në të djathtë, zekati në të majtë, të gjitha veprat e tjera të mira që i ka bërë, si: lëmosha, namazi nafile, lidhja farefisnore, bamirësia e të tjera, i qëndrojnë tek këmbët. I vjen dënimi i varrit nga ana e kokës dhe namazi i thotë: “Nuk mund të depërtosh nga ime.” Pastaj i vjen nga ana e djathtë dhe agjërimi i thotë: “Nuk mund të depërtosh nga ana ime” Pastaj i vjen nga ana e majtë dhe zekati i thotë: “Nuk mund të depërtosh nga ana ime.” Pastaj i vjen dënimi nga ana e këmbëve, porse veprat e mira, lëmosha, lidhja farefisnore, bamirësia ndaj njerëzve, thonë: “Nuk mund të depërtosh nga ana jonë.” …. ndërsa jobesimtarit kur ti vije dënimi nga ana e kokës e nuk do të gjejë asgjë (për ta mbrojtur), e kur ti vijë dënimi nga ana e djathtë e nuk do të gjejë asgjë, e kur ti vije dënimi nga ana e majt e nuk do të gjejë asgjë, e kur ti vije nga ana e këmbëve e nuk do të gjejë asgjë..”  Ibën Hibani e vlerëson si autentik.

E prej veprave të cilat e shpëtojnë njeriun nga dënimi i varrit është: lufta në rrugë të Allahut, mbështetur në fjalën e Allahut : “T’i besoni All-llahut dhe të dërguarit të Tij, të luftoni në rrugën e All-llahut me pasurinë tuaj dhe veten tuaj, e kjo është shumë më e dobishme për ju, nëse jeni që e dini.” Saf, 11

E që dënimi i dhembshëm në këtë ajet është i përgjithshëm, e që lufta në rurgë të Allahut është shkak për të shpëtuar nga dënimi i varrit dhe nga dënimi ditën e Kijametit.

Rënia dëshmor është shkak për të fituar siguri nga dënimi i varrit, i dërguari (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) na ka treguar se dëshmori ka disa merita tek Allahu i madhëruar, prej tyre ka përmendur: “shpëton nga dënimi i varrit dhe sigurohet nga trishtimi i madh.”

Gjithashtu edhe qëndrimi në roje në rrugë të Allahut është një prej shkaqeve për të shpëtuar nga dënimi i varrit, sikur që qëndron në hadithin e Fudaleh ibën Ubejd (radijAllahu anhu),i cili ka thënë:  kam dëgjuar të dërguarin e Allahut (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) duke thënë: secili që vdes do të ketë përfundimin në basë të veprave të tija përveç atij që vdes në rojë në rrugë të Allahut, ngaqë veprat e tij riten deri në ditën e Kijametit dhe ai do jetë i siguruar nga fitneja e varrit.” E shënon Ahmedi, ibën Hibani e vlerëson sahih (autentik).

Njashtu është transmetuar edhe për suren Mulk se ajo është shpëtuese dhe penguese nga dënimi i varrit. Sikur që duket kjo vlen për atë i cili e shpeshton leximin e kësaj sure, sidomos kur përmendet në hadithin e Xhabirit (radijAllahu anhu), i cili thotë: i dërguari i Allahut (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) nuk flinte pa e lexuar (Elif lam Mim, (Libër) i zbritur) “Sexhde” dhe (tebareke ledhi bijedihil Mulk) “Mulk”. E shënon Ahmedi.

Vdekja nga një sëmundje e barkut është shkak për të shpëtuar nga dënimi i varrit. Edhe kjo është një nga begatitë e Allahut për të sëmurit,ngaqë sëmundjet e barkut janë të shpeshta dhe të rënda, i dërguari i Allahut (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) ka thënë: silido që vdes nga barku, nuk dënohet në varr.” E shënon Ahmedi.

E një prej shkaqeve më të rëndësishmë për të shpëtuar nga dënimi i varrit është: Duaja. I dërguari (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) shpesh kërkonte mbrojtje nga dënimi i varrit, ai kërkonte mbrojtje edhe gjatë namazit, sikur në hadithin e Aishes (radijAllahu anha), se i dërguari i Allahut (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) lutej në namaz: o Allah, unë kërkoj mbrojtjen Tënde nga dënimi i varrit, kërkoj mbrojtjen Tënde nga mesihu Dexhal, kërkoj mbrojtjen Tënde nga fitneja e jetës dhe fitneja e vdekjes.o Allah unë kërkoj mbrojtjen Tënde nga mëkati dhe borxhi.” Këtë e shënojnë Buhariu dhe Muslimi. Në hadithin e Ebu Hurejres theksohet se është lutur më këtë lutje pas teshehudit në namaz, që është vend i lutjeve.

I dërguari i Allahut (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) në namazin e xhenazes lutej për të vdekurin dhe thoshte: dhe fute në xhenet dh e mbroje nga dënimi i varrit apo nga dënimi i zjarrit.” E shënon Muslimi.

I dërguari (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) i mësonte sahabët kërkim mbrojtjen nga dënimi i varrit sikur që ua mësonte Kuranin, dhe e gjithë kjo për nga rëndësia e kërkim mbrojtjes nga Allahu, ngaqë fitneja dhe dënimi i varrit është shumë i rëndë. Ibën Abasi (radijAllahu anhuma) përcjell se i dërguari i Allahut (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) ua mësomte këtë lutje sikur që ua mësonte një sure të Kuranit, u thoshte: thuani: o Allahu unë kërkoj mbrojtjen Tënde nga dënimi i xhehenemit, dhe kërkoj mbrojtjen Tënde nga dënimi i varrit, kërkoj mbrojtjen Tënde nga fitneja e mesihut Dexhal, dhe kërkoj mbrojtjen Tënde nga fitneja e jetës dhe e vdekjes.” E shënon Muslimi në sahihun e tij, dh emë pas ka thënë: më kanë treguar se tavusi i kishte thënë djalit të tij, a je lutur me këtë lutje në namaz? Ai kishte thënë: Jo. Ky i tha: Përsërite namazin.

Përkundër që ua mësonte atyre lutjen, u tregonte për dënimin e madh dhe të frikshme të varrit, sikur në hadithin e Zejd ibën Thabit (radijAllahu anhu) i cili përcjell se përderisa i dërguari (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) po qëndronte tek murri i fisit Nexhar, i hipu mbi një mushkë, e ne sihim së bashku me të, filloi mushka të largohet gati sa nuk e rrëzoi të dërguarin (alejhi selam), ku raty pranë ishin katër, pesë apo gjashtë varre dhe pyeti: Kush nga ju e di se varret e kujt janë këto? Një njeri u përgjigj: Unë e di! E pyeti: kur kanë vdekur këta? Ai i tha: kanë vdekur në shirk. Kështu ai tha: Ky umet do të sprovohet në varre, sikur të mos varroseni, do e kisha lutur Allahut që t’ua bëjë të mundshme të dëgjonit nga dënimi i varrit atë që unë tani e dëgjoj. Pastaj u kthye me fytyrë kah ne dhe tha: kërkoni mbrojtjen e Allahut nga dënimi i varrit! Ata thanë: kërkojmë mbrojtjen e Allahut nga dënimi i varrit. Ai ju tha: kërkoni mbrojtjen e Allahut nga dënimi i varrit! Ata thanë: kërkojmë mbrojtjen e Allahut nga dënimi i varrit. … e shënon Muslimi.

Kurnjeriu t’i plotësojë shkaqet e shpëtimit nga dënimi dh efitneja e varrit shpresohet për të që Allahu ta shpëtojë nga dënimi dhe fitneja e varrit, e kur njeriu t’i anashkalojë apo të ketë mangësi në shkaqet që e shpëtojnë apo ai të veprojë shkaqet që sjellin dënim, ai është i kërcënuar me dënim të varrit, kështu që besimtari duhet të largohet nga gjërat që i sjellin shkatërrim dhe të mundohet rreth asaj që i sjell shpëtim.

Njeriu është shumë i kujdesur që të ndërtojë dynjanë e tij, edhe pse ai edhe sikur të arrijë ta ndërtojë do të arrijë një moshë, qoftë edhe njëqind vjet, e pak prej tyre që e kalojnë këtë moshë, po edhe ai që e arrin këtë moshë vetëm se është lodhur nga dunjaja e njerëzit, sepse nuk ka mbetur asnjë prej gjeneratës së tij, pyetni të moshuarit ju tregojnë për këtë, e njeriu është neglizhent ndaj ndërtimit të varrit, edhe pse aty mund të qëndrojë mijëra vite, e mbetet kënaqësia që e përjeton në varr edhe ditën e ringjalljes, duke u shtuar nga kënaqësitë që nuk mundtë paramendohen , e mbetet dënimi për atë që ka përjetuar dënim në varr, e i shtihet nga dënimi, saqë ai shpreson dhe lutet që të kthehen edhe një herë në dynja që të veprojë, por kthim nuk ka: “E sikur t’i shihje ata kur janë ndalur pranë zjarrit e thonë: “Ah sikur të ktheheshim (në Dunja), të mos gënjejmë faktet e Zotit tonë e të bëhemi nga besimtarët!.” En Am, 27.

Të parët e mirë nga ky Umet merrnin shembëlltyrë dhe këshillë nga varret, ndikoheshin kur i shikonin, kur mendonin për banorëte varreve, e rreth kësaj na transmetohen shumë rrëfime.

