Dijetar i nderuar: Shpresojmë se do të na sqaroni fjalën e Resulull-llahut, sal-lall-llahu alejhi ue sel-lem, kur thotë: “Nuk ka epidemi, as ogur, as bestytni me Hamme-n (qokthin) e as bestytni në muajin safer”[1]. Çfarë lloj mohimi është ky në këtë hadith dhe si mund të pajtojmë këtë hadith me hadithin “Ik nga murtaja (lebra gërbula) ashtu si ikën nga luani”[2]?
Përgjigje:
Epidemi është transferimi i sëmundjes nga i sëmuri tek i shëndoshi, kjo sikurse ndodh në sëmundjet fizike, po ashtu mund të ndodhë edhe në ato psikike-morale.
Për këtë Resulull-llahu, sal-lall-llahu alejhi ue sel-lem, ka thënë se shoku i keq është sikurse farkëtari, ose ta djeg rrobën, ose kur të dalësh nga ai, del me erë jo të mirë.
Pra, fjala epidemi në këtë rast i përfshin që të dy kuptimet.
Ogur është pesimizmi apo dëshpërimi nga diçka që sheh, dëgjon apo e di.
Hamme, kjo është komentuar me dy komente:
I pari: Se ajo është një lloj sëmundje, e cila po ashtu transferohet tek i shëndoshi, nëse është kjo për qëllim atëherë mund të themi se Resulull-llahu, sal-lall-llahu alejhi ue sel-lem, këtë e ka përmendur me një fjali (me epideminë) si përcaktim (pjesë të veçantë) të asaj që ka kuptim më të gjerë (d.m.th. epidemia).
I dyti: Se është për qëllim shpendi i njohur me emrin qokth[3], e arabët më parë kanë besuar se kur të vritet ndonjë njeri, vjen qokthi te familja e të vrarit dhe këndon, e ata e kuptojnë se ka ardhur për t’i nxitur në hakmarrje, bile disa kanë besuar se ai është vetë shpirti i të vrarit dhe vjen te familja e tij, këndon dhe nuk i lë të qetë derisa të hakmerren.
E kur ndonjëherë ky shpend u ndalte mbi shtëpinë e dikujt (ku nuk kishte ndodhur ndonjë vrasje) dhe këndonte, ata mërziteshin dhe thonin se kjo lajmëron vdekjen e pronarit të asaj shtëpie, mirëpo e gjithë kjo është besim i kotë.
Safer është komentuar me disa komente:
Një: Kanë thënë se është për qëllim muaji i seferit, sepse arabët e konsideronin si muaj i pafat.
Dy: Se është një sëmundje e barkut, e cila e godet devenë dhe transferohet prej te njëra në tjetrën.
Nëse kjo kishte qenë e vërteta do të thonim prapë se Resulull-llahu, sal-lall-llahu alejhi ue sel-lem, këtë e ka përmendur me një fjali (me epideminë) si përcaktim të asaj që ka kuptim më të gjerë.
Tre: Se është për qëllim dredhia e njohur e muajit sefer, dredhinë të cilën e kanë bërë pabesimtarët, të cilët e zgjasnin (e vononin) shenjtërinë e muajit Muharem në muajin Sefer, herë e shenjtëronin muajin Muharem e herë jo.[4]
Mendimi më i vërtetë është: me këtë është për qëllim muaji i seferit, muaj të cilin e konsideronin si të pafat në kohën e injorancës.
Në të vërtetë kohërat nuk kanë kurrfarë ndikimi në ndodhitë dhe në caktimin e All-llahut, azze ue xhel-le, muaji Sefer është njësoj sikurse muajt e tjerë, në të cilin mund të ndodhin gjëra të mira dhe gjëra të këqija.
E në anën tjetër, dikush prej njerëzve sot kur kryen ndonjë punë gjatë muajit Sefer, është i qetë dhe thotë: “kjo punë u krye në filan datë të muajit të mirë Sefer”.
