Allahu i madhëruar thotë: “Për shkak të veprave (të këqija) të njerëzve, janë shfaqur në tokë e në det të zeza (bela, skamje, katastrofa, humbje e bereqetit etj.), e për ta përjetuar ata një pjesë të asaj të keqeje që e bënë, ashtu që të tërhiqen (nga të këqijat).” Rum, 41
Të nderuar, njeriu duhet ta ketë dro Allahun, ashtu sikur që meriton Ai, dhe se droja nga Allahu, Sunduesi e Mëshiruesi, është mburojë nga belatë dhe pengesë nga fatkeqësitë: “E kush i frikësohet Allahut, Ai atij ia lehtëson punën.” Talak, 4.
Një ditë prej ditëve i dërguari (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) doli nga shtëpia e tij për në xhami me shpejtësi, duke e tërhjekur izarin e tij, i brengosur dhe i trishtuar, i dha urdhër thirrësit që të thërret: “tubohuni për namaz, tubohuni për namaz.”
A thua vallë çfarë e brengosi të dërguarin (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem)? Cili ishte lajmi që do jipte? A ka ndodhur ndonjë ndryshim në gjithësi? është zënë dielli, ka ndryshuar formën, është humbur drita e diellit.
Sahabët u tubuan në xhami, renditeshin në safe pas të dërguarit (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem), faleshin me frikërespekt, ku qëndrimi rukuja dhe sexhdja e atij namazi zgjati shumë kohë, derisa përfundoi i dërguari (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) u kthye kah sahabët dhe ju tha: Dielli e Hëna janë shenja prej shenjave të Allahut, ato nuk zihen për shkak vdekjes së ndokujt e as për lindjen e dikujt, por janë shenja prej shenjave të Allahut, me to Allahu i frikon robërit e Tij, e nëse i shihni ashtu, luteni Allahun, bëni tekbire, faluni dhe jepni sadaka.” Më pas tha: “O umeti i Muhamedit, betohem në Allahun se nuk ka më xheloz se Allahu kur një rob i Tij bën zina apo një prej robëreshave të Tija bën zina, o umeti i Muhamedit, sikur të dinit ju atë që di unë, do të qeshni më pak e do të qani më shumë.”
Rreth këtij rasti duhe të nxjerrin disa shkoqitje e përsiatje:
Shkoqitja e parë: në qëndrimin e të dërguarit (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) në raport me këtë ndryshim kozmologjik, kështu që i dërguari (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) nuk ishte i pandjeshëm, e as që i jipte një përshkrim materijal (sipërfaqësor), por atë e lidhi me Krijuesin dhe menaxhimin e Tij të gjithësisë.
Kështu edhe besimtarët duhet të kenë një pikpamje që dallon nga të tjerët në lidhje me ndryshimet e universit dhe katastrofat tokësore, qoftë tërmetet, apo fortunat, apo cunamet, e të tjerat.
Sepse besimtarët kanë besimin e tyre që u tregon se çfarëdo që lëviz në univers është si pasojë e caktimit të Allahut, e nuk del asgjë prej dëshirës së Tij, e as që ndodh diç pa vullnetin e Tij.
Po, edhe fatkeqësitë e katastrofat kanë shkaqet e tyre konkrete, dhe kanë shpjegimet shkencore, por kjo nuk do të thotë që të përkufizohemi vetëm në ato shkaqe, e të harrojmë Krijuesin, Shkaktarin, Ai që i sjell gjërat në ekzistencë.
Allahu kur të dëshirojë diç, i krijon edhe shkaqet, e më pas i lidh atyre edhe pasojat, sikur që thotë Allahut: “Kur duam të shkatërrojmë ndonjë vend (popull), i urdhërojmë pasanikët (parinë) e atyhit (të jenë në rrugë), e ata kundërshtojnë; atëherë zbatohet dënimi i merituar kundër tyre dhe i shkatërrojmë krejtësisht.” Isra, 16.
Bile, nënshtrimi ndaj shpjegimeve të pastra materijale, dhe lidhja e njeriut me to, duke pasur parasysh çrregullimet në aspektin e besimit që përmbajnë ato, njashtu është edhe prej zbukurimeve të shejtanit dhe një prej veprave të tija, Allahu thotë: “E pse të mos përuleshin kur ju erdhi atyre dënimi jonë? Por zemrat e tyre ishin ngurosor, po edhe djalli ua hieshoi atë që bënin.” EnAmë, 43.