Othmani (radijAllahu anhu) kur qëndronte pranë një varri qante deri sa të lagej mjekra e tij, e i thuhej: kur e kujton xhenetin e xhehenemin nuk qan, e qan tani? Ai tha: i dërguari i Allahut (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) ka thënë: Varri është vendi i parë i ahiretit, nëse aty shpëton çfarë vije më pas është më e lehtë për të, e nëse aty nuk shpëton çfarë vije më pas do të jetë shumë më e rëndë.” Dhe i dërguari i Allahut (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) ka thënë: Nuk kam parë pamjë më të keqe se sa varri.” E shënon Ahmedi.

Ebu Derdaja (radijAllahu anhu) ka thënë: A dëshironi t’ju tregoj se në cilën ditë jam më i varfër? Është dita kur të lëshohem në varr.

Le të marrim në këshillë e shembëlltyrë para se të marrin nga ne, sepse ne tani i këshillojmë njerëzit për ata që kanë shkuar para nesh e të tjerët do të i këshillojnë njerëzit me ne.

Jahja ibën Muadhi (Allahu e mëshiroftë) ka thënë: O bir i Ademit, Allahu të fton në botën e shpëtimit, andaj shiko se prej ku i përgjigjesh, nëse i përgjigjesh nga dynjaja do të hysh në botën e shpëtimit, e nëse i përgjigjesh nga varri do privohesh nga hyrja në të.

0 297

Ndërtimi i xhamive dhe kujdesi ndaj tyre konsiderohet prej cilësive të besimtarëve të mira, e që kujdesi ndaj tyre shfaqet në dy forma; duke ruajtur pozitën e tyre konkretisht me ndërtim e mirëmbajtjes, si dhe kujdesi ndaj tyre shpirtërisht duke i vizituar për namazet obligative, për mësimin e fesë dhe përmendjen e Allahut në to,

Allahu madhëruar thotë:

{إِنَّمَا يَعْمُرُ مَسَٰجِدَ ٱللَّهِ مَنْ ءَامَنَ بِٱللَّهِ وَٱلْيَوْمِ ٱلْءَاخِرِ وَأَقَامَ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتَى ٱلزَّكَوٰةَ وَلَمْ يَخْشَ إِلَّا ٱللَّهَ ۖ فَعَسَىٰٓ أُوْلَٰٓئِكَ أَن يَكُونُواْ مِنَ ٱلْمُهْتَدِينَ}

“Faltoret e Allahut i vizitojnë dhe i mirëmbajnë vetëm ata që besojnë Allahun dhe Ditën e Fundit, që falin namazin dhe japin zekatin e që nuk i frikësohen askujt përveç Allahut, sigurisht që këta janë në rrugën e drejtë” (Et-Teube/18)

Ndërsa njerëzit më mizorë, janë ata që pengojnë ndërtimin e tyre dhe përmendjen e Allahut në to, mu këta meritojnë dënimin e Allahut në këtë jetë dhe tjetrën.

Allahu i madhëruar thotë:

{وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّن مَّنَعَ مَسَٰجِدَ ٱللَّهِ أَن يُذْكَرَ فِيهَا ٱسْمُهُۥ وَسَعَىٰ فِى خَرَابِهَآ ۚ أُوْلَٰٓئِكَ مَا كَانَ لَهُمْ أَن يَدْخُلُوهَآ إِلَّا خَآئِفِينَ ۚ لَهُمْ فِى ٱلدُّنْيَا خِزْىٌ وَلَهُمْ فِى ٱلْءَاخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ}

“A ka më mizorë se sa ai që pengon të përmendet emri i Allahut nëpër xhami dhe përpiqet për shkatërrimin e tyre, ata nuk duhet të hyjnë në to përveç të frikësuar, për ata në këtë jetë ka poshtërim kurse në jetën tjetër dënim të madh”(El-Bekare/114)

Përgatiti Vedat Skenderi

0 295

Ai që realizon veprat (adhurimet) si; faljen e namazit, dhënien e zekatit, urdhërimin në të mirë e ndalimin nga e keqja, mu këta persona si dhe ata që bëjnë vepra të mira në përgjithësi, do të arrijnë fitoren e Allahut të madhëruar.

Allahu i madhëruar në Kur’anin famëlartë thotë:

{الَّذِينَ إِن مَّكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ أَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ وَأَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَوْا عَنِ الْمُنكَرِ ۗ وَلِلَّهِ عَاقِبَةُ الْأُمُورِ}

“(Allahu ju ndihmon) atyre të cilëve, nëse ju japim pushtet në tokë, kryejnë namazin, japin zekatin, urdhërojnë në të mirë e ndalojnë nga e keqja, tek Allahu është fundi i të gjithave çështjeve” (El-Haxh/41)

Zbatimi i fesë është shkak që Allahu t’u sjellë fitore robërve të Tij besimtarë.

Përgatiti Vedat Skenderi

0 272

Allahu i madhëruar thotë: “Për shkak të veprave (të këqija) të njerëzve, janë shfaqur në tokë e në det të zeza (bela, skamje, katastrofa, humbje e bereqetit etj.), e për ta përjetuar ata një pjesë të asaj të keqeje që e bënë, ashtu që të tërhiqen (nga të këqijat).” Rum, 41

Të nderuar, njeriu duhet ta ketë dro Allahun, ashtu sikur që meriton Ai, dhe se droja nga Allahu, Sunduesi e Mëshiruesi, është mburojë nga belatë dhe pengesë nga fatkeqësitë: “E kush i frikësohet Allahut, Ai atij ia lehtëson punën.” Talak, 4.

Një ditë prej ditëve i dërguari (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) doli nga shtëpia e tij për në xhami me shpejtësi, duke e tërhjekur izarin  e tij, i brengosur dhe i trishtuar, i dha urdhër thirrësit që të thërret: “tubohuni për namaz, tubohuni për namaz.”

A thua vallë çfarë e brengosi të dërguarin (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem)? Cili ishte lajmi që do jipte? A ka ndodhur ndonjë ndryshim në gjithësi? është zënë dielli, ka ndryshuar formën, është humbur drita e diellit.

Sahabët u tubuan në xhami, renditeshin në safe pas të dërguarit (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem), faleshin me frikërespekt, ku qëndrimi rukuja dhe sexhdja e atij namazi zgjati shumë kohë, derisa përfundoi i dërguari (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) u kthye kah sahabët dhe ju tha: Dielli e Hëna janë shenja prej shenjave të Allahut, ato nuk zihen për shkak vdekjes së ndokujt e as për lindjen e dikujt, por janë shenja prej shenjave të Allahut, me to Allahu i frikon robërit e Tij, e nëse i shihni ashtu, luteni Allahun, bëni tekbire, faluni dhe jepni sadaka.” Më pas tha: “O umeti i Muhamedit, betohem në Allahun se nuk ka më xheloz se Allahu kur një rob i Tij bën zina apo një prej robëreshave të Tija bën zina, o umeti i Muhamedit, sikur të dinit ju atë që di unë, do të qeshni më pak e do të qani më shumë.”

Rreth këtij rasti duhe të nxjerrin disa shkoqitje e përsiatje:

Shkoqitja e parë: në qëndrimin e të dërguarit (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) në raport me këtë ndryshim kozmologjik, kështu që i dërguari (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) nuk ishte i pandjeshëm, e as që i jipte një përshkrim materijal (sipërfaqësor), por atë e lidhi me Krijuesin dhe menaxhimin e Tij të gjithësisë.

Kështu edhe besimtarët duhet të kenë një pikpamje që dallon nga të tjerët në lidhje me ndryshimet e universit dhe katastrofat tokësore, qoftë tërmetet, apo fortunat, apo cunamet, e të tjerat.

Sepse besimtarët kanë besimin e tyre që u tregon se çfarëdo që lëviz në univers është si pasojë e caktimit të Allahut, e nuk del asgjë prej dëshirës së Tij, e as që ndodh diç pa vullnetin e Tij.

Po, edhe fatkeqësitë e katastrofat kanë shkaqet e tyre konkrete, dhe kanë shpjegimet shkencore, por kjo nuk do të thotë që të përkufizohemi vetëm në ato shkaqe, e të harrojmë Krijuesin, Shkaktarin, Ai që i sjell gjërat në ekzistencë.

Allahu kur të dëshirojë diç, i krijon edhe shkaqet, e më pas i lidh atyre edhe pasojat, sikur që thotë Allahut: “Kur duam të shkatërrojmë ndonjë vend (popull), i urdhërojmë pasanikët (parinë) e atyhit (të jenë në rrugë), e ata kundërshtojnë; atëherë zbatohet dënimi i merituar kundër tyre dhe i shkatërrojmë krejtësisht.” Isra, 16.

Bile, nënshtrimi ndaj shpjegimeve të pastra materijale, dhe lidhja e njeriut me to, duke pasur parasysh çrregullimet në aspektin e besimit që përmbajnë ato, njashtu është edhe prej zbukurimeve të shejtanit dhe një prej veprave të tija, Allahu thotë: “E pse të mos përuleshin kur ju erdhi atyre dënimi jonë? Por zemrat e tyre ishin ngurosor, po edhe djalli ua hieshoi atë që bënin.” EnAmë, 43.