Kjo fjalë e këtij bën pjesë në mjekimin e bidatit me bidat apo mjekimin e paditurisë me padituri. Muaji Sefer nuk është as muaj i mirë e as i keq, por është sikurse çdo muaj tjetër.
Pikërisht për këtë disa nga selefi kanë urrejtur kur dikush e ka dëgjuar qokthin duke kënduar të thotë “ hajr inshaAll-llah”, nuk thuhet as hajr as sherr, por ai këndon sikurse çdo shpend tjetër.
Këto katër gjëra që Resulull-llahu, sal-lall-llahu alejhi ue sel-lem, i ka mohuar në këtë hadith, tregojnë se e kemi detyrim që të mbështetemi në All-llahun me bindje, të kemi vendosje të sinqertë dhe të mos tregohemi të dobët kur të ballafaqohemi me këto gjëra.
Kur muslimani shqetësohet shumë me bestytni, nuk shpëton prej këtyre dy gjendjeve:
Një: T’iu përgjigjet këtyre gjërave, duke vazhduar punën e tij ose duke u larguar nga ajo për shkak të tyre.
Në këtë rast, ky person i ka lidhur gjërat me diçka që nuk është reale.
Dy: Të mos iu përgjigjet, duke vazhduar punën e tij pa u interesuar për këto, mirëpo në veten e tij ka një lloj pasigurie apo mërzie.
Kjo edhe pse është më e lehtë se e para, prapë se prapë e ka detyrim që mos t’u përgjigjet këtyre gjërave, por të jetë i bindur dhe i mbështetur vetëm në All-llahun, subhanehu ue teala.
Dikush prej njerëzve hap Mus’hafin për të kërkuar fat, nëse e sheh se aty ku e ka hapur Kur’anin përmendet zjarri, thotë “kjo shenjë nuk është e mirë”, e nëse ndodh të përmendet xheneti thotë “kjo është mirë”.
Kjo vepër në të vërtetë është e njëjtë me veprën e atyre që e kanë bërë gjatë injorancës, të cilët me short (me hedhjen e shigjetave në dy anët e të cilave shkronin vepro dhe mos vepro, dhe sipas kësaj u orientonin sh.r.) kërkonin fatin.
Mohimi që është në hadith, nuk është mohim i ekzistimit të tyre sepse ato ekzistojnë te njerëzit, por është mohim i ndikimit të tyre, sepse ndikues është vetëm All-llahu.
Prej këtyre gjërave, ajo për të cilën dihet se është shkak, ajo është shkak i vërtetë, e ajo për të cilën vetëm mendohet, ëndërrohet apo supozohet se është shkak, ajo është shkak i kotë.
Pra, këto shkaqet e llojit të dytë, nuk mund të ndikojnë në diçka apo të shkaktojnë diçka.
Epidemia ekziston dhe për këtë është argument fjala e Resulull-llahut, sal-lall-llahu alejhi ue sel-lem: “Mos të afrohet i sëmuri pranë të shëndoshit”, d.m.th., të mos afrohet ai që i ka devetë e sëmura pranë atij që i ka devetë e shëndosha dhe që mos të përhapet sëmundja.
Po ashtu është argument edhe hadithi: “Ik nga gërbula ashtu si ikën nga luani”, pra, ka urdhëruar që të iket, që të mos përhapet sëmundja, këtu pohon se epidemia ka ndikim, por ndikimi i saj nuk është i pavarur që të ndikojë vetë.
Resulull-llahu, sal-lall-llahu alejhi ue sel-lem, ka urdhëruar që të iket nga zgjebeja dhe ka ndaluar që të afrohet i sëmuri pranë të shëndoshit nga aspekti i largimit prej shkaqeve, jo nga aspekti se ato ndikojnë vetë.
All-llahu, subhanehu ue teala, ka thënë: “…e mos hidhni veten në rrezik…” (el-Bekare 195).