Shkoqitja e dytë: se çfarëdo që ndodh në këtë univers prej ndryshimeve dhe katastrofave, janë porosi për banorët e tokës, që u flasin atyre për madhështinë e Krijuesit dhe paaftësinë e dobësinë e krijesave, u flasin se urdhëri është i Allahut prej në fillim e deri në mbarim, dhe se njeriu sado që është tiran dhe e tepron ,sado që është mendjemadh e kriminel, dhe se ai, nuk mund të jetë fitues në tokë, e nuk ka ndihmës e mbrojtës tjetër për të pos Allahut. Sado që u jipet njerëzimit prej përparimit, fuqisë dhe diturisë, ata do të qëndrojnë të paaftë e të hamendur para ajeteve e shembujve, e nuk kanë se si t’i kundërshtojnë e nuk kanë se si t’i ndalojnë. Allahu thotë: “Po, kur Allahu vendos ta ndëshkojë një popull, atë nuk ka kush që ta zbrapsë. Ata, (njerëzit) nuk kanë mbrojtës tjetër pos Tij.” Rad, 11
Shkoqitja e tretë: i dërguari (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) e përmendi eklispin e diellit se është një prej shenjave të Allahut, me të cilën i frikëson robërit e Tij. Kështu që është detyrë e besimtarëve që të shikojnë hollësisht këto ndryshime në horizont, e këto katastrofa të dhimbshme të njerëzimit se janë shenja paralajmëruese nga Allahu, për çfarë duhet të dridhen zemrat, e sytë të lotojnë, e kur ato shenja t’i shohim të na rrënqethet lëkura. “E mrekullitë (ose fenomenet natyrore që shkatërrojnë), Ne nuk i dërgojmë për tjetër vetëm për frikësim.” Isra, 59
Kështu që kujtimi dhe marrja e mësimit nga dhimbjet është urtësi që e dëshiron Allahu i madhëruar, “Ne e provuam popullin e faraonit me skamje dhe me pakësim të frutave, në mënyrë që të marrin mësim.” Araf, 130.
E nëse merret mësimi dhe kujtimi, më pas vje keqardhja, kthimi dhe nënshtrimi ndaj Allahut të madhëruar: “Për shkak të veprave (të këqija) të njerëzve, janë shfaqur në tokë e në det të zeza (bela, skamje, katastrofa, humbje e bereqetit etj.), e për ta përjetuar ata një pjesë të asaj të keqeje që e bënë, ashtu që të tërhiqen (nga të këqijat).” Rum, 41.
Sa mirësi të fshehta ndër mbulesën e gajbit ekzistojnë tek këto caktime të Allahut! Sa njeri i shkujdesur është zgjuar atë ditë që ka ndodhur fatkeqësia në tokë! Sa prej atyre që i humbin farzet e Allahut, fillojnë t’i njohin të drejtat e Tij atë ditë kur është goditur nga dëmi i papritur! Sa prej tyre që janë dorështrënguar japin kur zemrat e tyre të rrënqethen nga pamjet e të plagosurve e të fundosurve!
E gjatë këtyre fatkeqësive ndodhin mirësi, e rikthime dhe ecje drej Allahut gjë që nuk ndodh në raste tjera, e ky rikthim është i kërkuar në ajetet e Kuranit: “Ne i provuam me të mira e me të këqija, në mënyrë që të tërhiqen nga e keqja.” Araf, 168.
“Dhe Ne nuk u treguam asnjë mrekulli (ndëshkuese) që nuk ishin më të mëdha se njëra-tjetra dhe ashtu i ndëshkuam në mënyrë që të tërhiqeshin nga rruga që praktikonin.” Zuhruf, 48.
Shkoqitja e katërt: se dënimet, fatkqesitë e shenjat janë të ndërlidhura me mëkatet e njerëzve, për këtë i dërguari (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) na ka paralajmëruar nga mëkatimi ndaj Allahut në momentin kur ai pa shenjat e Zotit, për të mos i nëpërkëmbur ndalesat e Tij, ku pasi që pa këto shenja ai tha: “o Umeti i Muhamedit, betohem në Allahun se s’ka askush më xheloz se Allahu kur robi i tij mashkull bën zina, apo kur robëresha e tij bën zina.”