Shkoqitja e dytë: se çfarëdo që ndodh në këtë univers prej ndryshimeve dhe katastrofave, janë porosi për banorët e tokës, që u flasin atyre për madhështinë e Krijuesit dhe paaftësinë e dobësinë e krijesave, u flasin se urdhëri është i Allahut prej në fillim e deri në mbarim, dhe se njeriu sado që është tiran dhe e tepron ,sado që është mendjemadh e kriminel, dhe se ai, nuk mund të jetë fitues në tokë, e nuk ka ndihmës e mbrojtës tjetër për të pos Allahut. Sado që u jipet njerëzimit prej përparimit, fuqisë dhe diturisë, ata do të qëndrojnë të paaftë e të hamendur para ajeteve e shembujve, e nuk kanë se si t’i kundërshtojnë e nuk kanë se si t’i ndalojnë. Allahu thotë: “Po, kur Allahu vendos ta ndëshkojë një popull, atë nuk ka kush që ta zbrapsë. Ata, (njerëzit) nuk kanë mbrojtës tjetër pos Tij.” Rad, 11

Shkoqitja e tretë: i dërguari (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) e përmendi eklispin e diellit se është një prej shenjave të Allahut, me të cilën i frikëson robërit e Tij. Kështu që është detyrë e besimtarëve që të shikojnë hollësisht këto ndryshime në horizont, e këto katastrofa të dhimbshme të njerëzimit se janë shenja paralajmëruese nga Allahu, për çfarë duhet të dridhen zemrat, e sytë të lotojnë, e kur ato shenja t’i shohim të na rrënqethet lëkura. “E mrekullitë (ose fenomenet natyrore që shkatërrojnë), Ne nuk i dërgojmë për tjetër vetëm për frikësim.” Isra, 59

Kështu që kujtimi dhe marrja e mësimit nga dhimbjet është urtësi që e dëshiron Allahu i madhëruar, “Ne e provuam popullin e faraonit me skamje dhe me pakësim të frutave, në mënyrë që të marrin mësim.” Araf, 130.

E nëse merret mësimi dhe kujtimi, më pas vje keqardhja, kthimi dhe nënshtrimi ndaj Allahut të madhëruar: “Për shkak të veprave (të këqija) të njerëzve, janë shfaqur në tokë e në det të zeza (bela, skamje, katastrofa, humbje e bereqetit etj.), e për ta përjetuar ata një pjesë të asaj të keqeje që e bënë, ashtu që të tërhiqen (nga të këqijat).” Rum, 41.

Sa mirësi të fshehta ndër mbulesën e gajbit ekzistojnë tek këto caktime të Allahut! Sa njeri i shkujdesur është zgjuar atë ditë që ka ndodhur fatkeqësia në tokë! Sa prej atyre që i humbin farzet e Allahut, fillojnë t’i njohin të drejtat e Tij atë ditë kur është goditur nga dëmi i papritur! Sa prej tyre që janë dorështrënguar japin kur zemrat e tyre të rrënqethen nga pamjet e të plagosurve e të fundosurve!

E gjatë këtyre fatkeqësive ndodhin mirësi, e rikthime dhe ecje drej Allahut gjë që nuk ndodh në raste tjera, e ky rikthim është i kërkuar në ajetet e Kuranit: “Ne i provuam me të mira e me të këqija, në mënyrë që të tërhiqen nga e keqja.” Araf, 168.

Dhe Ne nuk u treguam asnjë mrekulli (ndëshkuese) që nuk ishin më të mëdha se njëra-tjetra dhe ashtu i ndëshkuam në mënyrë që të tërhiqeshin nga rruga që praktikonin.” Zuhruf, 48.

Shkoqitja e katërt: se dënimet, fatkqesitë e shenjat janë të ndërlidhura me mëkatet e njerëzve, për këtë i dërguari (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) na ka paralajmëruar nga mëkatimi ndaj Allahut në momentin kur ai pa shenjat e Zotit, për të mos i nëpërkëmbur ndalesat e Tij, ku pasi që pa këto shenja ai tha: “o Umeti i Muhamedit, betohem në Allahun se s’ka askush më xheloz se Allahu kur robi i tij mashkull bën zina, apo kur robëresha e tij bën zina.”

Pa dyshim se s’ka njeri më të ditur se Muhamedi (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) për Allahun, për atë se çfarë Allahun e hidhëron, se çfarë sjell dënim. Këtë kuptim profetik për Allahun e madhëruar, ai (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) na e ka përsëritur në shumë raste, saqë kanë arritur gradën e tevaturit (transmetime të nje grupi të madh), se mëkatet janë shkak i dënimeve dhe fatkeqësive.

Pyetet i dërguari (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem): A do të shkatërrohemi kur në mesin tonë ka njerëz të mirë? Tha: Po, kur të shtohet e keqja.!

Dhe njashtu ka thënë: “Njerëzit kur ta shohin zullumqarin, dhe nuk e pengojnë atë, ka gjasa që Allahu t’i përfshijë që të gjithë me dënim nga Ai”.

I dërguari (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) ka thënë: “Njeriu privohet nga risku për shkak të mëkatit që ka vepruar.”

Në një prej haditheve të tija u drejtohet muhaxhirëve me fjalët: “të nderuar muhaxhir, pesë vese, lus Allahun të mos i arrini.” Kështu i porosiste ata: “nuk ndodh që të shfaqet zinaja në një popull, deri sa ta shfaqin haptas, pos se ata do të sprovohen me epidemi dhe sëmundje që nuk ka qenë asnjëherë si më herët, nuk ndodh që njerëzit te mangësojnë në peshore, vetëm se ata do të sprovohen me thatësira dhe vështirësi për t’u furnizuar dhe me zullum nga ana e udhëheqësve, e saherë që njerëzit ta ndalin zekatin e pasurive, do të ndalet shiu prej qielli e sikur të mos ishin kafshët nuk do binte shi aspak, e saherë që njerëzit do t’i prishin besëlidhjet (marrëveshjet) Allahu do t’u sjell atyre armik jo nga mesi i tyre, e i cili do të merr diç prej asaj që ata posedojnë, e kur prijësat nuk do të punojnë me atë që ka zbritur Allahut në Librin e Tij, Allahu do të vendos ngatërresa në mesin e tyre.”

Në kohën e Omerit (radijAllahu anhu) u dridh toka, e u dridh edhe zemra e Omerit, kështu ai i thërriti njerëzit dhe u mbajti tyre një ligjëratë, dhe tha: O banorë të Medines, sa shpejt që po sjellni risi, betohem në Allahun sikur edhe njëherë të rikthehet (tërmeti) do ju nxjerr të gjithëve prej Medines.”

Omer ibën AbdulAzizi, një prej prijësave të drejtë, i porositi njerëzit me fjalët: “Vërtet, Allahu nuk dënon një popull për mëkatin e disa individëve, por i dënon ata kur mëkati të shfaqet haptas.”

Këto janë disa prej fjalëve profetike, dhe prijësave të parë: fatkeqësitë vijnë si pasojë e mëkateve.

Ajo që duhet ta dijmë është se ndëshkimet e Zotit që janë si pasojë e mëkateve mund të jenë ndëshkime të prekshme po që ndëshkimi të mos jetë i dukshëm, sikur që është përçarja dhe divergjencat, sikur që thotë Allahu i madhëruar: “Thuaj: “Ai ka fuqi (t’ju shpëtojë, por edhe) t’ju sjellë dënim prej së larti ose prej së poshti nën këmbët tuaja apo t’ju ndajë në grupe e ta luftoni njëri-tjetrin. Shih se si i sqarojmë faktet në mënyrë që të kuptojnë.” EnAmë, 65.

Mund të jetë edhe kriza ekonomike, e që në Kuranin Famëlartë njihet me termin “skamje”, e mund të jetë ndëshkimi në formë abstrakte si: nënçmimi, dobësia dhe poshtrimi.

Shkoqitja e pestë: Këto ndryshime e fatkeqësi ndodhin vetëm si pasojë e urtësisë dhe drejtësisë së Allahut: “Kush bën mirë, ai e ka për vete, e kush bën keq, ai vepron kundër vetes, e Zoti yt nuk bën padrejtë ndaj robërve.” Fusilet, 46.

Nëse zbret në një vend ku ka kundërshtarë të fesë së Allahut, përgënjeshtrues së profetit (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) atëherë ajo fatkeqësi është dënim dhe ndëshkim, Allahu thotë: “Nëse ata refuzojnë (gjykimin tënd), ti dije se Allahu ka për qëllim t’i ndëshkojë për disa mëkate të tyre.” Maide, 49.

Për shkak të mosbesimit, inatit dhe refuzimit zbritt mbi popujt e mëhershëm ndëshkimi i Zotit: “Secilin prej tyre e kemi dënuar për shkak të mëkatit të vet; disa prej tyre Ne i goditëm me furtunë plot rërë, disa i shkatërruam me krismë nga qielli, kurse disa të tjerë i sharruam në tokë dhe disa i përmbytëm në ujë. Allahu nuk u bëri atyre ndonjë të padrejtë, por ata vetes së tyre i bënë padrejtë.” Ankebut, 40.

Atëherë kur tërmetet ndodhin në vende islamike, atëherë e kemi për detyrë që këto katastrofa t’i shikojmë në dy aspekte:

E para: në aspektin e sprovës, dhe se kjo ndodhi është pastrim për muslimanët dhe falje e gjynaheve të tyre, ngritje e gradave dhe testim për besimin e tyre, dhe njëkohësisht testim për nënshtrueshmërinë ndaj caktimeve të Allahut.

Nga fjalët e të dërguarit (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) është përcjellur se: “nuk ndodh një fatkeqësi për një besimtar e një besimtare, deri sa të ecën në tokë paasnjë mëkat.”

“Çkado që e godet besimtarin, qoftë brengë, një problem apo mërzi, saqë edhe një gjemb që e godet, vetëm se Allahu do t’ia falë meto mëkatet e tija.”