Pra, nuk është e drejtë që të thuhet se Resulull-llahu, sal-lall-llahu alejhi ue sel-lem, e mohon ndikimin e epidemisë, sepse këtë e tregojnë si të pavërtetë realiteti dhe hadithet që i lexuam.
Nëse dikush thotë se kur Resulull-llahu, sal-lall-llahu alejhi ue sel-lem, tha: “Nuk ka epidemi…”, një njeri tha: O i Dërguar, ç’thua për disa deve, të cilat rrinë në një ranishte dhe janë të shëndosha, e aty afrohet një deve e sëmurë nga zgjebeja, kështu që edhe ato i godet sëmundja?! Resulull-llahu, sal-lall-llahu alejhi ue sel-lem, tha: “E kush e sëmuri të parën”?!
Përgjigjemi: Resulull-llahu, sal-lall-llahu alejhi ue sel-lem, me fjalën e tij “E kush e sëmuri të parën”, dëshiron të tregojë se sëmundja është transferuar nga e sëmura te të shëndoshat me caktimin e All-llahut, azze ue xhel-le. Ngase sëmundja nuk e ka goditur të parën me epidemi, por e ka goditur nga caktimi i All-llahut, sepse ndonjë gjëje mund t’ia dijmë shkakun, por mundet edhe të mos ia dijmë.
Pra, për sëmundjen e të parës nuk dihet, përveç se është me caktimin e All-llahut, azze ue xhel-le, e për sëmundjet e të tjerave kemi njohuri për shkakun, e nëse kishte dashur All-llahu të mos sëmureshin, nuk do të sëmureshin, prandaj ndodh që devenë ta godet zgjebja pastaj të shërohet dhe të mos vdesë.
Po ashtu edhe kolera, e cila ka mundësi që të përhapet në një shtëpi, t’i godasi disa dhe të vdesin, e një grup tjetër shpëton, bile as që i godet ajo.
Besimtari duhet të mbështetet në All-llahun dhe të jetë i bindur në Të.
Tregohet se Resulull-llahu, sal-lall-llahu alejhi ue sel-lem, ishte me një njeri që ishte i sëmurë nga zgjebja dhe i tha: -“Ha!” (nga ushqimi ku hante edhe vetë Resulull-llahu), sepse ai e kishte bindjen e fortë në All-llahun, subhanehu ue teala, dhe kjo lloj bindje mund t’i bëjë ballë këtij shkaku, i cili është në dorë të All-llahut, azze ue xhel-le.
Këtë pajtim të haditheve që përmendëm është pajtimi më i mirë që është ndërmjet këtyre haditheve.
Disa dijetarë kanë thënë se hadithi i parë është i deroguar, por ai pretendim nuk është i vërtetë. Sepse prej kushteve të derogimit është pamundësia e pajtimit (bashkimit), e kur është e mundur të bëhet pajtimi është detyrim të pranohet ai, sepse me pajtimin e argumenteve d.m.th., punohet me që të dy argumentet. E nëse e derogon ndonjërën, atëherë njërin argument e ke lënë anash.
Punimi me që të dy argumentet është më i kërkuar sesa mënjanimi i njërit argument. All-llahu e di më së miri.
Nga arabishtja: Omer B.
Burimi: albislam.com
[1] Buhariu (5707) dhe Muslimi (2220).
[2] Buhariu (5707).
[3] Shpend grabitqar me pendë të murrme, pak më i vogël se kukuvajka që këndon natën në verë, quhet edhe gjon. (sh.p.).
[4] Në Islam ka katër muaj të shenjtë: Rexheb, Dhul-Ka’de, Dhul-Hixhxhe dhe Muharem, muaj në të cilët nuk lejohet lufta. E dredhia e këtyre ka qenë se ata shenjtërinë e muajit Muharem e zgjasnin për në muajin sefer. (sh.p.)