Pa dyshim se s’ka njeri më të ditur se Muhamedi (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) për Allahun, për atë se çfarë Allahun e hidhëron, se çfarë sjell dënim. Këtë kuptim profetik për Allahun e madhëruar, ai (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) na e ka përsëritur në shumë raste, saqë kanë arritur gradën e tevaturit (transmetime të nje grupi të madh), se mëkatet janë shkak i dënimeve dhe fatkeqësive.
Pyetet i dërguari (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem): A do të shkatërrohemi kur në mesin tonë ka njerëz të mirë? Tha: Po, kur të shtohet e keqja.!
Dhe njashtu ka thënë: “Njerëzit kur ta shohin zullumqarin, dhe nuk e pengojnë atë, ka gjasa që Allahu t’i përfshijë që të gjithë me dënim nga Ai”.
I dërguari (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) ka thënë: “Njeriu privohet nga risku për shkak të mëkatit që ka vepruar.”
Në një prej haditheve të tija u drejtohet muhaxhirëve me fjalët: “të nderuar muhaxhir, pesë vese, lus Allahun të mos i arrini.” Kështu i porosiste ata: “nuk ndodh që të shfaqet zinaja në një popull, deri sa ta shfaqin haptas, pos se ata do të sprovohen me epidemi dhe sëmundje që nuk ka qenë asnjëherë si më herët, nuk ndodh që njerëzit te mangësojnë në peshore, vetëm se ata do të sprovohen me thatësira dhe vështirësi për t’u furnizuar dhe me zullum nga ana e udhëheqësve, e saherë që njerëzit ta ndalin zekatin e pasurive, do të ndalet shiu prej qielli e sikur të mos ishin kafshët nuk do binte shi aspak, e saherë që njerëzit do t’i prishin besëlidhjet (marrëveshjet) Allahu do t’u sjell atyre armik jo nga mesi i tyre, e i cili do të merr diç prej asaj që ata posedojnë, e kur prijësat nuk do të punojnë me atë që ka zbritur Allahut në Librin e Tij, Allahu do të vendos ngatërresa në mesin e tyre.”
Në kohën e Omerit (radijAllahu anhu) u dridh toka, e u dridh edhe zemra e Omerit, kështu ai i thërriti njerëzit dhe u mbajti tyre një ligjëratë, dhe tha: O banorë të Medines, sa shpejt që po sjellni risi, betohem në Allahun sikur edhe njëherë të rikthehet (tërmeti) do ju nxjerr të gjithëve prej Medines.”
Omer ibën AbdulAzizi, një prej prijësave të drejtë, i porositi njerëzit me fjalët: “Vërtet, Allahu nuk dënon një popull për mëkatin e disa individëve, por i dënon ata kur mëkati të shfaqet haptas.”
Këto janë disa prej fjalëve profetike, dhe prijësave të parë: fatkeqësitë vijnë si pasojë e mëkateve.
Ajo që duhet ta dijmë është se ndëshkimet e Zotit që janë si pasojë e mëkateve mund të jenë ndëshkime të prekshme po që ndëshkimi të mos jetë i dukshëm, sikur që është përçarja dhe divergjencat, sikur që thotë Allahu i madhëruar: “Thuaj: “Ai ka fuqi (t’ju shpëtojë, por edhe) t’ju sjellë dënim prej së larti ose prej së poshti nën këmbët tuaja apo t’ju ndajë në grupe e ta luftoni njëri-tjetrin. Shih se si i sqarojmë faktet në mënyrë që të kuptojnë.” EnAmë, 65.
Mund të jetë edhe kriza ekonomike, e që në Kuranin Famëlartë njihet me termin “skamje”, e mund të jetë ndëshkimi në formë abstrakte si: nënçmimi, dobësia dhe poshtrimi.
Shkoqitja e pestë: Këto ndryshime e fatkeqësi ndodhin vetëm si pasojë e urtësisë dhe drejtësisë së Allahut: “Kush bën mirë, ai e ka për vete, e kush bën keq, ai vepron kundër vetes, e Zoti yt nuk bën padrejtë ndaj robërve.” Fusilet, 46.