“kur Allahu ia do të mirën një robi të Tij, ia përshpejton ndëshkimin.”

Kështu që , jo çdo fatkeqësi është dënim, por mund që të jetë mëshirë për njerëzit, e sprova dhe fatkeqësia kanë ndodhur edhe në kohën e të parëve të këtij umeti; kështu që ishte periudha e urisë, dhe e epidemisë në qytetin e Amvesit në kohën e Omerit, kurse mirësia që ishte tek ai dhe tek familja e tij nuk ishte edhe diku tjetër.

Së dyti: që të shikojmë këto fatkeqësi me sy të kërcënimit, dhe se ato mund që të jenë edhe dënime për shkak të lëshimeve që kanë ndodhur, e të këqijave që janë përhapur, kështu besimtari frikohet që këto sprova të mos jenë si shkak i asaj që e kanë meritar njerëzit, Allahu thtoë: “Çfarëdo e keqe që mund t’ju godasë, ajo është pasojë e veprave tuaja (të këqija), e për shumë të tjera Ai u falë.” Shura, 30.

Po, nuk duhet menduar se ato ndodhi që ju kanë ndodhur muslimanëve janë vetëm se si pasojë e mëkateve të tyre, por detyra e jonë është që njeriu ta llogarisë veten e tij, të përmirësojë atë që e ka çrregulluar, nga frika se ato ndodhi mund që të kenë ndodhur në vendin e tyre si një dënim për ta, e ata duke mos e ndjerë.

Shoqitja e gjashtë dhe e fundit: tërheqja e vërejtjes nga mëkatet në kohë sprovash nuk nënkupton që të akuzojmë të tjerët për mangësi, e gjykimi i tyre se janë të shthurur, ngaqë i dërguari i Allahut (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) kur frikohej nga dënimi i Zotit, ua a ua tërhiqte vërejtjen njerëzve nga mëkatet duke i akuzuar ata sejanë keqbërës, apo i gjykonte se janë të devijuar?!

Duhet që sprovat t’i shtyejmë me istigfar: “Po Allahu nuk do t’i dënojë ata, derisa ti (Muhammed) je në mesin e tyre dhe Allahu nuk do t’i dënojë, derisa ata kërkojnë falje.” Enfal, 33.

Të kujdesemi nga fatkeqësitë me përmirësim të vetes dhe shoqërisë: “E Zoti yt nuk është që të shkatërrojë mizorisht vendet, nëse banorët e tyre janë punëmirë.” Hud, 117.

Të jemi prej atyre njerëzve që ndalojnë nga e keqja në tokë, tëshpeshtojmë sadakanë e fshehur, ngaqë ajo e shuan hidhërimin e Zotit, të jemi afër njerëzve të dobët e nevojtarëve.

T’i kthehemi Zotit me sinqeritet dhe sikur Ai meriton, sikur që ishin të parët e umetit, tëcilët bashkuan mes veprave të mira dhe frikës prej Zotit në kohë tëkrizave.

Lusim Allahun të na mbrojë të mos jemi prej atyre që bashkuan mes mëkateve dhe sigurisënga dënimi i Allahut, lusim Allahun të na mbrojë nga verbërimi i syve, të cilët i mashtroi dynjaja. Lusim Allahun që të jemi pre atyre që Allahu thotë për ta: “A nuk e shohin ata se për çdo vit sprovohen një herë apo dy herë, e përsëri nuk pendohen e as nuk marrin mësim.” Teube, 126.

Nëse meditojmë rreth jetës njerëzore përgjatë periudhave të fundit, do të shohim shumë qartë katastrofate shumta që kanë ndodhur në tokë, qofshin ato: tërmete shkatërruese, vullkane, luftra, vërshime, kriza ekonomike, epidemi të ndryshme, e shumë lloje të ndryshme që më herët nuk i ka njohur njerëzimi, në këto forma dhe të njëpasnjëshme sikru që janë tani, dhe se ajo që është përkeqardhje se komentimi i materijal i këtyre ndodhive është më i shpeshtë tek muslimanët.

Kurse Allahu thotë: “E mrekullitë (ose fenomenet natyrore që shkatërrojnë), Ne nuk i dërgojmë për tjetër vetëm për frikësim.” Isra, 59.

Ata nuk dëshirojnë të dëgjojnë fjalën “Thuaj: “Ajo është nga vetë ju”!

E që Allahu ua tha edhe shokëve të të dërguarit (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem): “E kur juve u goditi një dështim (në Uhud) e që ju ia patët dhënë atë dyfish (armikut në Bedr), thatë: “Prej nga kjo”? Thuaj: “Ajo është nga vetë ju”!” Ali Imran, 165.

Ata të cilët kanë shkaktuar një llojë zhurme, që të pështjellin çështjen e lidhjes së katastrofave me mëkatet, me dyshime të ndryshme, që nuk është momenti këtu për t’iu përgjigjur të gjithave, prej tyre ajën dyshimet:

Se ka vende që janë më të shthurura dhe me mëkate më të mëdha, përse atje nuk zbresin këto katastrofa të dëmshme?

Saqë ne habitemi nga guximi i këtyre, vallë, me këtë pyetje ata dëshirojnë të llogarisin veprimet e Allahut? “Ai nuk pyetet se çka punon, po ata, (njerëzit), pyeten.” Enbija, 23.

A kanë harruar këta se dënimi u shtyhet për një afat të gjatë jobesimtarëve. “Dhe atyre Unë u jap afat, sepse ndëshkimi Im është shumë i fortë.” Kalem, 45.

Në hadith thueht: Allahu e afatizon zullumqarin, e kur Ai  ta merr, nuk shpëton më.

A nuk e kujtojnë këta se ndohditë mund të jetë abstrakte, që Allahu t’ua vulosë zemrat e tyre e të mos udhëzohen në rrugën e drejtë, sikur që Allahu vulosi zemrat e çifutëve, që u bënë më të ngurta se gurët, .

Kurse dyshimi tjetër që e përsërisin këta është; cili  është faji i të pafajshmëve, si gratë e fëmijët, kur mbi ta ndodhin këto fatkeqësi, pse ata mirren për shkak të krimi të të tjerëve?

Sa i takon këtij dyshimi mund të thuhet: jo çdo secili mbi të cilin ndodh fatkeqësia është edhe dënim për të, ndodh që të ndodh një fatkeqësi mbi besimtarin për një urtësi që e di Allahu, qoftë për falje gjynahesh apo për ndritje në grada, e nuk do të thotë se ai ka qenë meritor për t’u dënuar, Allahu thotë: “Përkujto edhe robin tonë Ejubin, kur me lutje iu drejtua Zotit të vet: “Djalli më ka goditur me mundim e dhembje!” Sad, 41.

Përktheu: Hoxhë Shpend Zeneli

0 1865

Njeriu i cili sakrifikon jetën e tij në arritjen e kënaqësisë së Allahut, ai është njeri me zemër të pastër, me fjalë të sinqerta dhe me vepra të mira e të sinqerta, ai mundohet vetëm për gjëra të mira dhe synon vetëm rrugët ku ka dobi. Është e vërtetë se ka prej njerëzve që mund të habitet ndokush me fjalët e tij, i pëlqen biseda e tij, e njerëzit kënaqen me muhabetin e tij, sidomos kur ai gjatë fjalimit edhe betohet në Allahun për të konfirmuar vërtetësinë e asaj çfarë e flet, por që faktet nuk e ndihmojnë dhe as që veprat që atë e vërtetojnë.

Ky gryp njerëzish janë prezent në çdo popull, shfaqen në çdo kohë, e që dëmi i tyre bëhet edhe më i madh dhe më i rrezikshëm varësisht prej mashtrimeve gjuhësore që qarkullojnë ndër popujsh, e që nëse atij i bëhet i lehtë mashtrimi me anë të zbukurimeve të fjalëve ndaj individëve ose grupeve në një moment, ai do të veprojë ashtu në çfarëdo kohe.

Për këtë në Kuran flitet qartas dhe haptas për gjendjen e këtij grupi, që të na informojë se fjalët nuk kanë fare peshë, nuk merren dhe nuk zbatohen përderisa nuk janë faktet e veprat ato që u konfirmojnë ato fjalë, Allahu thotë: “Ka ndonjë nga njerëzit që fjala e tij të mahnit, por vetëm në këtë botë (meqë në botën tjetër gjykon Ai që i di të fshehtat), dhe për atë që ka në zemrën e tij, e paraqet Allahun dëshmues, e në realitet ai është kundërshtari më i rreptë. E posa të kthehet ai në tokë, vepron të bëjë shkatërrim në të, të asgjësojë të korrat (mbjelljet) dhe gjallesat. E Allahu nuk e do çrregullimin (fesadin).” Bekare, 204-206

Kundërshtimi i rreptë dhe inatosja e vrazhdë, divergjenca e ashpër gjatë diskutimeve, dhe hasmëria ndaj atyre që tregohen të dashur për këtë grup, të gjitha këto janë shenja për të zbuluar çështjen  e tyre, dhe për të sqaruar gënjeshtrën në fjalët e mendimet e tyre të ëmbla, sikur që kanë thënë disa nga dijetarët: “Ai nuk di të flet diç tjetër përveç se për këtë botë, që të habisë me ato fjalë dëgjuesin, dhe i cili pretendon se zemrën e ka të lidhur me Allahun dhe se ai ka një brendësi të mirë.”

Këtë realitet në biografitë e kriminelëve e gjenë shumë qartë, sikur që i përshkroi Allahu i madhëruar, të cilët nuk e falin as namazin, e nuk e japin zekatin, pijnë alkool, e garojnë në punë të liga, ata keqpërdorin pasuritë me pa të drejtë, e më pas këta e lëvdojnë veten e tyre se janë më të mirë, se ata janë më të mirë devotshmit, duke pretenduar se të devotshmit kanë rregulluar vetëm pamjen e jashtme, me vepra e me udhëzime, e kurse brendësine e kanë të prishur e me synime të këqija.

Ligji i Allahut tek krijesat e Tij, e që është treguar në Librin e Tij është se besimi i pastërt e sinqeriteti janë burime të veprave të mira e të fjalëve të sinqerta e të dobishme.

Shenja e dytë: orvajtja e tyre në këtë botë për të prishur rendin qoftë përmes plaqkitjes, shkaktimit të frikës, apo luftimit të muslimanëve e terorizimit të tyre, apo duke shkaktuar fitne në mesin e popullatës, duke ndezur urrejtje, ndarje e përçarje, prishje të raporteve që Allahu ka urdhëruar të mbahen, guximi i tyre për derdhjen e gjakut, keqpërdorimit të pasurive dhe nëpërkëmbjes së nderit të të tjerëve.

Është një lloj i shkatërrimeve në tokë që shkakton humbje të bereqeteve, zhdukje të mirësive prej të mbjellurave dhe kafshëve, dhe çdo gjë që është prej gjërave elementare të jetës, për këtë Allahu nuk e do personin e tillë, dhe e urren çdo prishës edhe atëherë kur fjala e tij është e mirë, ngaqë vepra e tij e prishur është argument për zemrën e prishur dhe për pretendimet e rrejshme të tija.

E prej të këqijave të këtij grupi është edhe refuzimi i së vërtetës, refuzimi i këshillës, e që saherë që përkujtohet ai për Allahun, e përkujtohet që të ketë frikë nga dënimi i Tij, ky person i këtij grupi nevrikoset, e shejtani atë e frikon dhe kështu ai vazhdon në prishje, zhytet edhe më tej në punët e kota të tija dhe nuk kthehet nga devijimi.

Kjo është mendjemadhësi, realitetin e së cilës na e tregoi i dërguari (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) dhe përmendi kërcënimin nga i cili kanoset ai njeri, në hadithin që e shënon Muslimi në “Sahih”-un e tij nga ibën Mesudi (radijAllahu anhu) se i dërguari (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) ka thënë: “Nuk hyn në xhenet ai që në zemrën e tij ka edhe një grimcë kokre të mendjemadhësisë.” Një prej të pranishmëve i tha: Njeriu ka dëshirë që të ketë një teshë të bukur e t’i ketë  këpucat e bukura. Ai tha: Allahu është i Bukur dhe e do të bukurën, mendjemadhësi është ta refuzosh të vërtetën.” Pra, të mos e pranosh, “dhe nënçmim i njerëzve”, pra, përbuzja dhe nënvlerësimi i tyre.

Kështu me mendjemadhësi njeriu edhe e ndjek rrugën e mëkatimit dhe njashtu bëhet kryalartë ndaj këshilltarëve të cilët dëshirojnë të përmirsojnë atë që është prishur nga çështja e tij, ta kthejnë atë në rrugë, e ta shpëtojnë nga shkattërimi.

Të jesh mendjemadh ndaj këshilltarëve të shpie në të këqija tjera, sikur që thonë disa dijetarë: nga natyrshmëria e çdo njeriu prishës është ikja nga ai i cili e urdhëron në të mirë dhe e nxit atë për devotshmëri, sepse ai sheh se ta urdhërosh për devotshëmri është shpalosje e veprave të tija, dhe tërheqje e vëmendjes së njerëzve për të bëmat e tija që ai i mbulon me fjalë të mira.

Sa që ikja e çrregulluesve në tokë nga e vërteta dhe thirrësit në të mirë arrin deri në shkallën e urrejtjes ndaj thirrësve, e orvajtjes për t’i lënduar edhe nëse ata thirrësit nuk i urdhërojnë në të mirë, pasi që çrregulluesit shohin se vet thirrja në të mirë dhe ndalimi nga e keqja do i shpalos të bëmat e tyre, e do të shfaq kamuflimet e tyre, kështu që ata as që mund të shohin me sy një thirrës në të mirë e nuk bëhen rehat kur ata përmenden, përkundër kësaj ata mundohen t’i ndjekin lëshimet e gabimet e thirrësve që t’i largojnë njerëzit nga thirrja e tyre, e atëherë kur nuk gjejnë ndonjë gabim të dukshëm fillojnë të shpifin e komentojnë, të shpikin e të gënjejnë.

Kshtu që nuk është për t’i habitur se për çfarë Allahu kërcënoi këta me një dënim të dhembshëm në zjarrin e xhehenemit, që Allahu e bëri vendbanim për ata.

Duhet të kemi dro Allahun, e të kemi shumë kujdes nga ata që fjalët e kanë si mjalti por që veprat e tyre tregojnë të kundërtën, të cilët flasin pretendime por që nuk kanë asnjë argument për pretendimet e tyre, të cilët proklamojnë moto e shkresa që nuk bazohen në asnjë fakt e asnjë argument.

Atë që e përmend Allahu në këto ajete, që i përshkruajnë këta se njerëzit mund të habiten nga fjalët e tyre, është edhe një tregues se cilësitë e jashtme nuk janë të lavdëruara e as që Allahu është i kënaqur me to deri sa edhe veprat e tyre të jenë të mira, e zemra e tij të përmirësohet, sepse Allahu nuk shikon në formën e njeriun e as në fjalët e tyre, por shikon në zemrat dhe veprat e tyre, sikur që e përmend këtë hadithi që e shënon Muslimi nga Ebu Hurejre (radijAllahu anhu) se i dërguari (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) ka thënë: Vërtet, Allahu nuk shikon në fizionominë tuaj e as në pasuritë e juaja, por shikon në zemrat dhe veprat e juaja.”

Është njashtu një tregues për t’i dalluar njerëëzit në bazë të veprave dhe biografisë së tyre, e të kemi kujdes nga mashtrimet e nga fjalët e bukura e të mjaltosura, fjalë që nuk kanë mbështetje nga veprat.

Zoti ynë, mos na i lako zemrat tona pasi na drejtove, na dhuro mëshirën Tënde, pse vetëm Ti je dhuruesi i madh.” Ali Imran, 8.

Përktheu: Shpend Zeneli

0 1686

Prej njohurive të para që Allahu i madhëruar ia mësoi profetit (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) është çështja e besimit (akides), e që është themeli i çdo diturie. Themeli është bazamenti mbi të cilën ndërtohet çdo gjë, besimi pra është bazamenti, është bazament edhe i adhurimit, i marrëdhënieve, e i shpresës dhe i botës tjetër.

Për këtë, gjejmë që Allahu i madhëruar kur zbritit ajetet e para, ishin ajete që thërrasin në dituri, meqenëse ishin fjalët e para, fillimi i shprehjeve, Allahu thotë: “Lexo, në emër të Zotit tënd i cili krijoi.” Surja Alek, 1.

Duhet ditur secili besimtar se e ka për detyrë të besojë gjashtë bazat e imanit që janë përmendur në Kuran dhe në hadithet profetike, ato janë: Besimi në Allahun, në melekët, në librat, në pejgamberët, në ditën e fundit dhe në kaderin (caktimin) të mirë apo të keq.

Allahu thotë: “mirësi e vërtetë është ajo e atij që i beson Allahut, ditës së gjykimit, engjëjve, librit, pejgamberëve.” Surja Bekare, 177.

Në hadithin që e transmeton Omeri (radijAllahu anhu) ka thënë: i dërguari i Allahut (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) ka thënë: Iman është të besosh në Allahun, melekët, librat, pejgamberët, ditën e fundit dhe të besosh në kaderin e mirë apo të keq.

Besimi në Allahun është prej bazave më të rëndësishme të imanit, më e madhja dhe më e vlefshme, bile konsiderohet si bazë e të gjitha bazave tjera të besimit, të tjerat janë degë të kësaj baze, kthehen tek ajo, dhe ndërtohen mbi të.

Allahu thotë: “I dërguari i besoi asaj që iu shpall prej Zotit të tij, e ashtu edhe besimtarët. Secili i besoi Allahut, engjëjve të Tij, shpalljeve të Tij, të dërguarve të Tij.” Surja Bekare, 285.

Duhet ditur se Besimi në Allahun ndërtohet mbi katër shtylla, që secili musliman duhet t’i besojë, ato janë:

Një: Besimi në ekzistencën e Allahut të madhëruar: e që nënkupton të besosh se Allahu ekziston, e të mos mohosh ekzistencën e Tij.

Dy: Besimi në të për Zot: që nënkupton të besosh se Allahu është Krijues, Sundues, Posedues, Ai udhëheq gjithësinë, është Allahu dhe Ai s’ka shok.

Tre: Të besosh në Allahun si të vetmin që duhet adhuruar: që nënkupton se të gjitha adhurimet duhet kushtuar vetëm Allahut Një, si: namazi, therrja, frika, shpresa. Të mos ketë hise aty askush tjetër pos Tij, pra të falesh vetëm për hir të Allahut, të therrët kurbani për Allahun, të kesh frikë vetëm nga Allahu, të kesh shpresë vetëm nga Ai. E kështu të gjitha adhurimet të mos i kushtohen askujt tjetër pos Allahut të madhëruar.