Nëse zbret në një vend ku ka kundërshtarë të fesë së Allahut, përgënjeshtrues së profetit (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) atëherë ajo fatkeqësi është dënim dhe ndëshkim, Allahu thotë: “Nëse ata refuzojnë (gjykimin tënd), ti dije se Allahu ka për qëllim t’i ndëshkojë për disa mëkate të tyre.” Maide, 49.
Për shkak të mosbesimit, inatit dhe refuzimit zbritt mbi popujt e mëhershëm ndëshkimi i Zotit: “Secilin prej tyre e kemi dënuar për shkak të mëkatit të vet; disa prej tyre Ne i goditëm me furtunë plot rërë, disa i shkatërruam me krismë nga qielli, kurse disa të tjerë i sharruam në tokë dhe disa i përmbytëm në ujë. Allahu nuk u bëri atyre ndonjë të padrejtë, por ata vetes së tyre i bënë padrejtë.” Ankebut, 40.
Atëherë kur tërmetet ndodhin në vende islamike, atëherë e kemi për detyrë që këto katastrofa t’i shikojmë në dy aspekte:
E para: në aspektin e sprovës, dhe se kjo ndodhi është pastrim për muslimanët dhe falje e gjynaheve të tyre, ngritje e gradave dhe testim për besimin e tyre, dhe njëkohësisht testim për nënshtrueshmërinë ndaj caktimeve të Allahut.
Nga fjalët e të dërguarit (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) është përcjellur se: “nuk ndodh një fatkeqësi për një besimtar e një besimtare, deri sa të ecën në tokë paasnjë mëkat.”
“Çkado që e godet besimtarin, qoftë brengë, një problem apo mërzi, saqë edhe një gjemb që e godet, vetëm se Allahu do t’ia falë meto mëkatet e tija.”
“kur Allahu ia do të mirën një robi të Tij, ia përshpejton ndëshkimin.”
Kështu që , jo çdo fatkeqësi është dënim, por mund që të jetë mëshirë për njerëzit, e sprova dhe fatkeqësia kanë ndodhur edhe në kohën e të parëve të këtij umeti; kështu që ishte periudha e urisë, dhe e epidemisë në qytetin e Amvesit në kohën e Omerit, kurse mirësia që ishte tek ai dhe tek familja e tij nuk ishte edhe diku tjetër.
Së dyti: që të shikojmë këto fatkeqësi me sy të kërcënimit, dhe se ato mund që të jenë edhe dënime për shkak të lëshimeve që kanë ndodhur, e të këqijave që janë përhapur, kështu besimtari frikohet që këto sprova të mos jenë si shkak i asaj që e kanë meritar njerëzit, Allahu thtoë: “Çfarëdo e keqe që mund t’ju godasë, ajo është pasojë e veprave tuaja (të këqija), e për shumë të tjera Ai u falë.” Shura, 30.
Po, nuk duhet menduar se ato ndodhi që ju kanë ndodhur muslimanëve janë vetëm se si pasojë e mëkateve të tyre, por detyra e jonë është që njeriu ta llogarisë veten e tij, të përmirësojë atë që e ka çrregulluar, nga frika se ato ndodhi mund që të kenë ndodhur në vendin e tyre si një dënim për ta, e ata duke mos e ndjerë.
Shoqitja e gjashtë dhe e fundit: tërheqja e vërejtjes nga mëkatet në kohë sprovash nuk nënkupton që të akuzojmë të tjerët për mangësi, e gjykimi i tyre se janë të shthurur, ngaqë i dërguari i Allahut (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem) kur frikohej nga dënimi i Zotit, ua a ua tërhiqte vërejtjen njerëzve nga mëkatet duke i akuzuar ata sejanë keqbërës, apo i gjykonte se janë të devijuar?!
Duhet që sprovat t’i shtyejmë me istigfar: “Po Allahu nuk do t’i dënojë ata, derisa ti (Muhammed) je në mesin e tyre dhe Allahu nuk do t’i dënojë, derisa ata kërkojnë falje.” Enfal, 33.
Të kujdesemi nga fatkeqësitë me përmirësim të vetes dhe shoqërisë: “E Zoti yt nuk është që të shkatërrojë mizorisht vendet, nëse banorët e tyre janë punëmirë.” Hud, 117.