Katër: Besimi në emrat dhe cilësitë e Allahut: që nënkupton të besosh se Allahu posedon emra të bukur dhe atribute të larta, e që asnjë nga atributet e Tija nuk i ngjason ato të krijesave, e të pohosh atë që Allahu ka pohuar prej emrave dhe atributeve të përmendura në Kuranin Famëlartë dhe në sunetin autentik të pejgamberit, e të mos i shoqërosh askënd në këto atribute.

Pra, Allahu ekziston dhe Ai është Krijuesi, i Vetmi, pa shoqërues, i Pari pa fillim dhe i Fundit pa mbarim, dhe asisoji nuk mund të parashtrohet pyetja se kush e krijoi Allahun, dhe atë për disa arsye:

1)Ngaqë nuk është krijesë që të pyetet se kush të krijoi.

2)Ata që parashtrojnë këtë dyshim të pabazë, përfundojnë në një varg të papërfunduar, pasi që nëse Zoti do mendohej se është krijuar, paska një Krijues që e krijoi, dhe ashtu që pyetjet nuk përfundojnë dhe shkakton në një rrethrrotullim pa fund.

3)Ligji i shkakut nuk vlen tek Krijuesi sepse shkaku lidhet me krijesat.

4)Është vërtetuar logjikisht dhe shkenctarisht se gjithësia është e krijuar dhe se ka një fillim, dhe kjo nuk mund të pretendohet për Krijuesin.

E as që mund të pretendohet se natyra apo rastësia është ajo që krijoi njeriun, me vetitë e tij unike që dallojnë nga njëri tjetri, atyre që e thonë këtë u themi:

Pse kjo natyrë nuk krijon tani male e lumënjë, kopshte  e planete të reja?

Allahu në librin e Tij thotë: “A mos u krijuam prej kurrgjësë, apo ata vetë janë krijues? .” Surja Tur, 35.

Qoftë nëse një atesit thotë se gjërat janë të vetëkrijuara. Themi se kjo nuk përkon logjikisht, sepse çdo send në gjithësi që tani ekziston më herët ishte joekzistent dhe më pas janë krijuar, e si të mendohet se kanë ekzistuar kur kanë qenë joekzistente? Joekzistenti nuk është asgjë, e as që mund të krijojë veten, sepse në fakt ajo nuk ekziston, e joekzistenti nuk e formon veten, e si të krijojë dikë tjetër?

Ashtu që mbi këto katër bazamente ndërtohet imani, besimi në Allahut, dhe se nuk konsiderohte imani i pranueshëm nga ai që nuk i beson të katërtat.

Pastaj, do gjesh se gjëja e parë me të cilën e obligoi Allahu dhe ia mësoi të dërguarit të Tij është çështja e besimit që Allahu e përmendi këtë në fjalën e teuhidit, si një shenjë reale gjithëpërfshirëse të kësaj diturie, Allahu thotë: “Dije se nuk ka zot tjetër pos Allahut.” Muhamed, 19.

Tantavi në tefsirin e tij thotë: “dije se nuk ka zot tjetër pos Allahut”, përqendrohu në këtë dituri, vepro sipas saj, vazhdo në këtë veprim.

Shejh Sadi thotë: këtë dituri që Allahu ia bëri obligim – që është fjalë e teuhidit- është farz për secilin individ, nuk bie nga obligueshmëria për askënd, kushdo qoftë ai.

Çdo besimtar e ka për detyrë të besojë se krijimi, furnizimi, dhënia e pozitave, begative, formësimi, dhuntitë, privimi, dobia, dëmi, ngjallja dhe vdekja, menaxhimi dhe gjykimi, caktimi dhe përcaktimi, e të tjera janë vepra të Allahut të madhëruar, askush nuk është rival me Të në këto veprime.

Allahu thotë: “A mos u krijuam prej kurrgjësë, apo ata vetë janë krijues? .” Tur, 35.

Ai i krijoi qiejt pa shtylla, sikurse po i shihni, e në tokë vendosi kodra të rënda që të mos luajë vendi bashkë me ju, e nëpër të shpërndau nga të gjitha gjallesat, dhe nga qielli Ne kemi lëshuar shi e kemi bërë të mbijnë në të nga të gjitha llojet më të dobishme. Kjo është vepër e krijimit të Allahut, e më tregoni pra mua se ç’krijuan ata të tjerët pos Tij. Jo, asgjë, pra, idhujtarët janë në një humbje të pafund.” Llukman, 10-11.

Thuaj: “O Allah, Sundues i çdo sendi, Ti ia jep pushtetin atij që do, Ti ia heq prej dore pushtetin atij që do, e lartëson atë që do dhe e përul atë që do. Çdo e mirë është vetëm në dorën Tënde, vërtet, Ti ke mundësi për çdo gjë”! Ti e fute natën në ditë dhe Ti e fute ditën në natë, Ti nxjerr nga i vdekuri të gjallin dhe nga i gjalli të vdekurin dhe Ti e begaton pa masë atë që do!.” Ali Imran, 26-27.

Transmeton Tirmidhiu me zingjir autentik nga ibën Abasi (radijAllahu anhuma) i cili ka thënë: një ditë isha prapa të dërguarit të Allahut (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem), ai më tha: o djalosh do të mësoj disa fjalë; ruaje Allahun (fenë e Tij), Ai të ruan ty, ruaje Allahu do ta gjesh pranë teje (me përkrahje), nëse lutesh lutju Allahut, nëse kërkon ndihmë kërko prej Allahut, dije se gjithë njerëzimi nëse mblidhen që të të bëjnë dobi nuk do arrijnë të të sjellin dobi pos asaj që Allahu ka regjistruar për ty, dhe poqëse ata mblidhen që të të dëmtojnë me diç nuk do të dëmtojnë përveç aq sa Allahu ka regjistruar për ty, janë ngritur lapsat dhe janë tharrë fletët.

Ai që i bindet Allahut në njëshmërinë e Tij do të arrijë kënaqësinë me atë që Allahu e ka furnizuar, do të jetë i lumtur me atë që Allahu i ka dhuruar, dhe me atë që i ka deponuar atij për në ditën e Kijametit.

Allahu thotë: “Ata që besuan dhe me të përmendur Allahun zemrat e tyre qetësohen; pra ta dini se me të përmendur Allahun zemrat stabilizohen.” Rad, 28.

Secili njeri duhet që adhurimet t’ia kushtojë vetëm Allahut Një, si; urdhërimi në të mirë, ndalimi nga e keqja, namazi, therja, frika, dashuria, e të tjera.

Allahu thotë: “O njerëz, adhurojeni Zotin tuaj, i cili ju krijoi juve edhe ata që ishin para jush ashtu që të jeni të devotshëm .” Bekare, 21.

Adhurojeni Allahun e mos i shoqëroni Atij asnjë send.” Nisa, 36.

Ne nuk dërguam asnjë të dërguar para teje e të mos i kemi shpallur atij se: Nuk ka zot tjetër përveç Meje, pra më adhuroni.” Enbija, 25.

Ne dërguam në çdo popull të dërguar që t’u thonë: “Adhuroni vetëm Allahun, e largojuni djajve (adhurimit të tyre)!.” Nahl, 36.

Tagut është term që i dedikohet secilit dhe çdo gjëje që adhurohet pos Allahut.

Unë nuk i krijova xhinët dhe njerëzit për tjetër pos që të më adhurojnë.” Dharijat, 56.

Buhariu dhe Muslimi transmetojnë hadithin e ibën Abasit (radijAllahu anhu) i cili ka thënë: kur i dërguari (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) dërgoi Muadh ibën Xhebelin tek banorët e Jemenit i tha atij: ti je duke shkuar tek një popull që janë ithtarë të librit, le të jetë gjëja e parë që ti i thërret që ata ta besojnë Allahun një, nëse ata këtë e njohin, atëherë lajmëroi se Allahu i ka detyruar me pesë namazi përgjatë ditës dhe natës, nëse e falin, atëherë lajmëroi se Allahu ua ka bërë obligim zekatin e pasurive të tyre, merret nga të pasurit dhe u kthehet të varfërve nga mesi i tyre.”

Buhariu dhe Muslimi transmetojnë se Xhabir ibën Abdullahu (radijAllahu anhu) ka thënë: kam dëgjuar të dërguarin e Allahut (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) duke thënë: kush e takon Allahun pa i bërë Atij shirk asgjë do të hyjë në xhenet, e kush e takon duke i bërë shirk do të hyjë në zjarr.”

Muslimi transmeton nga Abdullah ibën Mesudi (radijAllahu anhu) i cili ka thënë: i dërgauri (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) ka thënë: kush vdes duke iu lutur dikujt tjetër pos Allahut do të hyje në zjarr. “ unë thashë:  kush vdes duke mos iu lutur askujt tjetër pos Allahut do të hyjë në xhenet.

Buhariu dhe Muslimi transmetojnë nga Muadhi (radijAllahu anhu) se i dërguari (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) ka thënë: O Muadh, a e di cila ësjtë e drejta e Allahut mbi robërit e Tij, dhe cila është e drejta e robërve të Tij te Allahu? Thash: Allahu dhe i dërguari i Tij e dinë më së miri. Tha: e drejta e Allahut është që të adhurohet e mos t’i bëhet Atij shirk në asgjë, kurse e drejta e robërve tek Allahu është që të mos dënojë asnjë prej tyre që nuk i ka bërë shirk Atij.”

Kushdo që i kushton dikujt tjetër pos Allahut çfarëdo lloji prej adhurimeve, vepra e tij konsiderohet pagane dhe ai mund të konsiderohet si jobesimtar poqëse plotësohen kushtet.