Të jemi prej atyre njerëzve që ndalojnë nga e keqja në tokë, tëshpeshtojmë sadakanë e fshehur, ngaqë ajo e shuan hidhërimin e Zotit, të jemi afër njerëzve të dobët e nevojtarëve.
T’i kthehemi Zotit me sinqeritet dhe sikur Ai meriton, sikur që ishin të parët e umetit, tëcilët bashkuan mes veprave të mira dhe frikës prej Zotit në kohë tëkrizave.
Lusim Allahun të na mbrojë të mos jemi prej atyre që bashkuan mes mëkateve dhe sigurisënga dënimi i Allahut, lusim Allahun të na mbrojë nga verbërimi i syve, të cilët i mashtroi dynjaja. Lusim Allahun që të jemi pre atyre që Allahu thotë për ta: “A nuk e shohin ata se për çdo vit sprovohen një herë apo dy herë, e përsëri nuk pendohen e as nuk marrin mësim.” Teube, 126.
Nëse meditojmë rreth jetës njerëzore përgjatë periudhave të fundit, do të shohim shumë qartë katastrofate shumta që kanë ndodhur në tokë, qofshin ato: tërmete shkatërruese, vullkane, luftra, vërshime, kriza ekonomike, epidemi të ndryshme, e shumë lloje të ndryshme që më herët nuk i ka njohur njerëzimi, në këto forma dhe të njëpasnjëshme sikru që janë tani, dhe se ajo që është përkeqardhje se komentimi i materijal i këtyre ndodhive është më i shpeshtë tek muslimanët.
Kurse Allahu thotë: “E mrekullitë (ose fenomenet natyrore që shkatërrojnë), Ne nuk i dërgojmë për tjetër vetëm për frikësim.” Isra, 59.
Ata nuk dëshirojnë të dëgjojnë fjalën “Thuaj: “Ajo është nga vetë ju”!”
E që Allahu ua tha edhe shokëve të të dërguarit (sal-lAllahu alejhi ve sel-lem): “E kur juve u goditi një dështim (në Uhud) e që ju ia patët dhënë atë dyfish (armikut në Bedr), thatë: “Prej nga kjo”? Thuaj: “Ajo është nga vetë ju”!” Ali Imran, 165.
Ata të cilët kanë shkaktuar një llojë zhurme, që të pështjellin çështjen e lidhjes së katastrofave me mëkatet, me dyshime të ndryshme, që nuk është momenti këtu për t’iu përgjigjur të gjithave, prej tyre ajën dyshimet:
Se ka vende që janë më të shthurura dhe me mëkate më të mëdha, përse atje nuk zbresin këto katastrofa të dëmshme?
Saqë ne habitemi nga guximi i këtyre, vallë, me këtë pyetje ata dëshirojnë të llogarisin veprimet e Allahut? “Ai nuk pyetet se çka punon, po ata, (njerëzit), pyeten.” Enbija, 23.
A kanë harruar këta se dënimi u shtyhet për një afat të gjatë jobesimtarëve. “Dhe atyre Unë u jap afat, sepse ndëshkimi Im është shumë i fortë.” Kalem, 45.
Në hadith thueht: Allahu e afatizon zullumqarin, e kur Ai ta merr, nuk shpëton më.
A nuk e kujtojnë këta se ndohditë mund të jetë abstrakte, që Allahu t’ua vulosë zemrat e tyre e të mos udhëzohen në rrugën e drejtë, sikur që Allahu vulosi zemrat e çifutëve, që u bënë më të ngurta se gurët, .
Kurse dyshimi tjetër që e përsërisin këta është; cili është faji i të pafajshmëve, si gratë e fëmijët, kur mbi ta ndodhin këto fatkeqësi, pse ata mirren për shkak të krimi të të tjerëve?
Sa i takon këtij dyshimi mund të thuhet: jo çdo secili mbi të cilin ndodh fatkeqësia është edhe dënim për të, ndodh që të ndodh një fatkeqësi mbi besimtarin për një urtësi që e di Allahu, qoftë për falje gjynahesh apo për ndritje në grada, e nuk do të thotë se ai ka qenë meritor për t’u dënuar, Allahu thotë: “Përkujto edhe robin tonë Ejubin, kur me lutje iu drejtua Zotit të vet: “Djalli më ka goditur me mundim e dhembje!” Sad, 41.
Përktheu: Hoxhë Shpend Zeneli