Argument për këtë është fjala e Allahut: “E kush adhuron me Allahun edhe ndonjë zot tjetër, për të cilin nuk ka kurrfarë fakti, përgjegjësia e tij është para Zotit të vet, e mohuesit nuk do të shpëtojnë.” Muminun, 117.

Ne dërguam në çdo popull të dërguar që t’u thonë: “Adhuroni vetëm Allahun, e largojuni djajve (adhurimit të tyre)!” Por, pati nga ata që Allahu e udhëzoi dhe pati nga ata që ishte i gjykuar me humbje, pra udhëtoni nëpër botë dhe shihni se si ishte fundi i gënjeshtarëve?.” Nahl, 36.

Kurani famëlartë në shumë ajete tregon se dedikimi i adhurimeve vetëm Allahut është çështja primare e thirrjes së tyre, dhe se çdo pejgamber që e ka dërguar Allahu, thirrja e tij e parë ka qenë thirrja në njëshmërin e Allahut, dhe në sinqeritet në adhurime.

Edhe te (populli) Ad-i (dërguam) vëllain e tyre Hudin, e ai tha: “O populli im, adhurojeni (një Zot) Allahun, ju nuk keni zot pos Tij, a nuk po frikësoheni?.” Araf, 65.

Edhe te (populli) Themud ua dërguam vëllain e tyre, Salihun, e ai u tha: “O populli im, besojeni Allahun (Një) nuk keni zot tjetër pos Tij.” Araf, 73

E në Medjen (dërguam) vëllain e tyre Shuajbin. Ai tha: “O populli im, adhurojeni Allahun (Një), ju nuk keni zot tjetër pos Tij.” Araf, 85.

Përktheu: Shpend Zeneli

0 676


Mr. Nusret RAMADANI
Hixhreti konsiderohet si një ndër ngjarjet më të rëndësishme në Islam, pas Kur’anit dhe Miraxhit, është pika e kthesës dhe ajo që quhet në gjuhën moderne civilizimi Islam. Këtë shkrim jam munduar që ta degëzojë në dy pjesë; qasja primare e titullit që konsiston me atë që duhet të informohemi se pikërisht, ata që emigruan dhe ishin pjesë e Hixhretit në kohën e Profetit alejhi selam, ishin: diplomat të theksuar, mendje të ndritura, njerëz që posedonin vyrtyte të larta të moralit, të urtë, dhe besnik.
Profeti Muhamed a.s ishte njeriu i parë që i dha botës një koncept diplomatik, që në momentin sa ishte në Mekë, edhe gjatë periudhës së migrimit (hixhretit) dhe qëndrimit të tij në Medinë. Këta burra të mirë, prej momentit që bënë Hixhret dhe e lëshuan Mekën, Meka nuk arriti që të zhvillohet dhe të ketë progres në shumë fusha, porse prezenca e këtyre mendjeve të ndritura në Medinë, e bëri që Medineja të lulëzoi dhe të avancohet pasi i vendosi themelet e shtetit dhe startoi diplomacia e shokëve të profetit Muhamed alejhi selam hovshëm, me në krye me Profetin.
Vendet e zhvilluara sot, në kohën tonë që po jetojmë, i mbledh mendjet e ndritura, të kualifikuarit, njerëzit që kanë dije dhe urtësi, intelektualët, i mbledh njerëzit që kanë përgaditje shkencore, prandaj, një pjesë e të rinjëve në vendet tona Ballkanike, që mbarojnë studimet e tyre, nuk e gjejnë veten e tyre për të kontribuar në vendin e vet, ndoshta edhe nuk janë të gatshëm të sakrifikojnë, çka ndodhë me ta?! Bëjnë hixhret, dhe e lëshojnë vendin e tyre, dhe shkojnë në ndonjë vend të huaj, ku ju ofrohet mundësia për ta demonstruar talentin, ju ofrohen kushtet dhe akomoditeti, ju vlerësohet profesioni, dhe kështu bëhet pjesë integrale e atij vendi. Shtetet e varfura, për çdo ditë janë duke i humbur shtresën intelektuale, kjo është një problematikë që fillimisht duhet të menaxhohet mirë duke filluar nga institucionet shtetërore, me qëllim që të ndalohet ky hixhret për këta njerëz!
Këta mendje të ndritura të sahabeve e kan realizu Hixhretin, këta e kanë prodhu Hixhretin, andaj dhe hixhreti bëri revolucion edhe në diplomaci, ngase paraprakisht arritën me u liru prej bestitnyve, u liruan prej adeteve dhe zakoneve të kota që mbizotëronin në Mekë. Emancipimi i tyre diplomatik dhe i njohjes së rrethanave dhe realitetit në Mekë, ishte cilësia e tyre, ata filluan rregullimin e raporteve për brenda gadishullit arabik, ngaqë në atë periudhë në afërsi të qytetit Medine jetonin një numër fisesh çifute të njohur si Benu Kureidha, Benu Nadir, Benu Kainuka, po edhe nga fisi i njohur i Ensarëve, Ews dhe Hazrexh. Në këtë kohë ishin evidente mosmarrëveshjet dhe problemet e asaj kohe të llojit politik, social, kulturor, sociologjik dhe jetësorë, mes emigrantëve dhe mbështetësve të Profetit Muhamed a.s. Kështuqë pritej një qasje diplomatike e Profetit Muhamed a.s. kundrejt këtyre sfidave dhe grupeve në fjalë, ishte nevojë imediate të intervenoi drejtëpërsëdrejti Profeti Muhamed a.s. që të formuloi një koncept diplomatik për ti rregulluar marrëdhëniet në mes tyre, dhe për të kapërcyer kontradiktat që ishin prezente. Marrëdhëniet mes fisit Ews dhe Hazrexh mes tyre nga njëra anë, dhe nga ana tjetër mes tyre në përgjithësi dhe hebrenjëve, mbi të gjitha edhe ajo miqësi paraprake historike në luftë që ishin dhe kishin grindje e cila ende ishte e dukshme në sjellje dhe marrëdhënie diplomatike të tensionuara mes tyre, dhe se reflektohej shpërndarja gjeografikisht e popullsisë së këtyre grupeve, dhe secili grup prej tyre jetonte në vendbanime të caktuara të tyre, dhe që ishin shumë larg ndaj njëri-tjetrit, gjendja e sigurisë së tyre ishte shqetësuese.
Megjithatë, një numër i konsiderueshëm i Ensarëve të Medines e pranuan Islamin, me diplomacinë që e artikuloi në formë shumë të mirë Profeti Muhamed realizoi rregullimin e marrëdhënieve midis muslimanëve dhe hebrenjëve dhe në këtë mënyrë dhe u krijua traktati i Medinës.
Diplomacia praktike e Profetit Muhamed nënkupton nënshtrim i plotë ndaj Zotit fuqiplotë, krijimi i paqës, drejtësisë, barazisë, siguria e jetëve dhe mbrojtja e të dobtëve dhe pakicave, konsolidimi i shtetit brenda dhe diplomacia aktive me sundtimtarët dhe mbretërit jashtë vendit. Mbi këtë koncept platforma diplomatike e Profetit Muhamed a.s mbulonte të gjitha aspektet e të drejtave të njeriut përfshi këtu si: mbrojtja e të krishterëve, liria e adhurimit dhe lëvizjes, liria për të caktuar gjykatësit e tyre dhe për të mbrojtur pronat e tyre, përjashtimi nga shërbimi ushtarak dhe e drejta e mbrojtjes në kohë lufte.
Në funksion të ndërtimit të rendit shoqërorë, Profeti Muhamed a.s. jepte këshilla, alternativa dhe sqaronte parimet mbi të cilat ndërtohet siguria dhe harmonia ndërnjerëzore, si dhe orvatej në realizimin e integrimit të muslimanëve në veprime konstruktive, duke u larguar nga çdo destruktivitet eventual nga e kaluara, e cila shkaktonte çrregullime në shoqëri, por dhe e devijon qenien njerëzore. Në takimet që kishte me të zgjdheurit, dhe të emëruarit si ambasadorë nëpër vende të ndryshme, i këshillonte Profeti Muhamed alejhi selam dhe iu jepte disa informacione që paraqesin pasqyrën historike, gjeografike dhe orientimin politik të atij vendi dhe populli.
Për shembull; Muadh ibën Xhebeli llogaritet si një ndër ambasadorët e parë të shtetit të Medines, gjegjësisht i Profetit Muhamed a.s. dhe ishte prej shokëve të njohur të Profetit, ishte një ndër shkruesit e shpalljes, i dijshëm dhe i arsyeshëm.
Krahas edukatës fetare që e mori pranë profetit Muhamed, ishte i njohur dhe i dalluar me dituri. Për këtë profeti Muhamed në një rast tha: Muadhi, njeriu më i ditur për gjërat e lejuara dhe të ndaluara (në jurispudencën islame), dhe se do të jetë udhëheqës i njerëzve të ditur në parajsë (xhenet). U caktua që të angazhohet si ambasadorë në Jemen, ku do ta përcjellë mesazhin dhe platformën e profetit Muhamed a.s. Ndër porositë që profeti Muhamed a.s. ia dha Muadhit ishte mbjellja e optimizmit dhe shpresa tek njerëzit, duke i thënë: “Lehtëso dhe mos vështirëso, përgëzoi njerëzit dhe mos i largo, dhe kujdes që mos të mashtrohesh pas luksit, se robërit që kanë devocion ndaj Zotit nuk jepen pas luksit, vërtetë, ti do të shkosh te një popull që kanë kulturë dhe religjion tjetër, janë të krishterë, fillimisht thirri të dëshmojnë se nuk meriton të adhurohet dikush tjetër me të drejtë përveç Allahut, dhe se Muhamedi është i Dërguari i tij, nëse ata e pranojnë këtë, e që llogaritet faza e parë diplomatike, atëherë tregoju se Zoti ua ka bërë obligim ritualin e lutjes (Namazin), gjithashtu dhënien e zekatit (një pjesë e pasurisë që u meret të pasurve dhe u shpërndahet të varfërve dhe nevojtarëve) dhe ruaju lutjes së atij që i bëhet e padrejtë, për shkak se ndërmjet tij dhe Zotit nuk ka pengesë” (Transmeton Buhariu dhe Muslimi)

Amr ibën el-Asi, emri i tij është lakuar edhe kur nuk ishte musliman, njeri tejet i mençur, madje pseudonimi i tij ishte ‘më i zgjuari i arabëve’ politikan i zhdërvjelltë dhe i aftë, diplomat i theksuar, që e përdornin kurejshitët e Mekes në situata të vështira dhe kritike në periudhën kur ishte opozita e profetit Muhamed alejhi selam, është dërguar disa herë për negociata të ndryshme tek Nexhashiu për emigrimin në Etiopi (Abisini) me qëllim kthimit të njerëzve në Mekë, i dinte rrjedhat dhe zhvillimet politike që ndodhnin në atë periudhë.
Negocimi llogaritet në shumë raste si forma më e rëndë në diplomaci, dhe për detyra të vështira dhe probleme të mëdha e përdornin Amër ibën el-Asin për zgjidhjen e çështjeve, nëse në zhargonin e diplomacisë do e quanim si negocuesi dhe ambasadori jo rezident, ose ministër pa resor.
Në një periudhë ishte guvernator i kalifit të dytë Omer ibën Hatabit, në Egjipt. Gjatë mandatit të tij po e veçoj këtë ngjarje për të cilën del në pah, drejtësia dhe kodet juridike të Kushtetutës së Medines.
Amri në Egjipt organizoi një garë kuajsh ku mori pjesë dhe djali i tij, i cili e humbi garën që bëri me një të ri kopt (të krishterët e Egjiptit). Prej mërzisë së humbjes djali i guvernatorit e goditi me kamxhik rivalin e tij duke i thënë: le të jetë mësim kjo, që të mos garosh me djalin e një fisniku. Kopti, për këtë shkoi të ankohej tek Kalifi në Medine, i cili e mori përsipër që të hulumtoi dhe verifikoi këtë rast. Kur u vërtetua se kopti ishte goditur me pa të drejtë dhe është fyer, kalifi Omer dërgoi menjëherë emisar në Egjipt dhe urdhëroi Amrin së bashku me djalin e tij të paraqitem tek ai urgjentisht. Kur arritën, Omeri i dha koptit një kamxhik dhe i tha ti qëllojë po aq sa ishte qëlluar.
Në prezencë të guvernatorit, kopti filloi ta godasë djalin e tij derisa u realizua ndëshkimi i merituar. Më pas Kalifi iu drejtua guvernatorit me këto fjalë: O Amër, që kur i keni kthyer në robër, njerëzit e lindur të lirë?
Xhafer ibën ebi Talib, i njohur në histori si shokë i profetit Muhamed a.s. (Xhafer ettajjar), kushëriri i profetit, dhe vëllau i kalifit të katërt Ali ibën ebi Talibit, në moshë më i madh se vëllau i tij Aliu, edhe pse në islam hyri më vonë se Aliu.
Në njëfarë renditje historike që është bërë mendohet të jetë muslimani 32 me numër. Ishte nga muslimanët e parë që emigruan drejt Etiopisë, pasiqë situata në Mekë u rëndua shumë.
Mbreti i Etiopisë Nexhashiu, ishte njeri që nuk gjykonte pa dëgjuar, kërkoi të takohet personalisht me delegacionin e muslimanëve.
Grupi i muslimanëve që ishin aty, pas konsultimit që kishin ranë dakord që ambasadori dhe zëdhënësi i tyre të jetë Xhafer ibën ebi Talib, ngase ishte njeriu që i ngjante profetit Muhamed në dukje, në moral dhe urtësi.
Njeri i ekuilibruar, karizmatik, orator i shquar, dhe diplomat i suksesshëm që do ti realizonte kërkesat politike të muslimanëve.
Pasi u takua me Mbretin sy në sy pasi e përshëndeti i tha: O mbret i drejtë, ishim njerëz që jetonim në injorancë, adhuronim idhuj, hanim ngordhësirën, bënim imoralitet, i forti e munde gjithmonë të dobëtin, nuk e trajtonim mirë komshiun, derisa Zoti dërgoi mes nesh një person që ia njojim familjen, sjelljen dhe besnikërinë, e ai na ftoi ta adhurojmë një Zot, të braktisim besimet e para, të flasim drejtë, të mbajmë amanetin, të mbajmë lidhjet familjare dhe farefisnore, të mos derdhim gjakun, të mos bëjmë imoralitet, ashtu siç na urdhëroi që ti kryejmë dhe obligimet tona përballë Zotit (Kushtet e Islamit).
Kur ne i besuam këtij njeriu, populli ynë na u vërsul dhe na sulmuan si egërsira, na keqtrajtuan, e profeti ynë na tha që të vijmë në tokën tënde, se ti je një mbret që në tokën tënde nuk bëhet padrejtësi.
Me pak fjalë, ka bërë prezantimin diplomatik dhe ka përshkruar vendin e tij në formën më të mirë të mundshme. Mbreti u mahnit nga prezantimi që bëri Xhaferi, dhe tha a ke diçka nga libri që i ka zbritur profetit tuaj, atëherë Xhafer ibën ebi Talib filloi ti lexojë mbretit disa pjesë nga Kaptina Merjem, ku mes të cilave përmendet historia mahnitëse e rrënqethëse ku Zoti tregon për Merjemen, Nënën e profetit Isa a.s. gjithashtu përmendet Isai a.s. dhe gjithë familjen e tij.
Kur ndëgjoi Kuranin, filluan ti rrjedhin lotët, u emocionua, dhe të gjithë patriarkët që e rrethonin filluan të qajnë. Dhe mbreti tha: Shkoni se në tokën time nuk mund të ju prek kush sa të jem unë gjallë, atëherë muslimanët u qetësuan dhe shkuan të lirë në shtëpitë e tyre.
Nëse analizohet ngjarja e Hixhretit të Profetit Muhamedit alejhi selam dhe shokëve të tij prej A-ja e saj e deri tek ZH-ja e saj, nuk do të gjenim një moment të vetëm që të thuash po sikur ta kishte bërë kështu, apo ta kishte bërë edhe ktë do të ishte më mirë, nuk ka arsyetim njerëzorë që nuk e ka ndërmarë Profeti Muhamed alejhi selam në ngjarjen e Hixhretit.
Hixhreti në vete nuk paraqet vetëm fenë, ai është udhërrëfyes për të drejtat juridike, udhërrëfyes për zhvillimin e një diplomacie aktive dhe serioze e ndërtuar nga parimet e drejtësisë, stimulon për të drejtat kulturore, qytetare, dhe humane. Dallimi mes një populli përparimtar dhe një populli të prapambetur mishërohet në faktin se hixhretin e përkthen në ligje dhe rregulla që duhet të rrespektohen dhe aplikohen në jetën e përditshme. Diplomacia dhe bashkëbisedimi me tjetrin është imperativ, në librin e shenjtë Kur’anin në disa raste e kemi në formën e domosdoshmërisë, e në disa raste të tjera në formën e së preferuarës bashkëbisedimin me të tjerët. Ajo që duhet ditur se Kurani kujdeset edhe për nivelin e diplomacisë dhe dialogun me tjetrin, Allahu thotë në Kuran: “Ti (Muhamed) thirr për në rrugën e Zotit tënd me urtësi e këshillë të mirë dhe polemizo me ata në atë mënyrë që është më e mira…” (Kur’an, Nahl 125)
Në Islam kemi referencë të qartë ideologjike, që edhe nëse hasim në mospajtime dhe polemika ato mbesin brenda boshteve, bazave dhe aksiomave të kësaj reference, mospajtimet dhe divergjencat janë natyrshmëri por kjo nuk duhet të reflektoj në përçarje dhe ndasi.
Po e ilustroi me një shembull nga historia islame, një nga themeluesit e Mez’hebeve (shkollave jurideike islame) imam Ahmed ibn Hanbel tregon se në një kohë erdhi një studiues i islamit për të më informuar rreth librit të tij të rij, dhe se e kishte titulluar “Libri i mospajtimeve” (Kitabul ihtilaf, ar.), atëherë imam Ahmedi e këshillon që ta ndryshojë këtë titull të mospajtimeve me (Kitabu essiah, ar.) libri i zemërgjërësisë, porosia e këtij shembulli qëndron në ate se mospajtimi nuk nënkupton kundërthënie, e as nuk nënkupton armiqësi në mes dijetarëve, por me këtë nënkuptohet zemërgjërësia dhe univerzaliteti i jurispudencës islame. Vazhdimësia në urtësi dhe këshillë është e nevojshme pa marrë parasysh se sa i gjërë është hendeku i mospajtimeve, idetë dhe analizat nuk piqen nëse ato nuk i përtypin gjuhët e debateve. Me diplomaci të mirëfilltë ne i ndriçojmë pikët e errëta dhe këto ndriçime formojnë vizione diplomatike të përbashkëta.

NA NDIQNI NË